W odpowiedzi na wystapienie Zarządu Krajowej Rady Izb Rolniczych w sprawie interpretacji przepisów dotyczących norm GAEC 6 - okrywa ochronna gleby i GAEC 7 - zmianowanie, Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju WSi przekazało informację o nowych interpretacjach przyjętych i negocjowanych w tym zakresie:
"W odniesieniu do pytania dotyczącego normy GAEC 7 informuję, że zgodnie z oczekiwaniami rolników wspólnie z Komisją Europejską została wypracowana korzystna dla rolników interpretacja wdrażania wymogów normy GAEC 7 w części dotyczącej zmianowania upraw. Realizacja normy będzie kontrolowana od 2024 r.
Zmiana interpretacji oznacza, że Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (ARiMR) od 2024 r. będzie weryfikowała:
Jednocześnie, zgodnie z przepisami krajowymi, warunki dotyczące zmianowania uznaje się za spełnione, jeżeli rolnik wysieje na danej powierzchni w poprzednim roku lub w ciągu trzech poprzednich lat wsiewkę lub międzyplon ozimy bądź międzyplon ścierniskowy.
Ponadto MRiRW informuje, że w 2022 r. podjęto decyzję o derogacji od stosowania normy w 2023 r. Informowaliśmy o tym m.in. za pomocą komunikatu na stronie internetowej MRiRW, który można znaleźć w lokalizacji: https://www.gov.pl/web/rolnictwo/zasady-stosowania-odstepstw-dotyczacychprodukcji-na-ugorach-i-zmianowania-upraw-w-2023-roku.
W odniesieniu do normy GEAC 6 informuję, że obecnie procedowana jest zmiana Planu Strategicznego dla Wspólnej Polityki Rolnej na lata 2023-2027 (PS WPR 2023- 2027) w zakresie terminu utrzymywania okrywy ochronnej gleby, tzn. proponuje się wprowadzenie drugiego letnio-jesiennego terminu. Ponadto, z wdrażania wymogów normy GAEC 6, tzn. z obowiązku okrywy gruntów, proponuje się wyłączyć uprawy późno schodzące z pola oraz grunty pod osłonami. Do upraw późno zbieranych, po których nie ma możliwości zastosowania działań ochronnych planuje się zaliczyć:
Rośliny późno schodzące z pola, ze względu na długi okres wegetacji, pełnią długotrwale funkcję ochronną gleby i dodatkowo wykorzystują składniki pokarmowe, ograniczając ich straty.
Komitet Monitorujący uchwałą z dnia 10 maja 2023 r. przyjął zmiany PS WPR 2023-2027 w ww. zakresie. Niezwłocznie po przyjęciu przez Radę Ministrów zostanie ona przesłana do Komisji Europejskiej. Niemniej jednak, zmiany będą mogły być wdrożone w życie dopiero po uzyskaniu pozytywnej decyzji Komisji Europejskiej.
Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi na bieżąco będzie analizowało realizację poszczególnych płatności i w przypadku wystąpienia okoliczności uzasadniających wprowadzenie zmian, podjęte zostaną działania w celu modyfikacji PS WPR."
7 czerwca 2023 r. Zarząd KRIR zwrócił się z apelem do ministra rolnictwa o podjęcie natychmiastowych działań w celu usprawnienia aplikacji suszowej oraz sfinalizowania prac mających na celu opracowanie rzetelnego systemu ogłaszania suszy na danym terenie.
Prof. Marek Mrówczyński, dyrektor Instytutu Ochrony Roślin PIB w latach 2018-2021 oraz 2007-2012 udzielił miesięcznikowi Farmer wywiadu na temat biopreparatów >>>
W odpowiedzi na wystąpienie Zarządu Krajowej Rady Izb Rolniczych z 18 kwietnia 2023 r., dotyczące wprowadzenia zmiany przepisów w celu umożliwienia rolnikom będącym w rolnictwie zrównoważonym PROW korzystania z ekoschematów, Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi przekazało 25 maja 2023 r. poniższe wyjaśnienia.
Regulacje dotyczące ustalenia zasad łączenia ekoschematów oraz Pakietu 1. Rolnictwo zrównoważone Działania rolno-środowiskowo-klimatycznego PROW 2014-2020 poprzedzone były wnikliwą analizą, przy której najistotniejszymi kwestiami branymi pod uwagę były:
- wyeliminowanie ryzyka podwójnego finansowania,
- uniknięcie kumulacji praktyk pro-środowiskowych o zbliżonym celu na jednej powierzchni, biorąc pod uwagę ograniczenia budżetowe.
Istotną kwestią jest fakt, że zobowiązania rolno-środowiskowo-klimatyczne, zgodnie z przepisami UE, co do zasady mają charakter 5-letni. Przepisy UE nie przewidują możliwości przerwania realizacji już podjętych zobowiązań, ponieważ takie działanie stanowiłoby utratę osiągniętych efektów środowiskowych.
Jednocześnie płatności rolno-środowiskowo-klimatyczne, zgodnie z przepisami UE, rekompensują w całości lub części utracone dochody i dodatkowo poniesione koszty wynikające z realizacji wymogów podjętego zobowiązania.
Należy zauważyć, że choć w ramach Pakietu 1. tzw. praktyki dodatkowe (przyoranie słomy, obornika, stosowanie międzyplonów) nie są stosowane w każdym roku jego realizacji, to płatność w ramach tego pakietu została skalkulowana tak, że koszty stosowania tych praktyk są rekompensowane corocznie w okresie realizacji zobowiązania. Oznacza to, że w każdym roku część otrzymanej płatności stanowi rekompensatę realizacji tych wymogów.
W tym miejscu, mając na uwadze powyższe, należy podkreślić, że od 2023 r. obowiązująca w ramach Pakietu 1. Rolnictwo zrównoważone stawka płatności została zwiększona z 552 zł/ha do 800 zł/ha. Podwyższenie stawek płatności rolnośrodowiskowo-klimatycznych PROW 2014-2020 było motywowane tym, że od 2023 r. są równolegle wdrażane zobowiązania rolno-środowiskowo-klimatyczne zarówno w ramach PROW 2014-2020, jak i interwencje pro-środowiskowe w ramach Planu Strategicznego dla Wspólnej Polityki Rolnej na lata 2023-2027 (PS WPR 2023-2027). W PS WPR 2023-2027 praktyki, które wchodzą w zakres wymogów Pakietu 1. Rolnictwo zrównoważone, są wdrażane w ramach ekoschematów tj. takie praktyki jak: Międzyplony ozime/wsiewki śródplonowe, Opracowanie i przestrzeganie planu nawożenia oraz Zróżnicowana struktura upraw.
Dlatego też zwiększona do 800 zł stawka płatności dla Pakietu 1. została obliczona w oparciu o wielkości wsparcia w ramach ww. praktyk ekoschematowych.
Ustalając zasady łączenia ekoschematów z Pakietem 1. Rolnictwo zrównoważone, poza powyższymi kwestiami, kierowano się zakładanymi celami środowiskowymi tego pakietu tj. realizowaniem różnych praktyk wzajemnie na siebie oddziałujących i uzupełniających się. Zastosowany w ramach Pakietu 1. (o stosunkowo wysokim zakładanym udziale w budżecie działania i ukierunkowaniu na gospodarstwa intensywne) mechanizm degresywności oraz przyjęte zasady łączenia tego pakietu z ekoschematami mają pozwolić na zwiększenie liczby gospodarstw i powierzchni objętej praktykami pro-środowiskowymi zwiększając tym samym efektywność wykorzystania środków.
W tym miejscu pragnę dodatkowo poinformować, że przyjęte zasady łączenia ekoschematów ze zobowiązaniami rolno-środowiskowo-klimatycznymi w ramach Pakietu 1. Rolnictwo zrównoważone nie dotyczą gruntów ornych „dodanych” w takcie realizacji zobowiązania w ramach tego pakietu. Do takich „dodanych” gruntów ornych nie są przyznawane płatności rolno-środowiskowo-klimatyczne w ramach Pakietu 1., ponieważ obowiązuje na nich realizacja jedynie wybranych wymogów. Tym samym na takich gruntach w przypadku realizowania na nich ekoschematów, nie występuje ryzyko podwójnego finansowania. Należy podkreślić, że w przypadku praktyk Zróżnicowana struktura upraw (ZSU), Opracowanie i przestrzeganie planu nawożenia (w wariancie podstawowym lub w wariancie z wapnowaniem) wszystkie warunki i wymogi dotyczące realizacji tych praktyki (takie jak np. odpowiedni udział powierzchniowy poszczególnych upraw w ramach ZSU) powinny być spełniane przez rolnika w odniesieniu do gruntów ornych „dodanych” w trakcie realizacji zobowiązania rolno-środowiskowo-klimatycznego w ramach Pakietu 1. Rolnictwo zrównoważone PROW 2014-2020 (tj. tak jak by te „dodane” grunty stanowiły oddzielne gospodarstwo).
Informuję, że ww. zwiększenie stawek płatności w ramach Pakietu 1. Rolnictwo zrównoważone Działania rolno-środowiskowo-klimatycznego PROW 2014-2020 ma zapewnić sprawiedliwe traktowanie, poprzez przyznawanie płatności w analogicznej wysokości, beneficjentów PROW 2014-2020 i PS WPR 2023-2027 realizujących analogiczne praktyki pro-środowiskowe. Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi na bieżąco będzie analizowało realizację poszczególnych płatności i w przypadku wystąpienia okoliczności uzasadniających wprowadzenie zmian, podjęte zostaną działania w celu modyfikacji PS WPR.
12 maja 2023 r. Prezes KRIR Wiktor Szmulewicz wraz z delegacją Koalicji na rzecz zdrowych gleb w Polsce uczestniczył w spotkaniu z sekretarza stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi Lechem Kołakowskim. Przedstawiciele czternastu organizacji społecznych, samorządowych, związkowych, branżowych i producenckich zaprezentowali swoje cele odnośnie odkwaszenia gleb. Przede wszystkim zwrócili uwagę na fakt, że ponad 64% gleb uprawnych w Polsce jest kwaśnych albo bardzo kwaśnych, co skutkuje m.in. spadkiem plonów, słabą efektywnością nawożenia i szkodliwym wpływem na środowisko.
Gleby te wymagają działań regeneracyjnych poprzez ich odkwaszenie. Przedstawiciele koalicji przekazali ministrowi Lechowi Kołakowskiemu projekt Narodowego Powszechnego Programu Odkwaszenia Gleb w Polsce. Dokument ten został przygotowany przez ekspertów i zawiera propozycje rozwiązań dających nadzieję na powszechną regenerację gleb w Polsce. Przedstawiciele koalicji wyrazili nadzieję, że przekazane propozycje będą poddane analizie w resorcie Rolnictwa i Rozwoju Wsi oraz posłużą zainicjowaniu prac legislacyjnych prowadzących do przyjęcia regulacji ustawowych gwarantujących wieloletnie nakłady na rzecz podnoszenia jakości gleb w Polsce.
Minister Lech Kołakowski zadeklarował wolę wsparcia postulatów odnoszących się do odkwaszenia gleb w Polsce. Negatywne konsekwencje utrzymywania aktualnego stanu w tym zakresie będą potęgowały się, zarówno w zakresie jakości produktów rolnych, wysokości plonów, cen jak i jakości żywności, ale także w wymiarze ochrony środowiska.
Do pobrania:
projekt Narodowego Powszechnego Programu Odkwaszenia Gleb w Polsce>>>