Poniżej prezentujemy opinię samorządu rolniczego na temat projektu ustawy o zmianie ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego oraz o zmianie niektórych innych ustaw.
- Artykuł 1 punkt 4 i 5 dotyczy zmniejszenia powierzchni gospodarstw rodzinnych do 100 ha. W związku z dużym zróżnicowaniem struktury agrarnej w Polsce, Krajowa Rada Izb Rolniczych proponuje wprowadzenie regionalizacji w niniejszej kwestii i pozostawienie w niektórych województwach możliwej powierzchni indywidualnego gospodarstwa rodzinnego do 300 ha. Adekwatnie do tego rozwiązania optujemy za wprowadzeniem zmian w art. 28a ustawy o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa, który dotyczy łącznej powierzchni użytków będących własnością nabywcy nieruchomości od Agencji. Zmniejszenie łącznej powierzchni użytków rolnych do 300 ha jako maksymalnej powierzchni uprawniającej do zakupu ziem z Agencji Nieruchomości Rolnych, zaproponowane w artykule 2 pkt 12 omawianego projektu, nie może dotyczyć całego kraju. W wielu województwach, z uwagi na uwarunkowania ekonomiczne i historyczne powierzchnia ta powinna wynosić 500 ha, co najmniej w przypadku dzierżawców korzystających z prawa pierwokupu. W przypadkach odstępstw od przyjętych w danym regionie zasad, decyzja odnośnie możliwości zakupu powinna zostać pozytywnie zaopiniowana przez wojewódzką izbę rolniczą.
- Biorąc pod uwagę rozdrobnienie gospodarstw rolnych w wielu regionach kraju (województwo małopolskie, świętokrzyskie, podkarpackie), korzystanie z prawa pierwokupu nieruchomości rolnych poniżej 1 ha przez Agencję Nieruchomości Rolnych przyczynia się do zmiany struktury gospodarstw i wspomaga proces scalania gruntów rolnych. Nieuzasadnionym jest więc ograniczanie uprawnień Agencji poprzez zmiany zaproponowane w artykule 1 pkt 1 a) projektu ustawy.
- Według samorządu rolniczego artykuł 6 pkt 2 należy rozszerzyć o ustęp 3 o treści: „w przypadku wątpliwości co do samodzielnego prowadzenia gospodarstwa rolnego wiążąca jest opinia wojewódzkiej izby rolniczej”.
- Mając na uwadze rozproszenie niewielkich nieruchomości rolnych w niektórych regionach kraju, których sprzedaży najsprawniej dokonywać mogą gminy, nieuzasadnione wydają się zmiany zaproponowane w artykule 2 pkt 10 omawianego projektu. W opinii samorządu rolniczego należy utrzymać dotychczasowy zapis, na podstawie którego Agencja Nieruchomości Rolnych może zlecać sprzedaż zasobów gruntów rolnych gminom, w obrębie których znajduje się dana nieruchomość.
- Zdaniem samorządu rolniczego należy wykreślić proponowany w artykule 2 pkt 13 projektu ustawy ust. 3d, rozszerzający dotychczasowy artykuł 29, który ogranicza wielkość nabywanych w przetargach gruntów do łącznej powierzchni dwukrotnej średniej powierzchni gospodarstwa indywidualnego w województwie. Zapis tego typu uniemożliwia nabywanie gruntów rolnych o marginalnej wartości, leżących od lat odłogiem, rolnikom chętnym do ich zagospodarowania. Ewentualne ustalenia regionalne w tym zakresie należy pozostawić decyzjom samorządu wojewódzkiego po zasięgnięciu wiążącej opinii wojewódzkiej izby rolniczej.
- Obligatoryjne przejęcie przez gminy z dniem 1 stycznia 2009 roku nieruchomości wchodzących w skład Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa wymienionych w artykule 6 projektu może negatywnie wpłynąć na budżety jednostek samorządu terytorialnego, ponieważ wiązać się mogą z takim przejęciem ogromne koszty, często przekraczające możliwości finansowe małych gmin wiejskich. Zmiana właściciela nie jest również rozwiązaniem problematycznej kwestii mieszkań oraz ich lokatorów znajdujących się na terenach byłych państwowych przedsiębiorstw gospodarki rolnej.
- W proponowanym brzmieniu projektu ustawy uchyla się, zgodnie z art. 2 ust.7, art. 23 ustawy z dnia 19 października 1991 roku o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa. Artykuł 23a ust.1 legitymizuje dzierżawców i nabywców mienia Skarbu Państwa do ubiegania się o odroczenie, rozłożenie na raty lub umorzenie w części lub całości zapłaty jeżeli przemawiają za tym ważne względy gospodarcze, społeczne lub losowe. Ustęp 2 określa w drodze rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi szczegółowe przesłanki odroczenia, rozłożenia na raty oraz umorzenia należności. Uchylenie tych artykułów pozbawia dzierżawców i nabywców mienia możliwości prawnych ubiegania się o ulgi przy wystąpieniu klęsk żywiołowych lub losowych. Pozbawienie dzierżawców i nabywców mienia możliwości uzyskania ulg przy stratach powodowanych klęskami żywiołowymi przyczyni się do upadłości ich gospodarstw.
