W odpowiedzi na wystąpienie Zarządu Krajowej Rady Izb Rolniczych z 2 lutego 2024 r. dotyczące wprowadzenia możliwości przyorywania poplonów ozimych po 1 grudnia , tak jak w innych krajach UE resort rolnictwa przedstawił negatywne stanowisko:

„Zgodnie z obowiązującymi przepisami rozporządzenia ws. ekoschematów (1), w przypadku praktyki Międzyplony ozime lub wsiewki śródplonowe dokonuje się siewu międzyplonów ozimych w terminie od dnia 1 lipca do dnia 1 października i utrzymuje te międzyplony co najmniej do dnia 15 lutego roku następującego po roku, w którym został złożony wniosek o przyznanie płatności, przy czym po dniu 15 listopada dopuszcza się ich mulczowanie.

Zgodnie z założeniami, termin utrzymania międzyplonów ozimych wynika z celu określonego w Planie Strategicznym WPR na lata 2023-2027, jakim jest poprawa stanu gleby i jej ochrona. Międzyplony mają za zadanie pokrycie gleby roślinnością, szczególnie w okresach newralgicznych, w których gleby są narażone na erozję, dzięki czemu ograniczają wymywanie składników do wód podziemnych. Posiadają one także znaczący wpływ na ochronę zasobów naturalnych gleb, w szczególności poprzez zwiększanie substancji organicznej w glebie. Uprawa międzyplonów oraz wsiewek śródplonowych może także zwiększać pochłanianie CO2 w rolnictwie, poprzez wiązanie go w materii organicznej.

Należy zaznaczyć, że praktyka Międzyplony ozime lub wsiewki śródplonowe jest integralną częścią ekoschematu Rolnictwo węglowe i zarządzanie składnikami odżywczymi, który został opracowany m.in. w odpowiedzi na potrzebę dotyczącą adaptacji rolnictwa i leśnictwa do zmian klimatu. Praktyka ta jest dobrowolna i jednocześnie najwyżej wyceniona pośród praktyk wchodzących w skład ekoschematu Rolnictwo węglowe i zarządzanie składnikami odżywczymi – przypisano jej 5 punktów na hektar powierzchni zatwierdzonej do wsparcia a stawka płatności do 1 ha wynosi 524,45 zł (2) (w ramach kampanii na 2023 r.).

Zgodnie z opinią Instytutu Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa – PIB zaproponowany okres utrzymania międzyplonu jedynie do dnia 1 grudnia byłby zbyt krótki, a jednocześnie taka praktyka nie spełniałaby oczekiwanych rezultatów stawianych wobec ekoschematu Rolnictwo węglowe i zarządzanie składnikami odżywczymi, gdyż w skrajnym przypadku czas trwania okrywy roślinnej mógłby wynieść jedynie około 50 dni (należy tu odliczyć czas na wschody i ukorzenienie się roślin). Dodatkowo wykonanie orki w proponowanym terminie, tj. po 1 grudnia nie zawsze będzie możliwe ze względu na możliwą okrywę śnieżną lub dużą wilgotność gleby, co spowoduje jej degradację, zniszczenie struktury i straty składników pokarmowych, a w szczególności azotu, co stanowi zagrożenie dla środowiska i oznacza straty finansowe dla rolnika. Jednocześnie gleba taka pozostałaby bez okrywy roślinnej przez ponad 3 do blisko 5 miesięcy w zależności od tego, jakie rośliny jare zostaną wysiane wiosną.

Czas wykonania zabiegu (orka) dopiero po dniu 15 lutego wydaje się być słusznym rozwiązaniem, gdyż w tym czasie obserwujemy zwykle dość duże wartości względnej wilgotności powietrza, małe usłonecznienie, na ogół dość niskie temperatury powietrza - szczególnie nocą, a w związku z tym małe parowanie wody z gleby. Jest to również jeszcze okres zimowy, bowiem w warunkach Polski zima meteorologiczna trwa od 1 grudnia do 28 lutego, natomiast suszę glebową zaczynamy określać w terminie 6- dekadowym od dnia 21 marca do dnia 30 września.

Mając na względzie powyższe wyjaśnienia informuję, że obowiązujący termin utrzymania międzyplonu w praktyce Międzyplony ozime lub wsiewki śródplonowe w ramach ekoschematu Rolnictwo węglowe i zarządzanie składnikami odżywczymi jest najkorzystniejszy w polskich warunkach agrometeorologicznych i nie jest zasadne jego skrócenie.”