W piątek 28 czerwca 2024 r. Komisja Rolnictwa i Rozwoju Wsi pod przewodnictwem pan posła Mirosława Maliszewskiego, w obecności sekretarza stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi pana Stefana Krajewskiego, podsekretarza stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi pana Adama Nowaka, zastępcy prezesa Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa pana Tomasza Nawrockiego, zastępcy dyrektora generalnego Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa pana Lucjana Zwolaka oraz p.o. dyrektora Departamentu Rolnictwa i Rozwoju Wsi NIK pana Marka Adamiaka rozpatrzyła i zaopiniowała dla Komisji Finansów Publicznych sprawozdanie z wykonania budżetu państwa za okres od 1 stycznia do 31 grudnia 2023 r. (druk nr 425) wraz z Analizą Najwyższej Izby Kontroli (druk nr 464) w zakresie:

 części budżetowej 32 – Rolnictwo;

• części budżetowej 33 – Rozwój wsi;
• części budżetowej 35 – Rynki rolne;
• części budżetowej 83 – Rezerwy celowe, w zakresie pozycji 7, 8, 12, 30, 50 i 62;
• części budżetowej 85 – Budżety wojewodów ogółem, w zakresie działu 010 – Rolnictwo i łowiectwo;

zadań z zakresu administracji rządowej i innych zadań zleconych jednostkom samorządu terytorialnego odrębnymi ustawami w części 85 – budżety wojewodów;

• dotacji przedmiotowych i podmiotowych;
• programów wieloletnich w układzie zadaniowym;

agencji wykonawczych:

1. Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa,
2. Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa wraz z Zasobem Własności Rolnej Skarbu Państwa,
3. Centralnego Ośrodka Badania Odmian Roślin Uprawnych;

państwowych osób prawnych:

1. Polskiego Klubu Wyścigów Konnych,
2. Centrum Doradztwa Rolniczego w Brwinowie,
3. Ośrodków Doradztwa Rolniczego,

Po wysłuchaniu dysponenta ww. części budżetowych oraz stanowiska Najwyższej Izby Kontroli, Komisja pozytywnie zaopiniowała sprawozdanie z wykonania budżetu państwa w rozpatrywanym zakresie.

Komisja upoważniła pana posła Kazimierza Plocke do przedstawienia opinii na posiedzeniu Komisji Finansów Publicznych.

W środę 10 lipca 2024 r. Komisja Rolnictwa i Rozwoju Wsi przeprowadziła pierwsze czytanie i rozpatrzyła poselskie projekty ustaw:

• o zmianie ustawy o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa oraz ustawy o wstrzymaniu sprzedaży nieruchomości Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa.
• o zmianie ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym oraz niektórych ustaw.

Uzasadnienie projektu ustawy o zmianie ustawy o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa oraz ustawy o wstrzymaniu sprzedaży nieruchomości Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa przedstawił pan poseł Mirosław Maliszewski przewodniczący komisji.

Projekt dotyczy zmian wynikających z rozporządzenia Komisji (UE) 2831/2023 z 13 grudnia 2023 r. w sprawie stosowania art. 107 i 108 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej wobec pomocy de minimis. Działanie takie podyktowane jest utratą 30 czerwca 2024 r., mocy prawnej określającego zasady możliwości udzielania pomocy de minimis, rozporządzenia Komisji (UE) nr 1407/2013 z 18 grudnia 2013 r. co wymaga nowelizacji wszystkich aktów prawnych odwołujących się do tego rozporządzenia.

Ponadto ustawą o zmianie ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym oraz niektórych ustaw (Dz. U. poz. 1688) z 7 lipca 2023 r. wprowadzony został plan ogólny gminy jako obligatoryjnie sporządzany dokument planistyczny o zasięgu całej gminy. Plan ogólny zastępuje studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy. Zachodzi zatem potrzeba uzupełnienia ustawy  z 14 kwietnia 2016 r. o wstrzymaniu sprzedaży nieruchomości Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa oraz niektórych ustaw ustępem o planie ogólnym gminy zgodnie z odnośnymi przepisami Ustawy z 7 lipca 2023 r.

Komisja przyjęła sprawozdanie wraz z poprawką o charakterze redakcyjnym do tytułu projektu ustawy. Posłem sprawozdawcą wybrany został pan Mirosław Maliszewski.

Realizując porządek dzienny komisja przeprowadziła pierwsze czytanie i rozpatrzyła poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o społeczno-zawodowych organizacjach rolników oraz niektórych innych ustaw. Uzasadnienie projektu przedstawił pan poseł Jarosław Sachajko.

Projekt dotyczy umożliwienia organizacjom rolniczym zgłaszania Ministrowi Rolnictwa i Rozwoju Wsi swoich kandydatów na stanowisko do spraw rolnych w polskich placówkach dyplomatycznych za granicą lub w stałych przedstawicielstwach RP przy organizacjach międzynarodowych za granicą.

Po ożywionej dyskusji Komisja przyjęła wniosek o odrzucenie ww. projektu ustawy w całości i przyjęła sprawozdanie, w którym wnosi się o odrzucenie projektu ustawy. Posłem sprawozdawcą wybrano pana Piotra Głowskiego.

W posiedzeniu uczestniczyli: sekretarze stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi pan Jacek Czerniak i pan Michał Kołodziejczak oraz zastępca dyrektora generalnego Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa pan Jan Szopiński.

W czwartek 11 lipca 2024 r. Komisja Rolnictwa i Rozwoju Wsi pod przewodnictwem pana posła Mirosława Maliszewskiego rozpatrzyła projekt planu pracy Komisji na okres od 1 lipca do 31 grudnia 2024 r. oraz rozpatrzyła i zaopiniowała dla Komisji do Spraw Kontroli Państwowej sprawozdanie z działalności Najwyższej Izby Kontroli w 2023 roku w zakresie działania Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi.

Po ożywionej dyskusji  w której uczestniczyli: sekretarz stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi pan Jacek Czerniak oraz p.o. dyrektora Departamentu Rolnictwa i Rozwoju Wsi NIK pan Marek Adamiak, Komisja Rolnictwa i Rozwoju Wsi uchwaliła plan pracy na okres od 1 lipca do 31 grudnia 2024 r. oraz pozytywnie zaopiniowała dla Komisji do Spraw Kontroli Państwowej sprawozdanie z działalności Najwyższej Izby Kontroli w 2023 roku w zakresie działania Komisji.

W tym samym dniu Podkomisja stała do spraw monitorowania programu zwiększania wykorzystania polskiego białka roślinnego w paszach  pod przewodnictwem pana posła Zbigniewa Dolaty rozpatrzyła dwie informacje Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi dotyczące:

• Deficytu produkcji białka roślinnego wykorzystywanego do produkcji pasz wytwarzanych w krajach UE i działania KE zmierzające do zmniejszenia zależności od importu białka paszowego, jako część transformacji systemu żywnościowego UE – stan obecny i perspektywy.
• Znaczenia upraw roślin bobowatych oraz rzepaku w bilansie białka paszowego wybranych krajów UE (m.in. Niemcy, Francja, Włochy, Austria, Hiszpania, Dania, Czechy) – areał, plonowanie, wykorzystanie jako komponentu białkowego w paszach, wsparcie produkcji.

Informacje przedstawił zastępca dyrektora Departamentu Hodowli i Ochrony Roślin Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi pan Krzysztof Smaczyński.

W Polsce podstawowe źródło białka paszowego to importowana na poziomie 2,5 mln t. śruta sojowa z upraw genetycznie modyfikowanych. Uzupełniona 340 tys. t. rocznie importowanej śruty słonecznikowej stanowi 70% białka używanego w produkcji pasz.  Pozostałe zasoby białka z produkcji krajowej stanowi śruta poekstrakcyjna rzepakowa i nasiona roślin strączkowych w tym soi z produkcji rodzimej, na poziomie 30%. Dla porównania państwa członkowskie UE łącznie importują 92% białka paszowego a tylko 8% pochodzi z produkcji rodzimej. Dostępność gruntów rolnych pod rozszerzoną uprawę soi i innych roślin wysokobiałkowych mogłaby nastąpić, bez zagrożenia samowystarczalności, kosztem ograniczenia uprawy pszenicy eksportowanej przez większość państw członkowskich w tym Polskę, poza Unię. Ponadto, co jest równie istotne, należy zintensyfikować długoterminowe badania nakierowane na przywrócenie uprawy wraz z poprawą jakości, wysokobiałkowych roślin klimatu umiarkowanego których uprawa zastała zaniechana na korzyść zbóż a także badań nad wyhodowaniem odmian soi dostosowanych do warunków klimatycznych środkowej Europy.

W piątek 12 lipca 2024 r. na wspólnym posiedzeniu Komisji do Spraw Energii, Klimatu i Aktywów Państwowych oraz Komisja Rolnictwa i Rozwoju Wsi zwołanym w trybie art. 152 ust. 2 regulaminu Sejmu RP na wniosek grupy posłów przekazany w dniu 13 czerwca 2024 r. do Komisji do Spraw Energii, Klimatu i Aktywów Państwowych oraz Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi przedstawiono stanowisko rządu w sprawie przewidywanego miejsca biogazu i biometanu w aktualizowanym Krajowym Planie na rzecz Energii i Klimatu oraz w sprawie planowanych przez rząd zmian prawnych umożliwiających szybszą realizację inwestycji w obszarze biogazu i biometanu.

Podsekretarz stanu w Ministerstwie Klimatu i Środowiska pan Miłosz Motyka przedstawił dotychczasowe działania na rzecz rozwoju sektora biogazu i biometanu oraz inicjatywy, nad którymi pracuje ministerstwo m.in. wprowadzenie systemu aukcyjnego dla biometanu oraz umożliwienie procesu przyłączania instalacji wytwórczej do sieci gazowej.

Sekretarz stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi pan Michał Kołodziejczak przedstawił dotychczasowe działania, które swoim zakresem obejmowały: ułatwienia w procesie inwestycyjnym, ułatwienia w wykorzystywaniu lokalnego potencjału substratu oraz ułatwienia w zakresie wykorzystania produktu pofermentacyjnego. Podkreślił istotną rolę w biomasy, w tym biogazu i biometanu, w transformacji energetycznej i w rozwoju ekologicznego rolnictwa.

Dyrektor Działu Rozwoju Innowacyjnych Metod Zarządzania Programami w Narodowym Centrum Badań i Rozwoju pan Wojciech Rąciecki przedstawili strategię rozwoju sektora biometanu.

W dyskusji pytano o perspektywy czasowe wprowadzenia regulacji prawnych, o których wspominali przedstawiciele ministerstw oraz o kierunki rozwoju w oparciu o środki unijne i krajowe. Wskazywano ciągły niedobór inwestycji w sektorze biomasy. Zwracano uwagę ma brak zainteresowania inwestycjami spółek energetycznych w biogaz i biometan, pomimo dużego potencjału uzupełniającego dla systemu energetycznego Polski. Padały również pytania o perspektywy czasowe wdrożenia nowych inwestycji oraz harmonogram wydatkowania środków przeznaczonych na rozwój sektora.

W poniedziałek 22 lipca 2024 r. Komisja Rolnictwa i Rozwoju Wsi pod przewodnictwem pana posła Mirosława Maliszewskiego przeprowadziła pierwsze czytanie i rozpatrzyła poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o spółdzielniach rolników. Uzasadnienie projektu przedstawił pan poseł Robert Telus. Projekt dotyczy zmniejszenia minimalnej liczby osób wymaganych do założenia i funkcjonowania spółdzielni rolników z 10 na 4 oraz wprowadzenia zmian w sposobie ustalania liczby głosów przysługujących członkom tych spółdzielni. Po ożywionej dyskusji Komisja przyjęła wniosek o odrzucenie ww. projektu ustawy w całości i przyjęła sprawozdanie, w którym wnosi się o odrzucenie projektu ustawy. Sprawozdawcą została wybrana pani posłanka Małgorzata Gromadzka.

Realizując porządek dzienny komisja rozpatrzyła projekt dezyderatu do Prezesa Rady Ministrów w sprawie działań wspierających polski sektor winiarski oraz projekt dezyderatu do Prezesa Rady Ministrów w sprawie brakujących pracowników sezonowych zatrudnianych w rolnictwie oraz możliwości zatrudnienia cudzoziemców w celu uzupełnienia ich braku. Po krótkiej dyskusji oba dezyderaty uchwalono przez aklamację.

We wtorek 23 lipca 2024 r.  Podkomisja Stała do Spraw Dobrostanu Zwierząt Gospodarskich i Ochrony Produkcji Zwierzęcej w Polsce oraz Zwalczania Chorób Zakaźnych Zwierząt pod przewodnictwem pani posłanki Małgorzaty Tracz rozpatrzyła informację Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi na temat aktualnego stanu zwalczania zjadliwej grypy ptaków i wirusa Afrykańskiego Pomoru Świń w Polsce.

Informację przedstawił pan Jacek Czerniak sekretarz stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Uzupełnienie do informacji przedstawił pan Jakub Kubacki Zastępca Głównego Lekarza Weterynarii do spraw Zdrowia i Ochrony Zwierząt, Granic oraz Laboratoriów.

W bieżącym roku stwierdzono 25 ognisk wysoce zjadliwej grypy ptaków (HPAI) u drobiu oraz 24 ogniska u dzikich ptaków. Inspekcja weterynaryjna prowadzi bieżącą kontrolę gospodarstw drobiarskich w zakresie spełniania wymagań zgodnie z rozporządzeniem Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 31 marca 2022 r. w sprawie zarządzenia środków związanych z wystąpieniem wysoce zjadliwej grypy ptaków (Dziennik Ustaw rok 2022 poz. 768).

W bieżącym roku  w czerwcu wykryto 12 ognisk a w lipcu 10 ognisk ASF u świń. Wokół ognisk ubito prewencyjnie 4 227 świń i 6 902 świnie w ogniskach. W tym samym czasie stwierdzono 1 045 ognisk ASF u dzików przeprowadzono 7 316 poszukiwań padłych dzików oraz dokonano odstrzału sanitarnego 35 502 szt. dzików.

Realizując porządek dzienny podkomisja wysłuchała informacji Ministra Klimatu i Środowiska na temat wykonania planu polowań za 2023 r. i pierwszą połowę 2024 r., w tym odstrzału dzików z podziałem na województwa. Informację przedstawił pan Hubert Hamulecki naczelnik Wydziału Łowiectwa, Ministerstwo Klimatu i Środowiska.

W środę 24 lipca 2024 r. Komisja Rolnictwa i Rozwoju Wsi rozpatrzyła poprawkę zgłoszoną w czasie drugiego czytania do projektu ustawy o zmianie ustawy o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa oraz ustawy o wstrzymaniu sprzedaży nieruchomości Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa oraz o zmianie niektórych ustaw.  Komisja wniosła o odrzucenie poprawki.

Poprawka miała na celu wzmocnienie ochrony nieruchomości, ich części oraz udziałów we współwłasności nieruchomości wchodzących w skład Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państw. Zgodnie z obowiązującą ustawą okres 10 lat wstrzymania sprzedaży nieruchomości Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa mija w 2026 roku. Poprawka zakładała przedłużenie o kolejne 10 lat, czyli do roku 2036. Posłem sprawozdawcą wybrany został pan Mirosław Maliszewski. W posiedzeniu uczestniczył sekretarz stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi pan Jacek Czerniak.

Na kolejnym w tym dniu posiedzeniu Komisja Rolnictwa i Rozwoju Wsi rozpatrzyła informację Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi na temat przygotowań do prezydencji Polski w Unii Europejskiej.

Informację przedstawił minister rolnictwa i rozwoju wsi pan Czesław Siekierski.

Polska obejmie przewodnictwo w Radzie UE na I połowę 2025 r. jako pierwsze państwo z trio: Polska-Dania-Cypr. Będzie to drugi raz, kiedy Polska obejmie prezydencję w Radzie UE (pierwszą prezydencję Polska sprawowała w II połowie 2011 r.). W sierpniu 2023 r. został powołany w resorcie rolnictwa Zespół do spraw koordynacji przygotowań Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi oraz jednostek podległych Ministrowi Rolnictwa i Rozwoju Wsi lub przez niego nadzorowanych do realizacji zadań związanych z przewodnictwem Rzeczypospolitej Polskiej w Radzie Unii Europejskiej.

Jednym z głównych założeń programu prezydencji jest podjęcie działań zmierzających do przedstawienia przez Radę oczekiwań państw członkowskich wobec przygotowywanych przez Komisję propozycji prawnych dotyczących WPR po 2027 r. W ramach tych działań będzie promowana m.in. poprawa bezpieczeństwa żywnościowego UE. Podjęte zostaną także wysiłki w kierunku rozpoczęcia przeglądu Europejskiego Zielonego Ładu w obszarze rolnictwa, tak aby jego wdrażanie było akceptowalne społecznie. Istotny element stanowi także kwestia przyszłego rozszerzenie UE, w tym o Ukrainę.

Prowadzona będzie dyskusja na temat wdrażania zasady „rural proofing” (mechanizmu weryfikacji wpływu innych polityk na rozwój obszarów wiejskich). Prezydencja Polski przeprowadzi także debatę ma temat stanu spraw w obszarze handlu międzynarodowego towarami rolnymi. Położony zostanie również nacisk na kluczową rolę badań, innowacji i cyfryzacji w zwiększeniu konkurencyjności wszystkich obszarów rolnictwa europejskiego oraz zapewnieniu bezpieczeństwa żywnościowego w tym wzmocnienia pozycji rolników w łańcuchu dostaw. Prezydencja Polski będzie kontynuować prace nad rewizją przepisów dotyczących dobrostanu zwierząt. W obszarze rybołówstwa Prezydencja Polski będzie prowadzić negocjacje w sprawie uprawnień do połowów w 2025 r.

Podczas dyskusji poruszono kwestie, o które można by rozszerzyć plan prezydencji: zmniejszenie biurokracji, zwiększenie nakładów na programy dotyczące zarządzania wodą, kwestie starzenia się rolników i zachęt dla młodych, utrzymania produkcji zwierzęcej w Europie.

W posiedzeniu uczestniczyli: sekretarze stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi pan Jacek Czerniak, pan Michał Kołodziejczak oraz pan Stefan Krajewski, sekretarz stanu w Ministerstwie Aktywów Państwowych pan Zbigniew Ziejewski oraz podsekretarz stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi pan Adam Nowak.

W czwartek 25 lipca 2024 r na wspólnym posiedzeniu Komisji Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej, Komisji Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa oraz Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi zwołanym w trybie art. 152 ust. 2 regulaminu Sejmu RP na wniosek grupy posłów rozpatrzono informacją rządu na temat skutków dla Polski oraz planowanych działań poszczególnych resortów w związku z przyjęciem przez Radę Unii Europejskiej rozporządzenia w sprawie odbudowy zasobów przyrodniczych.

Wniosek o zwołanie posiedzenia uzasadnili przedstawiciele wnioskodawców pani posłanka Małgorzata Golińska i pan poseł Paweł Sałek.

Informację przedstawili: sekretarz stanu w Ministerstwie Klimatu i Środowiska pani Urszula Sara Zielińska, sekretarz stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi pan Jacek Czerniak oraz podsekretarz stanu w Ministerstwie Infrastruktury pan Przemysław Koperski.

Zgodnie z treścią uzasadnienia wniosku, w dniu 17 czerwca br. Rada Unii Europejskiej formalnie przyjęła rozporządzenie w sprawie odbudowy zasobów przyrodniczych. Akt ten przewiduje wprowadzenie środków odbudowy przyrody, które do 2050 r. mają objąć wszystkie ekosystemy wymagające odbudowy, wskazując konkretne prawnie wiążące cele i obowiązki w każdym z wymienionych w nim ekosystemów. Rozporządzenie wymaga od państw członkowskich ustanowienia i wdrożenia do 2030 r. środków, które łącznie odbudują przyrodę na co najmniej 20% unijnych obszarach lądowych i morskich.

Wnioskodawcy wnioskowali o przedstawienie przeprowadzonych analiz i ekspertyz, zdiagnozowanych ryzyk i zagrożeń, harmonogramu planowanych działań oraz wskazanie wyliczonych dla Polski kosztów wrażania zapisów rozporządzenia z przedstawieniem źródeł finansowania.

Według informacji przedstawionych przez przedstawiciela resortu klimatu i środowiska, każde państwo członkowskie przygotowuje krajowy plan odbudowy zasobów przyrodniczych i przedłoży Komisji Europejskiej w terminie 24 miesięcy od wejścia w życie rozporządzenia oraz przeprowadzi monitorowanie i badania przygotowawcze potrzebne do określenia środków odbudowy koniecznych do realizacji celów odbudowy i realizacji zobowiązań oraz wniesienia wkładu w osiągnięcie nadrzędnych celów UE i celów szczegółowych. Podkreślono, iż Krajowy Plan Odbudowy Zasobów Przyrodniczych to istotny dokument strategiczny, wymagający – ze względu na szeroki zakres oddziaływania i ambitne cele – powołania międzyresortowego zespołu wspieranego przez instytuty badawcze oraz jednostki podległe i nadzorowane przez resort klimatu i środowiska, a także wymagające zaangażowania odpowiednich środków finansowych.

Do głównych wyzwań stojących przed resortem, a związanych z realizacją KPO będą należały: wybór wykonawcy dokumentu lub stworzenie konsorcjum, którego liderem będzie wybrana jednostka naukowo-badawcza oraz zaplanowanie źródeł finansowania i zabezpieczenie środków na przygotowanie dokumentu. W Polsce nie przeprowadzono dotychczas szacunku kosztów realizacji celów zapisanych w rozporządzeniu. Takie szacunki możliwe będą dopiero po ustaleniu zakresu działań i zobowiązań w Krajowym Planie Odbudowy Zasobów Przyrodniczych, w oparciu o dane pozyskane m.in. z resortów środowiska, rolnictwa i infrastruktury oraz ośrodków i instytutów naukowych. Według Komisji Europejskiej ewentualne krótkoterminowe koszty związane z utratą dochodów, jakie mogą ponieść niektóre grupy społeczne, takie jak rolnicy, właściciele lasów lub rybacy można częściowo lub całkowicie pokryć z funduszy UE i innych źródeł. Do obecnej chwili Komisja Europejska nie wskazała z jakich konkretnie funduszy miałoby to nastąpić oraz nie przewidziała odrębnych, nowych funduszy na realizację działań wynikających z wdrażania rozporządzenia.

Zgodnie z informacjami przekazanymi przez przedstawiciela resortu rolnictwa i rozwoju wsi, rozporządzenie charakteryzuje się dość wysokim poziomem ambicji względem rolnictwa, trudnym do osiągnięcia w krótkim czasie. Dlatego Polska na posiedzeniu Rady UE w dniu 17 czerwca br. zagłosowała przeciw przyjęciu rozporządzenia. W ocenie Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi realizacja celów dotyczących odbudowy ekosystemów rolniczych poprzez nawodnienie osuszonych torfowisk czy zwiększenie odsetka elementów krajobrazu na gruntach rolnych, wiąże się z potrzebą przeprofilowania dotychczasowej działalności rolniczej i powoduje ograniczenie produkcji rolnej. Ponadto, poważne obawy budzi również możliwość realizacji wskaźników dotyczących zwiększenia populacji ptaków oraz motyli na obszarach wiejskich, gdyż pomimo podejmowania działań ochronnych osiągnięcie odpowiednich poziomów wzrostu będzie nierealne do osiągnięcia, z uwagi na nieprzewidywalne warunki pogodowe i zmiany klimatyczne. Szczególne obawy rolników budzi kwestia realizacji celu dotyczących nadawania osuszonych torfowisk. Z danych naukowych wynika, że w Polsce osuszonych torfowisk, które obecnie są użytkowane rolniczo jest około 1 mln ha. Oznacza to, że Polska powinna podejmować działania mające na celu przywrócenie gleb organicznych wykorzystywanych w rolnictwie będących osuszonymi torfowiskami na:

• 300 tys. ha do 2023 r. z czego co najmniej 75 tys. ha ma być ponownie nawodniona;
• 400 tys. ha do 2040 r., z czego co najmniej 133 tys. ha ma być ponownie nawodniona;
• 500 tys. ha do roku 2050 r., z czego co najmniej 166 tys. ha ma być ponownie nawodniona.

Mając na uwadze średnią powierzchnię gospodarstw rolnych w Polsce (wynoszącą ok. 11,42 ha), dobrowolne dla rolników działania w zakresie nawodnień dotyczyłyby:

• 6,6 tys. gospodarstw do 2023 r.;
• 11,6 tys. gospodarstw do 2040 r.;
• 14,6 tys. gospodarstw do 2050 r.

W zakresie kompetencji Ministerstwa Infrastruktury przedstawiono informację, z której wynika, że największe wyzwanie stanowi poprawa stanu rzek w Polsce, w tym klasyfikacja rzeki jako swobodnie płynącej. W ocenie Ministerstwa Infrastruktury przedstawiona klasyfikacja elementów biologicznych w Ramowej Dyrektywnie Wodnej zaleca branie pod uwagę szereg różnych aspektów, oznacza to, że jednolita część wód powierzchniowych, która pomimo znacznych modyfikacji fizycznych zapewnia wystarczające funkcje ekosystemowe gatunkom w niej występującym oraz spełnia odpowiednie kryteria fizykochemiczne, może osiągnąć dobry stan ekologiczny. Jednocześnie proponowana definicja rzeki swobodnie płynącej znacznie zwiększa znaczenie elementów hydromorfologicznych, jednocześnie w większości pomijając kryteria biologiczne.

W ocenie Ministerstwa Infrastruktury w celu wdrożenia rozporządzenia w pierwszej kolejności należałoby przygotować inwentaryzację istniejących barier zaburzających ciągłość biologiczną rzek, a po sporządzeniu inwentaryzacji przeprowadzić analizę zasadności ich zachowania, rozebrania bądź przebudowy. Analiza powinna też uwzględniać procedurę inwestycyjną związaną z likwidacją barier. Wybór ewentualnych odcinków rzek do renaturyzacji powinien obejmować wyłącznie takie, które będą posiadały ekonomiczne uzasadnienie i nie spowodują utraty możliwości pełnienia przez cieki wodne dotychczasowych funkcji takich jak ochrona przeciwpowodziowa, zaopatrzenie ludności w wodę czy hydroenergetyka.

Podczas dyskusji podkreślono kwestie m.in.:

• liczby hektarów jakie będą wyłączone z produkcji rolnej i z Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa na cele odbudowy przyrody, w szczególności na cel przywracania wilgotności torfowiskom,
• postępujących zmian klimatycznych, długotrwałych susz rolniczych i zmniejszenia populacji zapylaczy,
• zatrzymywania wody w terenie poprzez małą retencję wodną i nawadnianie torfowisk.

W tym samym dniu podczas wspólnego posiedzenia Senackich Komisji: Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej oraz Rolnictwa i Rozwoju Wsi zrealizowano następujący porządek dzienny:

Rozpatrzenie ustawy o zmianie ustawy o świadczeniu pieniężnym z tytułu pełnienia funkcji sołtysa oraz ustawy o świadczeniu uzupełniającym dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji (druk senacki nr 128, druki sejmowe nr 211, 407 i 567).

Rozpatrzenie ustawy o zmianie ustawy o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa oraz ustawy o wstrzymaniu sprzedaży nieruchomości Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa (druk senacki nr 131, druki sejmowe nr 497, 518 i 518-A).

Komisje proponują Senatowi przyjęcie bez poprawek ustawy o zmianie ustawy o świadczeniu pieniężnym z tytułu pełnienia funkcji sołtysa oraz ustawy o świadczeniu uzupełniającym dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji, uchwaloną przez Sejm na podstawie 2 projektów senackiego i poselskiego. Dotyczy ona świadczenia dla sołtysów i zakłada m.in., że sołtysi będą mogli uzyskać świadczenie po 7, a nie po 8 latach pełnienia funkcji sołtysa, niezależnie od liczby kadencji. Ustawę omówił przewodniczący komisji rolnictwa pan Ryszard Bober, który był upoważniony do reprezentowania Senatu podczas sejmowych prac nad senacką inicjatywą ustawodawczą. Jak poinformował, projekt senacki jako bardziej komplementarny był projektem wiodącym. Ustawa uzyskała pozytywną opinię resortu rolnictwa, a wiceminister rolnictwa pan Adam Nowak podziękował senatorom za podjęcie tej inicjatywy. Jak zaznaczył, wychodzi ona naprzeciw oczekiwaniom społecznym.

Nowelizacja, zgodnie z projektem senackim, który  powstał na skutek petycji skierowanej do Senatu przez Krajowe Stowarzyszenie Sołtysów, zakłada, że sołtysi będą mogli uzyskać świadczenie po 7, a nie po 8 latach pełnienia funkcji sołtysa, niezależnie od liczby kadencji. Zmniejsza również wymaganą liczbę świadków pełnienia funkcji sołtysa z 5 do 3 osób; takie oświadczenia są potrzebne w przypadku, gdy nie ma dokumentów w gminie. Nowela przewiduje, że wnioski już złożone przez sołtysów, które nie zostały rozpatrzone, będą rozpatrywane na podstawie nowych przepisów, bez konieczności ponownego składania wniosku. Dodatkowo nowelizacja zakłada, że świadczenie pobierane z tytułu pełnienia funkcji sołtysa ma nie powodować obniżenia świadczenia uzupełniającego dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji.

Jak wskazywano w petycji skierowanej do Senatu przez Krajowe Stowarzyszenie Sołtysów, potrzebna jest modyfikacja dotychczasowych przepisów, gdyż jej literalne stosowanie spowodowało nieprzyznanie świadczeń znacznej grupie sołtysów, w tym takim, którzy pełnili funkcję sołtysa przez 2 kadencje, lecz nie spełnili wymogu pełnienia tej funkcji przez 8 lat. Ponadto autorzy petycji postulowali uchylenie przepisów, które pozbawiają prawa do świadczenia pieniężnego sołtysów seniorów pełniących funkcję wyłącznie przed 1990 r., mimo że podobnie jak ich następcy otrzymali mandat mieszkańców w wyborach bezpośrednich i demokratycznych, a dodatkowo pracowali na rzecz społeczności w trudniejszych warunkach niż obecne.

Z kolei poselska nowelizacja ustawy, którą złożyli posłowie opozycji, zakłada, że okres pełnienia funkcji sołtysa, uprawniający do świadczenia pieniężnego, powinien trwać nie krócej niż 90 miesięcy, czyli 7,5 roku. Zmiana ma umożliwić przyznanie świadczenia pieniężnego tym sołtysom, którzy pełnili tę funkcję przez okres nie krótszy niż 90 miesięcy i których wnioski o przyznanie tego świadczenia zostały odrzucone.

Dotychczas świadczenie pieniężne w wysokości 300 zł przysługiwało osobom, które pełniły funkcję sołtysa na podstawie ustawy o samorządzie gminnym przez okres co najmniej 2 kadencji nie mniej niż przez 8 lat i osiągnęły wiek emerytalny: kobiety – 60 lat, mężczyźni – 65 lat. Przy ustalaniu okresu pełnienia funkcji sołtysa nie jest wymagane zachowanie ciągłości pełnienia tej funkcji. Ponadto do okresu pełnienia funkcji sołtysa, który warunkuje przyznanie prawa do świadczenia pieniężnego, wliczało się również okres pełnienia funkcji sołtysa na podstawie przepisów obowiązujących przed dniem wejścia w życie ustawy z o samorządzie gminnym, jeżeli osoba ta następnie pełniła funkcję sołtysa na podstawie przepisów ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym.

Komisje, na wniosek pana senatora Zygmunta Frankiewicza, zdecydowały o wprowadzeniu poprawki do ustawy o zmianie ustawy o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa oraz ustawy o wstrzymaniu sprzedaży nieruchomości Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa. Nowelę przedstawił wiceminister rolnictwa i rozwoju wsi pan Jacek Czerniak

Nowelizacja umożliwia sprzedaż nieruchomości z Zasobu nieprzeznaczonych na cele rolne także na podstawie planu ogólnego lub – do czasu jego przyjęcia przez gminę – na podstawie studium uwarunkowań i zagospodarowania przestrzennego. Plan ogólny, który ma zastąpić studium uwarunkowań, został wprowadzony ustawą z 2023 r., a każda gmina ma obowiązek go sporządzić. Zgodnie z dotychczasowymi przepisami możliwość sprzedaży istnieje jedynie, gdy nieruchomości i ich części z Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa nie są przeznaczone na cele rolne w Miejscowym Planie Zagospodarowania Przestrzennego lub mają ostateczne decyzje o warunkach zabudowy i zagospodarowaniu terenu. W nowelizacji zmienia się także odwołania do przepisów europejskich w ustawie o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa. Chodzi o przepisy dotyczące zasad pomocy de minimis oraz przewidujące obniżenie ceny sprzedaży nieruchomości wpisanej do rejestru zabytków, które odwołują się do nieobowiązujących już unijnych rozporządzeń. Nowela modyfikuje odwołania tak, by odnosiły się do rozporządzeń obowiązujących.

W piątek 26 lipca 2024 r. Komisja Rolnictwa i Rozwoju Wsi pod przewodnictwem pana posła Mirosława Maliszewskiego w obecności sekretarza stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi pana Jacka Czerniaka rozpatrzyła uchwałę Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa oraz ustawy o wstrzymaniu sprzedaży nieruchomości Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa oraz o zmianie niektórych ustaw. Senat zaproponował jedną poprawkę. Komisja wniosła o jej odrzucenie. Poprawka polegała na skreśleniu art. 3, dotyczącego elementów, składających się na plan ogólny gminy. Posłem sprawozdawcą wybrany został pan Mirosław Maliszewski.

opracował: Grzegorz Anczewski