We wtorek 4 października 2022 r. Komisja Rolnictwa i Rozwoju Wsi rozpatrzyła rządowy projekt ustawy o systemie identyfikacji i rejestracji zwierząt.

Projekt wykonuje rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) w sprawie „przenośnych chorób zwierząt” oraz zmieniające i uchylające niektóre akty w dziedzinie zdrowia zwierząt oraz zapewnia jednolite funkcjonowanie systemu identyfikacji i rejestracji zwierząt jako istotnego ogniwa zwalczania chorób zakaźnych zwierząt. Konsekwencją wdrożenia ww. przepisów będzie m.in. kontynuowanie przez Agencję Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa zadań związanych z identyfikacją i rejestracją bydła, owiec, kóz oraz świń, przejęcie zadania związanego z gromadzeniem danych o koniowatych oraz rozpoczęcie gromadzenia danych o zwierzętach pozostałych gatunków (tj. jeleniowatych i wielbłądowatych) oraz zakładach drobiu, których identyfikacja i rejestracja jest wymagana zgodnie z przepisami rozporządzenia 2016/429. Projektowane przepisy mają umożliwić dostosowanie systemu informatycznego ARiMR do nowych zadań, w tym zapewnienie efektywnej interoperacyjności, integracji i kompatybilności elementów komputerowej bazy danych Systemu Identyfikacji i Rejestracji Zwierząt z systemami Inspekcji Weterynaryjnej, systemami, o których mowa w art. 108 ust. 4 lit. d rozporządzenia 2016/429, oraz z innymi systemami informatycznymi związanymi z ochroną zdrowia zwierząt. Upoważnienie do wydawania dokumentów identyfikacyjnych koniowatych poszczególnych ras pozostanie natomiast w kompetencjach związków hodowców koni uznanych do prowadzenia odpowiednich ksiąg hodowlanych, a te związki będą przekazywały dane bezpośrednio do komputerowej bazy danych prowadzonej przez ARiMR. Projektowana ustawa wprowadza również przepis umożliwiający powiatowym lekarzom weterynarii, w drodze decyzji, likwidację zwierząt niezidentyfikowanych o nieznanym pochodzeniu, a tym samym o nieznanym statusie zdrowotnym, które są realnym zagrożeniem dla zdrowia publicznego i zdrowia zwierząt. Przepis ten umożliwi powiatowym lekarzom weterynarii skuteczne egzekwowanie przepisów o systemie identyfikacji i rejestracji zwierząt. Komisja przyjęła poprawki m.in.: precyzujące nazewnictwo, dotyczące braku potrzeby tłumaczenia dokumentów wydanych w niektórych państwach trzecich, jeśli zostały sporządzone w języku angielskim, oraz rozszerzające upoważnienia do wydania rozporządzenia przez ministra właściwego do spraw rolnictwa. Komisja przyjęła sprawozdanie. Posłem sprawozdawcą wybrany został pan Maciej Górski.

We wtorek 4 października 2022 r. na 86 w tej kadencji posiedzeniu Senackiej Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi rozpatrzono informację na temat Krajowego Planu Strategicznego dla Wspólnej Polityki Rolnej na lata 2023–2027 , którą przedstawił wiceprezes Rady Ministrów minister rolnictwa i rozwoju wsi pan Henryk Kowalczyk.

Komisja Europejska 31 sierpnia 2022 r. zatwierdziła przygotowany przez Polskę Plan Strategiczny dla Wspólnej Polityki Rolnej na lata 2023–2027. Dokument opracowano na podstawie analizy potrzeb polskiego rolnictwa, wykorzystując możliwości zreformowanej Wspólnej Polityki Rolnej (WPR). Po raz pierwszy programowaniem wieloletnim objęto I filar WPR, czyli płatności bezpośrednie i interwencje sektorowe. Poza tym Plan Strategiczny WPR przewiduje wzmocnienie ukierunkowania na cele środowiskowo-klimatyczne związane z Europejskim Zielonym Ładem, wzmocnienie roli postępu technologicznego i innowacyjności oraz rosnącą wagę doradztwa i nauki. Zmiana sposobu wdrażania wsparcia w większości będzie dotyczyła wymogów administracyjnych. Wypracowaną i zatwierdzoną przez Komisję Europejską wersję Planu Strategicznego poprzedził ponaddwuletni proces konsultowania i programowania. Proces ten opierał się m.in. na szczegółowej analizie sektora rolno spożywczego w Polsce oraz negocjacjach z Komisją Europejską. W efekcie konsultacji społecznych projektu Planu i uwag zgłoszonych przez KE wprowadzono szereg zmian, które będą miały bezpośrednie oddziaływanie m.in. na: dochodowość rolnictwa, środowisko i klimat, konkurencyjność i modernizację gospodarstw rolnych, a także na poprawę organizacji rynków rolnych i łańcuchów dostaw żywności. Zmiany te przyczynią się także do lepszego uwzględnienia potrzeb małych miejscowości wiejskich. Wsparcie w ramach Planu Strategicznego WPR będzie realizowane ze środków pochodzących z UE, w kwotach: 17,3 miliarda euro w ramach I filaru WPR, 4,7 miliarda euro w ramach II filaru WPR oraz ponad 3,2 miliarda euro w ramach środków krajowych, które stanowią element współfinansowania II filaru WPR. Dodatkowo, zgodnie z załącznikiem VI do Planu Strategicznego WPR, Polska zamierza przeznaczyć ponad 522 miliony euro na przejściowe wsparcie krajowe w ramach uzupełniającej płatności podstawowej i płatności niezwiązanej do tytoniu. Wdrożenie Planu Strategicznego WPR 2023–2027 wymaga stworzenia krajowych podstaw prawnych, w tym ustawy o Planie Strategicznym dla WPR oraz rozporządzeń wdrażających przepisy w zakresie płatności bezpośrednich i płatności obszarowych w ramach II filaru, a także ustawy o finansowaniu WPR na lata 2023–2027. Aktualnie w ministerstwie trwają prace legislacyjne nad projektami tych ustaw. Opracowano w BPS Strategicznego WPR będzie realizowane ze środków pochodzących z UE, w kwotach: 17,3 miliarda euro w ramach I filaru WPR, 4,7 miliarda euro w ramach II filaru WPR oraz ponad 3,2 miliarda euro w ramach środków krajowych, które stanowią element współfinansowania II filaru WPR. Dodatkowo, zgodnie z załącznikiem VI do Planu Strategicznego WPR, Polska zamierza przeznaczyć ponad 522 miliony euro na przejściowe wsparcie krajowe w ramach uzupełniającej płatności podstawowej i płatności niezwiązanej do tytoniu. Wdrożenie Planu Strategicznego WPR 2023–2027 wymaga stworzenia krajowych podstaw prawnych, w tym ustawy o Planie Strategicznym dla WPR oraz rozporządzeń wdrażających przepisy w zakresie płatności bezpośrednich i płatności obszarowych w ramach II filaru, a także ustawy o finansowaniu WPR na lata 2023–2027. Aktualnie w ministerstwie trwają prace legislacyjne nad projektami tych ustaw.

W środę 5 października 2022 r. Komisje: Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa oraz Rolnictwa i Rozwoju Wsi na posiedzeniu zwołanym w trybie art. 152 ust. 2 regulaminu Sejmu na wniosek grupy posłów „Przeprowadziła pierwsze czytanie i rozpatrzyła poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o ochronie przyrody”.

Uzasadnienie projektu przedstawił poseł wnioskodawca pan Zbigniew Ziejewski. Proponowany projekt ustawy ma na celu dokonanie zmian w ustawie o ochronie przyrody, uzupełniając obowiązujące  przepisy o odpowiedzialności Skarbu Państwa za szkody wyrządzone działalnością gatunków będących pod ochroną, poprzez rozszerzenie zakresu o kategorię ptactwa prawnie chronionego. W obecnym stanie prawnie brakuje regulacji umożliwiających wypłaty rekompensat rolnikom, hodowcom za straty spowodowane przez ptaki pozostające pod ochroną. Aktualnie normy prawne obciążające Skarb Państwa lub dzierżawcę bądź zarządcę obwodu łowieckiego w zakresie odszkodowań za szkody wyrządzone przez zwierzęta będące pod ochroną, zostały zawarte w art. 126 ust. 1 pkt 1-5 ustawy o ochronie przyrody oraz w art. 46 ust. 1 pkt 1 ustawy Prawo łowieckie z dnia 13 października 1995 (Dz. U. 1995 Nr 147 poz. 713). Obowiązujące przepisy odnoszą się jedynie do żubrów, wilków, rysi, niedźwiedzi i bobrów - zawartych w art. 126 ust. 1 ustawy o ochronie przyrody oraz do dzików, łosi, jeleni, danieli i saren zakwalifikowanych w ustawie Prawo Łowieckie, nie uwzględniając ptactwa.

Członek zarządu Krajowej Rady Izb Rolniczych pan Robert Nowak popierając przepisy projektu ustawy podkreślił iż obecny stan prawny nie przewiduje odszkodowań za ptaki prawnie chronione. Co do metodyki szacowania, należy liczyć na instytuty państwowe, które mogą taką metodykę opracować, sprawdzić ją, później ją ewentualnie poprawić. Pan Nowak podniósł iż „to nie są tylko szkody fizyczne, o których tutaj mówimy, że siada stado łabędzi czy stado gęsi na rzepak czy kukurydzę i wydziobuje ziarno i to powoduje konieczność ponownego zasiania, ale bardzo często z powodów terminów agrotechnicznych już tego czasu na zasiewy po prostu nie ma, a rolnik ma kontrakt z olejarnią na dostawę rzepaku. Nagle mu wypada 20 ha tej uprawy i nie jest w stanie z tego kontraktu się wywiązać. Kto pokryje kary umowne?” kontynuując swoją wypowiedź pan Nowak podkreślił „To są nasze przedsiębiorstwa. My po prostu z tego żyjemy. W związku z tym sprawa nie dotyczy tylko tego, że trzeba to jeszcze raz zasiać. Czasami już po prostu nie ma na to czasu, wchodzimy z inną uprawą, bardzo często z uprawą jarą, co w kontekście suszy agrotechnicznej, jaką mamy od kilku lat w Polsce, powoduje kolejne straty w plonowaniu.”

W posiedzeniu uczestniczyli: sekretarz stanu w Ministerstwie Klimatu i Środowiska, główny konserwator przyrody pani Małgorzata Golińska, podsekretarz stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi – pan Krzysztof Ciecióra, członek Zarządu Krajowej Rady Izb Rolniczych pan Robert Nowak oraz wiceprezes zarządu Warmińsko-Mazurskiej Izby Rolniczej pan Marek Kuźniewski.

Komisje odrzuciły wniosek o powołanie podkomisji nadzwyczajnej do rozpatrzenia ww. projektu. Komisje postanowiły, że w związku z koniecznością przygotowania odpowiednich poprawek rozpatrzenie projektu odbędzie się na następnym posiedzeniu.

W czwartek 6 października 2022 r. Komisja Rolnictwa i Rozwoju Wsi rozpatrzyła poprawki zgłoszone w czasie drugiego czytania do projektu ustawy o systemie identyfikacji i rejestracji zwierząt. W czasie drugiego czytania zgłoszono 3 poprawki. Poprawki miały na celu zmianę terminu wejścia w życie przepisów ustawy. Komisja wniosła o ich odrzucenie. Sprawozdawcą wybrany został pan poseł Maciej Górski.

Na tym samym posiedzeniu Komisja rozpatrzyła informację na temat sytuacji na rynku mleczarskim. Informację przedstawił sekretarz stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi pan Janusz Kowalski.

W okresie od stycznia do lipca 2022 r. skup mleka był wyższy o 2,4% w stosunku do roku poprzedniego, a produkcja mleka ma tendencję wzrostową, pomimo utrzymującego się trendu spadku pogłowia krów mlecznych. Potwierdzenie tendencji znajduje odzwierciedlenie w danych GUS z grudnia 2021 r., gdzie pogłowie wyniosło 2035 tys. sztuk i było o 4,3%, czyli o 90,5 tys. Sztuk, mniejsze niż w grudniu 2020 r. Polska pod względem wielkości pogłowia krów mlecznych zajmuje trzecie miejsce w państwach UE po Niemczech i Francji i jest znaczącym producentem i eksporterem artykułów mleczarskich. Na rynek krajowy trafia w ostatnich latach 77-78% wyprodukowanego surowca mlecznego. Produkcja mleka w Polsce skomasowana jest na terenie kilku województw zwłaszcza mazowieckiego, podlaskiego, wielkopolskiego, warmińsko-mazurskiego, łódzkiego, kujawsko-pomorskiego i lubelskiego, skupiając ponad 83% krajowego pogłowia krów mlecznych. Od kilku lat zauważalne jest zwiększenie spożycia mleka i jego przetworów. Według danych GUS średnie spożycie masła na osobę wynosi 6 kg, a bilansowe spożycie mleka krowiego w 2021 r. osiągnęło 252 litry na jednego mieszkańca. Potwierdzenie dobrej koniunktury na rynku mleczarskim jest m.in. wynikiem wysokich cen przetworów mlecznych na rynkach światowych, co przekłada się bezpośrednio na wzrost cen surowca płaconego rolnikom. W sierpniu 2022 r. średnia cena za mleko płacona dostawcom wzrosła o ponad 57% w stosunku do roku poprzedniego.

Zgodnie z porządkiem dziennym Dyrektor Departamentu Rynków Rolnych Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi pan Waldemar Guba przekazał informacje odnośnie do planów dotyczących perspektyw dla mleczarstwa, wynikających z Krajowego Planu Strategicznego dla Wspólnej Polityki Rolnej. W nowej perspektywie finansowej WPR na lata 2023-2027 zachowane zostają dotychczasowe mechanizmy wsparcia w ramach WPR. Należą do nich instrumenty interwencyjne, takie jak publiczne zakupy masła i odtłuszczonego mleka w proszku, dopłaty do prywatnego przechowywania masła, odtłuszczonego mleka w proszku oraz serów. Mechanizmy interwencji rynkowej uruchamiane są doraźnie jedynie kiedy zaistnieje taka potrzeba, a w tej chwili jest to bezprzedmiotowe, gdyż mamy koniunkturę. Kontynuowane będą również, na podstawie planu finansowego dla Planu Strategicznego WPR na lata 2023-2027, płatności do krów i bydła. Na wsparcie dochodów związanych z produkcją krów zostanie przeznaczonych blisko 791 mln euro, a na wsparcie dochodów związanych z produkcją młodego bydła – ponad 894 mln euro.

W piątek 7 października 2022 r. połączone Komisje: Gospodarki i Rozwoju  oraz Rolnictwa i Rozwoju Wsi rozpatrzyły uchwałę Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych oraz ustawy o ochronie roślin przed agrofagami.

Senat, po rozpatrzeniu ustawy z dnia 15 września 2022 r. o zmianie ustawy o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych oraz ustawy o ochronie roślin przed agrofagami, postanowił wprowadzić do jej tekstu poprawkę.  Senat zauważył, że w związku z wprowadzeniem zmian w projekcie ustawy na etapie jego rozpatrywania przez Sejm, zmiana zawarta w art. 1 w pkt 13 ustawy jest bezprzedmiotowa bowiem wprowadza odesłanie do jednostki redakcyjnej, która ostatecznie nie znalazła się w uchwalonej ustawie. Połączone Komisje wnoszą o jej przyjęcie. Sprawozdawcą wybrany został pan poseł Jerzy Małecki.

We wtorek 25 października 2022 na posiedzeniu Sejmowej Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi rozpatrzono i zaopiniowanie dla Komisji Finansów Publicznych rządowy projekt ustawy budżetowej na rok 2023 w zakresie:

1. części budżetowej 32 – Rolnictwo:
2. części budżetowej 33 – Rozwój wsi:
3. części budżetowej 35 – Rynki rolne:
4. części budżetowej 83 – Rezerwy celowe, w zakresie pozycji 7, 8, 12, 30 50 i 62;
5. części budżetowej 85 – Budżety wojewodów ogółem, w zakresie działu 010 – Rolnictwo i łowiectwo:
6. zadań z zakresu administracji rządowej i innych zadań zleconych jednostkom samorządu terytorialnego odrębnymi ustawami w części 85 – budżety wojewodów z zał. nr 7;
7. dotacji przedmiotowych i podmiotowych z zał. nr 9;
8. programów wieloletnich w układzie zadaniowym z zał. nr 10;
9. planów finansowych agencji wykonawczych z zał. nr 11:
10. planów finansowych państwowych osób prawnych z zał. nr 14:

Sekretarz stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi pan Ryszard Bartosik poinformował zebranych, iż, na wydatki związane z rolnictwem w budżecie na 2023 r. przeznaczona zostanie kwota 67 mld 343 mln zł. Z tego wydatki na rolnictwo, rozwój wsi, rynki rolne i rybołówstwo przewidziane są w kwocie 18 mld 654 mln zł, dla Kasy Rolniczego Ubezpieczenia zarezerwowano - 20 mld 142 mln zł, środki z Unii Europejskie - 25 mld 269 mln zł, środki na pożyczki z Banku Gospodarstwa Krajowego dla jednostek samorządu rolniczego - ok. 369 mln zł. Na realizację Krajowego Planu odbudowy planowane jest przeznaczenie ponad 2,9 mld zł. Wydatki na rolnictwo, rozwój wsi, rynki rolne i rybołówstwo oraz na KRUS stanowią 5,77 proc. wydatków budżetu ogółem.

Wydatki w części budżetowej rolnictwo obejmują m.in. finansowanie zadań Głównego Inspektoratu Weterynarii i Inspekcji Nasiennictwa (ok. 5,3 mld zł), a także zadań związanych z postępem biologicznym, dopłatą do ubezpieczeń upraw rolnych (920,5 mln zł), na dopłaty do rolnictwa ekologicznego (46 mln zł), dotacje dla instytutów badawczych, na monitoring suszy.

Największe wydatki przewidziane są w części rozwój wsi; stanowią one ok. 65 proc. wszystkich wydatków, których dysponentem jest minister rolnictwa. Największa pozycja to dotacje dla Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa - ok. 4,5 mld zł. W tym przewidziane są wydatki na dopłatę do kredytów bankowych w wysokości 312 mln zł oraz na utylizację padłych zwierząt - ok. 178 mln zł. Dopłaty do zakupu materiału siewnego planowane są na poziomie 75 mln zł, a dotacje dla Kół Gospodyń wiejskich - na 70 mln zł. Ponadto w tej części budżetu zapisane zostały wydatki dla Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa (5,2 mln zł), dla Ośrodków Doradztwa Rolniczego oraz na współfinansowanie wydatków realizowanych w ramach Wspólnej Polityki Rolnej.

Wydatki w części rynki rolne obejmują m.in. finansowanie Inspekcji Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych na kwotę ponad 49 mln zł.

Największą pozycją w budżecie przeznaczonym na rybołówstwo jest finansowanie unijnego programu Rybactwo i Morze - ponad 122 mln zł. Wszystkie wydatki na rybołówstwo zaplanowano na poziomie 192,8 mln zł.

Ponadto pieniądze na rolnictwo i rybołówstwo zostały zapisane w budżetach wojewodów w wysokości ponad 2,2 mld zł.

Do budżetu rolnego dopisana jest rezerwa celowa w wysokości ponad 8,8 mld zł. W tej puli środki mają trafić m.in. na zwalczanie chorób zakaźnych zwierząt - 548 mln zł, na dopłaty do paliwa rolniczego - 1,3 mld zł, na Fundusz Gwarancyjny Rolnictwa - ok. 1 mld zł, na realizację programów unijnych - 3,1 mld zł.

Posłanka KP KO pani Dorota Niedziela zwróciła uwagę, że choć na 2023 r. zaplanowano wyższe wydatki na rolnictwo, to stale są to wydatki rzędu 0,5 proc. PKB. Przypomniała, że b. premier Beata Szydło w 2015 r. zapewniała, że zostaną one zwiększone (łącznie z KRUS) do 3 proc. PKB.

Posłowie nie mieli uwag do projektu budżetu, jedynie mówili o konieczności rozwiązania sporu zbiorowego dot. niskich płac w ARiMR. Sygnalizowano także podobny problem w Instytucie Weterynaryjnym w Puławach. Sprawę tę poruszali m.in. poseł KP KO pan Kazimierz Plocke  , poseł KP KP pan Stefan Krajewski oraz posłanka pani Teresa Pamuła KP PiS.

Pan Ryszard Bartosik poinformował, że ze związkami zawodowymi w ARiMR trwają rozmowy, a w listopadzie planowane jest spotkanie z kierownictwem resortu rolnictwa. Podkreślił także, że w 2023 r. Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa otrzyma wyższą o 11 proc. dotację na ten cel. Zaznaczył jednocześnie, że o ile w 2015 r. średnie wynagrodzenie w ARiMR wynosiło 3698 zł, to obecnie jest na poziomie ponad 7 tys. zł. W Agencji pracuje ponad 11,3 tys. osób.

W tym samym dniu Komisja Rolnictwa i Rozwoju Wsi rozpatrzyła informację na temat sytuacji na rynku zbóż i rzepaku. Informację przedstawił wiceprezes Rady Ministrów, minister rolnictwa i rozwoju wsi pan Henryk Kowalczyk.

Polska jest trzecim, po Francji i Niemczech, producentem zbóż w Unii Europejskiej. Według GUS zbiory zbóż w 2022 r. osiągnęły rekordowy poziom 36 mln ton, w tym: 13,5 mln ton pszenicy, 8,6 mln ton kukurydzy 2,8 mln ton jęczmienia i 2,4 mln ton żyta. Zbiory w bieżącym roku są odpowiednio wyższe od zbiorów z 2021 r. o 4% i o 1,4% od bardzo urodzajnego 2020 roku. Stan pandemii a następnie wojny na Ukrainie spowodował dynamiczny wzrost światowych cen i dostosowanie się cen na rodzimym rynku do tej tendencji. Najwyższe ceny pszenicy i kukurydzy odnotowano w Polsce w okresie od maja do czerwca br. W maju pszenica kosztowała średnio 1717 zł/t i była o 77% droższa od pszenicy z 2021 r. i o 106 % droższa od pszenicy z 2020 r. Kukurydza kosztowała średnio 1472 zł/t i była o 46% droższa od kukurydzy z 2021 r. i 96% droższa od ceny kukurydzy z 2020 r. W następnych miesiącach odnotowano spadek cen zbóż na świecie, co przełożyło się na spadek krajowych cen zbóż. Wpływ na obniżenie cen miało częściowe odblokowanie ukraińskich portów nad Morzem Czarnym w połączeniu z optymistycznymi prognozami zbiorów w roku bieżącym. Aktualnie w połowie października pszenica konsumpcyjna kosztowała 1592 zł/t, tj. więcej o 5,6% w stosunku do ceny sprzed miesiąca, o 26,4% więcej niż cena sprzed wybuchu wojny oraz 100,8% więcej niż 2 lata temu. Cena kukurydzy wyniosła 1429 zł/t, tj. 0,9% więcej niż tydzień temu, 30% więcej niż przed wybuchem wojny i 102% więcej w porównaniu z ceną 2 lata temu.

Polska jest nie tylko krajem samowystarczalnym w produkcji zbóż, ale od przełomu lat 2012/2013 generowane są znaczne nadwyżki ziarna, co skutkuje m.in. zwiększeniem krajowego eksportu. W ostatnich latach z Polski wywożono średnio 23-26% wolumenu krajowych zbiorów zbóż. Zapasy zbóż na koniec sezonu 2021/2022 (tj. na 30 czerwca 2022 r.) zostały odbudowane po znacznym ich spadku w poprzednich dwóch sezonach, kiedy to odnotowywano historycznie wysoki wywóz zbóż z Polski (w przypadku pszenicy stanowiły ok. 20% krajowego rocznego zużycia). Polska jest eksporterem netto zbóż. W 2020 r. wyeksportowała 9,1 mln ton zbóż, a w 2021 roku – 8,5 mln ton zbóż. W okresie styczeń-sierpień 2022 r. eksport ziarna zbóż z Polski wyniósł blisko 5,8 mln ton i był o 6,5% większy niż w porównywalnym okresie 2021 r. W strukturze wywozu kukurydza stanowiła 45%, pszenica – 39%. Krajowi eksporterzy lokowali zboże głównie na rynku unijnym (70% wywiezionego ziarna), w tym przede wszystkim w Niemczech (2,6 mln ton – 45% eksportu ziarna).

Odnośnie do rzepaku Polska oraz Niemcy i Francja zaliczane są do grona jego największych producentów w UE. Od 2007 r. krajowe zbiory rzepaku przekraczają pułap 2 mln ton, z wyjątkiem przełomu lat 2011-2012, kiedy obniżyły się do 1,9 mln ton. Różnice w wielkości zbiorów rzepaku wynikają z dużej wrażliwości upraw na warunki atmosferyczne. Zbiory rzepaku i rzepiku w 2022 r. osiągnęły pułap 3,6 mln t, tj. przekroczyły ubiegłoroczne zbiory o 12%. Polska nie jest w pełni samowystarczalna, co skutkuje większymi potrzebami rynku wewnętrznego, aniżeli wynosi produkcja rzepaku. W drugim tygodniu października br. średnia cena nasion rzepaku zgodnie z danymi Zintegrowanego Systemu Rolniczej Informacji Rynkowej MRiRW wyniosła 3245 zł/t, tj. o 9,6% więcej niż w tygodniu ubiegłym oraz 30% więcej niż rok temu.

W posiedzeniu uczestniczył wiceprezes Krajowej Rady Izb Rolniczych pan Mirosław Borowski a także zastępca dyrektora generalnego Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa pan Marcin Wroński.

We wtorek 25 października obradowała Senacka Komisja Rolnictwa i Rozwoju Wsi zgodnie z porządkiem dziennym rozpatrzyła ustawę o zmianie ustawy o nawozach i nawożeniu oraz ustawę o systemie identyfikacji i rejestracji zwierząt.

Komisja przyjęła bez poprawek ustawę o zmianie ustawy o nawozach i nawożeniu. Ustawa określa kompetencje organów nadzoru nad produktami nawozowymi objętymi ustawodawstwem Unii Europejskiej, umożliwiając równoległe wprowadzenie do obrotu produktów nawozowych, które nie będą podlegały prawu wspólnotowemu. Nadzór nad wprowadzaniem do obrotu nawozów i środków wspomagających uprawę roślin oznaczonych znakiem NAWÓZ WE sprawuje Państwowa Inspekcja Ochrony Roślin i Nasiennictwa. Nowelizacja rozszerza katalog produktów nawozowych, który obejmuje nawozy mineralne oraz podłoża do upraw, biostymulatory, polepszacze gleby oraz inhibitory organiczne i mikrobiologiczne, stymulujące wzrost roślin i poprawiające jakość gleby. Wysokość kar, nakładanych przez organy nadzoru rynku w formie decyzji administracyjnych, została podwyższona i dostosowana do obecnej sytuacji na rynku produktów nawozowych. Według nowych przepisów Inspekcja jest upoważniona m.in do wstępu na grunty, dokonywania inwentaryzacji nawozów i środków wspomagających uprawę roślin oraz do przeprowadzania kontroli w zakresie spełniania przez nie wymagań jakościowych.

Unijne rozporządzenie wdrożone do polskiej ustawy rozszerza katalog produktów nawozowych, który obejmuje teraz nie tylko nawozy mineralne, ale także wszystkie inne produkty nawozowe, takie jak: podłoża do upraw, biostymulatory, polepszacze gleby oraz inhibitory - w tym organiczne i mikrobiologiczne - charakteryzujące się działaniem stymulującym wzrost roślin i poprawę jakości gleby.

Przepisy UE nakładają na państwa członkowskie obowiązek wyznaczenia organu notyfikującego, który będzie odpowiadał za opracowanie i stosowanie procedur koniecznych do oceny i notyfikowania jednostek oceniających zgodność produktów nawozowych UE oraz do monitorowania jednostek notyfikowanych. W Polsce organem notyfikującym będzie minister właściwy do spraw gospodarki.

Ustawa ponadto określa, że jednostką przeprowadzającą kontrolę stosowania i przechowywania produktów nawozowych UE oraz nawozów oznaczonych znakiem "NAWÓZ WE" będzie Inspekcja Ochrony Środowiska.

W nowelizacji zaproponowano zmianę części systemu kar za naruszanie przepisów ustawy o nawozach i nawożeniu. Dotychczasowe opłaty sankcyjne i kary grzywny dotyczące wprowadzania do obrotu oraz kontroli jakości nawozów i środków wspomagających uprawę roślin zostały zastąpione systemem kar pieniężnych nakładanych przez organy nadzoru rynku w formie decyzji administracyjnych.

Wysokość kar została podwyższona i dostosowana do obecnej sytuacji na rynku produktów nawozowych. Zmiana systemu kar ma na celu realizację zasady skuteczności i proporcjonalności kar, a także wzmocnienie funkcji odstraszającej tych przepisów wobec podmiotów, które nie będą przestrzegać obowiązującego prawa.

Senat podczas czwartkowego plenarnego posiedzenia nie zgłosił poprawek do przedmiotowej ustawy o nawozach i nawożeniu przyjmując ustawę w brzmieniu uchwalenia przez Sejm.

Rozpatrując ustawę o systemie identyfikacji i rejestracji zwierząt senatorowie zaproponowali wniesienie 6 poprawek do ustawy o systemie identyfikacji i rejestracji zwierząt. Trzy z nich mają charakter legislacyjny. Pozostałe wydłużają terminy na dopełnienie formalności przez hodowców koni i innych koniowatych. Pan senator Antoni Mężydło zgłosił 3 poprawki jako wniosek mniejszości, m.in. poprawkę wydłużającą vacatio legis z 14 do 30 dni. Ustawa o systemie identyfikacji i rejestracji zwierząt wdraża unijne przepisy w tym zakresie; zapewnia jednolite funkcjonowanie systemu identyfikacji i rejestracji zwierząt jako istotnego ogniwa zwalczania chorób zakaźnych. Zastąpi ona dotychczas obowiązującą ustawę z 2 kwietnia 2004 r. Wprowadza ona zmiany dotyczące organizacji i zakresu systemu identyfikacji i rejestracji zwierząt. Rejestr zwierząt koniowatych przejmie Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa. Wydawanie dokumentów dotyczących rejestracji koni poszczególnych ras pozostanie w kompetencjach związków hodowców koniowatych (Polskiego Związku Hodowców Koni). Związki te będą przekazywały dane o dokumentach identyfikacyjnych bezpośrednio do komputerowej bazy danych prowadzonej przez ARiMR. Ponadto w odniesieniu do koniowatych wprowadzony zostanie obowiązek rejestracji przez posiadaczy i właścicieli koniowatych siedzib stad oraz obowiązek rejestracji zgłoszeń zdarzeń dotyczących tych zwierząt.

Przepisy zakładają też obowiązkową rejestrację zwierząt jeleniowatych i wielbłądowatych na takich samych zasadach, jak innych zwierząt obecnie rejestrowanych - takich jak bydło, owce, kozy i świnie. Ponadto ustawa wprowadza rejestr zakładów drobiu.

Nowe przepisy przewidują również cyfryzację procedury dokonywania zgłoszeń, zdarzeń dotyczących zwierząt przez posiadaczy zwierząt. Paszporty dla bydła nie będą już wykorzystywane w obrocie krajowym, tylko podczas przemieszczania bydła do innych państw UE. Posiadacze zwierząt uzyskają także dostęp do nowych środków identyfikacji, takich jak zwykła opaska np. na pęcinę, kolczyk elektroniczny czy kapsuła elektroniczna.

Po wejściu w życie ustawy będzie obowiązywał jeden system rejestracji zwierząt prowadzony przez ARiMR, a dane o zwierzętach będą przekazywane drogą elektroniczną.

Podczas czwartkowego plenarnego posiedzenia Senatu zostały przedstawione poprawki do przedmiotowej ustawy o systemie identyfikacji i rejestracji zwierząt, zgłoszone podczas wtorkowego posiedzenia senackiej komisji rolnictwa. Senator sprawozdawca pan Ryszard Bober wyjaśnił, jedna poprawka wykracza poza materię ustawy i dotyczy ustawy o Inspekcji Weterynaryjnej, ale "komisja przychyliła się, aby tą ważną poprawkę dotyczącą wnoszonych opłat przez hodowców trzody chlewnej na rzecz Inspekcji wprowadzić do tej ustawy", by cena płacona przez rolników była niższa. Poprawka obniża o 75 proc. opłaty za kontrolę świń przeprowadzaną w gospodarstwie, w którym jest utrzymywane nie więcej niż 50 świń, jednak nie może być ona niższa niż 20 zł.

Senator Bober przedstawił także trzy wnioski mniejszości. Dotyczyły one wydłużenia terminów na rejestrację koni oraz wydłużenia terminu wejścia w życie ustawy. Tych poprawek nie poparła komisja senacka, negatywnie też zaopiniował je w imieniu rządu sekretarz stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi pan Lech Kołakowski.

Uchwała Senatu z 27 października 2022 r. w sprawie ustawy o systemie identyfikacji i rejestracji zwierząt wprowadziła do tekstu uchwalonej na posiedzeniu w dniu 6 października 2022 r. przez Sejm ustawy - 11 poprawek.

Na wspólnym posiedzeniu Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi oraz Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej 25 października 2022 r. rozpatrzono ustawę o szczególnych rozwiązaniach związanych z potwierdzaniem aktualności nowego oznaczenia oraz nowego stanu prawnego gruntów wydzielonych w wyniku scalenia gruntów.

Komisje: Rolnictwa i Rozwoju Wsi oraz Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej zarekomendowały przyjęcie bez poprawek ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z potwierdzaniem aktualności nowego oznaczenia oraz nowego stanu prawnego gruntów wydzielonych w wyniku scalenia gruntów. Ustawa wprowadza szczególne rozwiązania, związane z potwierdzaniem stanu prawnego niektórych nieruchomości objętych postępowaniem scaleniowym, określa także zadania organów administracji publicznej z tym związane. Zaświadczenie potwierdzające aktualność nowych danych ma wydawać starosta. Na posiedzeniu plenarnym 27 października 2022 r. Senat, po rozpatrzeniu uchwalonej przez Sejm na posiedzeniu w dniu 7 października 2022 r. ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z potwierdzaniem aktualności nowego oznaczenia oraz nowego stanu prawnego gruntów wydzielonych w wyniku scalenia gruntów, nie wniósł do niej poprawek.

Sprawozdaje: Grzegorz Anczewski