W czwartek 15 listopada 2018 r na posiedzeniu Sejmowej Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi rozpatrzono informację Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi na temat rozwoju sektora wieprzowiny w świetle Strategii Odpowiedzialnego Rozwoju.
W trakcie tego posiedzenia przedstawiono opinie na temat rozwoju sektora trzody chlewnej w Polsce.
Kierunki rozwoju produkcji trzody chlewnej w Polsce i na świecie, wyzwania dla polskiego sektora trzody, pozycja Polski na rynku unijnym i światowym przedstawił pan prof. dr hab. Andrzej Kowalski dyrektor Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej – PIB.
Analizę opłacalności produkcji trzody chlewnej w zależności od systemu i skali chowu – przedstawiła dr. hab. Aldona Skarżyńska z Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej – PIB.
Kierunki doskonalenia i rola linii 990 w krajowym programie produkcji wieprzowiny – przedstawił pan dr inż. Marian Kamyczek z Zakładu Doświadczalnego Instytutu Zootechniki PIB w Pawłowicach.
Możliwości rozwoju sektora wieprzowiny w Polsce w oparciu o polską hodowlę – przedstawił pan dr inż. Tadeusz Blicharski dyrektor biura Polskiego Związku Hodowców i Producentów Trzody Chlewnej „POLSUS”
Systemy oceny jakości; znakowanie; promocja; oczekiwania konsumentów wieprzowiny wysokiej jakości przedstawiła pani Katarzyna Oponowicz ze Związeku Polskie Mięso - UPEMI.
Strategię żywienia macior – przedstawił pan prof. Maciej Gajęcki z Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie.
Symulację ograniczenia handlu wieprzowiną po ewentualnym rozprzestrzenianiu się wirusa ASF na teren Niemiec oraz potencjalne skutki dla branży produkcji wieprzowiny w Polsce i Europie – przedstawił pan Aleksander Dargiewicz, Dyrektor Zarządzający Krajowym Związkiem Pracodawców i Producentów Trzody Chlewnej.
Wsparcie sektora wieprzowiny w Polsce (PROW 2014-2020, w tym wsparcie hodowli rodzimych ras świń; postęp biologiczny) oraz Rozwój sprzedaży wieprzowiny w ramach krótkich łańcuchów dostaw - zmiany przepisów dotyczących bezpieczeństwa żywności oraz prawa podatkowego przedstawione zostały przez przedstawicieli Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi.
W trakcie dyskusji uczestnicy wskazywali na niebezpieczeństwo związane z importem prosiąt z Belgii, gdzie stwierdzono przypadki afrykańskiego pomoru świń (ASF) u dzików. W imieniu Inspekcji Weterynaryjnej doktor Krzysztof Jażdżewski poinformował, że po wykryciu w Belgii ASF na teren Wielkopolski sprowadzono jedynie 5 transportów świń, w sumie 850 sztuk i zapewnił, iż wszystkie transporty były zbadane przez służby Inspekcji Weterynaryjnej.
Obecni na posiedzeniu producenci świń podnieśli uciążliwość budowy nowych chlewni związaną z prawem budowlanym. Pytali o konkretną pomoc i działania, które podejmie resort by przeciwdziałać bardzo niskim cenom żywca i słabej konkurencyjności polskich gospodarstw. W tym roku ceny trzody są niższe niż w roku ubiegłym. We wrześniu br. jej cena była o 11 proc. niższa niż we wrześniu 2017 r., w grudniu 2018 r. cena może być niższa niż w grudniu ubiegłego roku. o 4-8 proc. W marcu 2019 r. cena może być niższa niż w marcu br. o 1-7 proc. Według opinii prof. Andrzeja Kowalskiego dyrektora IERiGZ ceny skupu zaczną ponownie rosnąć w II połowie 2019 r.
W czasie dyskusji podniesiono, iż Polska jest czwartym w UE i siódmym na świecie producentem wieprzowiny i jest poważnym eksporterem tego mięsa, ale także jego importerem. W 2017 r. saldo handlowe było lekko ujemne. Import trzody zwiększa się - w 2017 r w stosunku do 2010 r. zakupy wzrosły trzykrotnie. Żywe zwierzęta, głownie prosięta sprowadzane są z Danii, Holandii i Niemiec. W 2018 r. pogłowie trzody chlewnej w Polsce szacowane jest na 11,8 mln sztuk, w grudniu br. może być o 1 proc. mniejsze niż rok wcześniej, a w czerwcu 2019 o 4-5 proc. mniejsze niż w tym samym okresie 2018 r. Produkcją świń w Polsce zajmuje się ok. 157 tys. gospodarstw. Z wyliczeń Instytutu wynika, że w 80 % gospodarstw utrzymuje się do 50 sztuk świń. Tylko 5 % gospodarstw posiada ponad 200 sztuk świń i tam znajduje się aż 63 % pogłowia. Największa koncentracja pogłowia trzody jest w woj. wielkopolskim - ok. 35 % pogłowia oraz łącznie w woj. mazowieckim i kujawsko - pomorskim 20 % pogłowia.
W piątek 16 listopada 2018 r. Senacka Komisji Budżetu i Finansów Publicznych i we wtorek 20 listopada 2018 r. Senacka Komisja Rolnictwa i Rozwoju Wsi rozpatrywały trzy ustawy uchwalone 9 listopada 2018 r. na 71 posiedzeniu Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej.
Ustawę o zmianie niektórych ustaw w celu ułatwienia sprzedaży żywności przez rolników do sklepów i restauracji, której celem jest dopasowanie istniejących rozwiązań z zakresu prawa podatkowego i prawa żywnościowego do potrzeb podmiotów prowadzących produkcję żywności na małą skalę i jej zbywanie w krótkich łańcuchach dystrybucji, w tym w szczególności w ramach rolniczego handlu detalicznego. Obecnie zbywanie wytworzonych środków spożywczych jest możliwe wyłącznie konsumentom końcowym. Ustawa dopuszcza możliwość zbywania żywności wyprodukowanej w ramach rolniczego handlu detalicznego na rzecz podmiotów, takich jak sklepy, restauracje, stołówki i inne placówki o podobnej charakterystyce. Zmiany ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych umożliwią korzystanie ze zwolnienia podatkowego kwoty do 40 000 zł rocznie uzyskiwanej przez producentów rolnych niezależnie od sposobu sprzedaży przetworzonych produktów rolnych oraz rodzaju nabywcy tych produktów z możliwości opodatkowania uzyskiwanej rocznie kwoty powyżej 40 000 zł 2% ryczałtem od przychodów ze sprzedaży przetworzonych w sposób inny niż przemysłowy produktów roślinnych i zwierzęcych. Ustawa ma wejść w życie z dniem 1 stycznia 2019 r. Obie komisje wniosły o przyjęcie ustawy bez poprawek.
Ustawę o restrukturyzacji zadłużenia podmiotów prowadzących gospodarstwa rolne stanowiącą jeden z elementów kompleksowego programu wsparcia zadłużonych podmiotów prowadzących gospodarstwo rolne. Zaproponowany w ustawie program wsparcia został notyfikowany w Komisji Europejskiej jako zgodny z wytycznymi Komisji Europejskiej dotyczącymi pomocy państwa na ratowanie i restrukturyzację przedsiębiorstw niefinansowych znajdujących się w trudnej sytuacji. Przygotowywane rozwiązania zakładają cztery możliwości wsparcia rolników niewypłacalnych lub zagrożonych niewypłacalnością:
- dopłaty do oprocentowania bankowych kredytów restrukturyzacyjnych udzielane przez ARiMR,
- pożyczki na spłatę zadłużenia podmiotów prowadzących gospodarstwa rolne udzielane przez ARiMR,
- gwarancje spłaty bankowych kredytów restrukturyzacyjnych udzielane przez Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa
- przejęcie zadłużenia podmiotów prowadzących gospodarstwa rolne przez Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa w zamian za przeniesienie własności nieruchomości rolnych na rzecz Skarbu Państwa.
Ustawa nie będzie stosowana do podmiotów prowadzących gospodarstwo rolne, wobec których toczy się postępowanie restrukturyzacyjne na podstawie przepisów ustawy z dnia 15 maja 2015 r. – Prawo restrukturyzacyjne oraz prowadzących gospodarstwa rolne w likwidacji lub w upadłości. Obie komisje wniosły o przyjęcie ustawy bez poprawek.
Ustawę o zmianie ustawy o zwrocie podatku akcyzowego zawartego w cenie oleju napędowego wykorzystywanego do produkcji rolnej. Uchwalona przez Sejm ustawa ma na celu zwiększenie limitu zużycia paliwa stosowanego w produkcji rolnej, do którego przysługiwać będzie zwrot podatku akcyzowego zawartego w cenie tego paliwa; limit ten ma wynieść 100 litrów oleju napędowego na hektar użytków rolnych; Ustawa wprowadza możliwość zwrotu części podatku akcyzowego zawartego w cenie paliw użytych w chowie bydła, w związku z tym uwzględniono dodatkowy limit zużycia oleju napędowego, do którego przysługiwałby ten zwrot. Limit ten ma wynieść 30 litrów oleju napędowego na każdą dużą jednostkę przeliczeniową bydła. Ustawa określa średnią roczną liczbę dużych jednostek przeliczeniowych bydła jako iloraz sumy dużych jednostek przeliczeniowych bydła będącego w posiadaniu producenta rolnego w ostatnim dniu każdego miesiąca roku poprzedzającego rok, w którym został złożony wniosek o zwrot podatku, ustalonych z uwzględnieniem wartości współczynników przeliczeniowych sztuk bydła na duże jednostki przeliczeniowe określonych w załączniku do ustawy, i liczby 12. Ustawa ma wejść w życie z dniem 1 stycznia 2019 r. Obie komisje wniosły o przyjęcie ustawy bez poprawek.
We wtorek 20 listopada 2018 r. Sejmowa Komisja Rolnictwa i Rozwoju Wsi przeprowadziła pierwsze czytanie rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich z udziałem środków Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020 oraz ustawy o lasach Uzasadnienie projektu przedstawił podsekretarz stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi pan Rafał Romanowski. Projekt ma na celu skrócenie i uproszczenie procesu wyboru operacji złożonych w drodze konkursu przez partnerów Krajowej Sieci Obszarów Wiejskich do jednostki centralnej oraz wypłaty tym partnerom środków finansowych z tytułu realizacji tych operacji, jak również uwzględnienie w systemie prawnym zmian PROW 2014-2020. Komisja przyjęła formalne i sprawozdanie. Sprawozdawcą wybrano pana posła Mieczysława Miazgę.
W ramach spraw bieżących poruszono m.in. sprawy dotyczące interwencyjnego skupu jabłek, kwestie związane z suszą, w tym sytuację państwowych spółek, które za straty suszowe nie otrzymały rekompensat oraz sytuację związaną z zatrzymaniem wypłat zaliczek przez ARiMR.
Na kolejnym w tym dniu posiedzeniu Komisja Rolnictwa i Rozwoju Wsi rozpatrzyła informacje Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi na temat „Programu w sprawie działań w zakresie pozyskiwania alternatywnych źródeł białka dla białka soi GM w żywieniu zwierząt”, oraz „możliwości zaspokojenia krajowego zapotrzebowania na białko paszowe w oparciu o polskie surowce oraz krajowego bilansu pasz”. Informacje przedstawił sekretarz stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi pan Szymon Giżyński. Działania na rzecz wsparcia produkcji roślin wysokobiałkowych, które zostały wdrożone to m.in.: upowszechnianie agrotechniki uprawy soi, udoskonalanie i upowszechnianie upraw krajowych roślin strączkowych – łubinu, bobiku i grochu. Przyznawane jest również wsparcie bezpośrednie w sektorze roślin wysokobiałkowych. Opracowano listę zalecanych odmian w zakresie uprawy soi i pozostałych roślin strączkowych. Trwają również działania na rzecz zwiększenia udziału białka rzepakowego w mieszankach paszowych. Materiały paszowe, dla których istnieje potencjał dla zwiększonego wykorzystania w celach paszowych, to rzepak, soja bez genetycznej modyfikacji, rośliny strączkowe oraz przetworzone białko zwierzęce.
Na tym samym posiedzeniu Komisja Rolnictwa i Rozwoju Wsi przeprowadziła pierwsze czytanie rządowego projekt ustawy o zmianie ustawy o paszach. Uzasadnienie projektu przedstawił sekretarz stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi pan Szymon Giżyński. Projekt ma na celu przesunięcie na dzień 1 stycznia 2021 r. terminu wejścia w życie zakazu wytwarzania, wprowadzania do obrotu i stosowania w żywieniu zwierząt pasz genetycznie zmodyfikowanych oraz organizmów genetycznie zmodyfikowanych przeznaczonych do użytku paszowego. Komisja przyjęła sprawozdanie w brzmieniu przedłożenia. Sprawozdawcą wybrany został pan poseł Piotr Polak.
Na kolejnym w tym dniu posiedzeniu Sejmowa Komisja Rolnictwa i Rozwoju Wsi wysłuchała odpowiedzi Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi na wniosek zgłoszony przez panią przewodniczącą Dorotę Niedzielę na posiedzeniu Komisji w dniu 3 października 2018 r. Wniosek dotyczył kwestii podstawy, skutków i kosztów przeniesienia siedziby śląskiego oddziału terenowego Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa z Mikołowa do Częstochowy. Podstawą przeniesienia siedziby oddziału terenowego KOWR z Mikołowa do Częstochowy dla województwa śląskiego było rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 28 sierpnia 2018 r. W uzasadnieniu do rozporządzenia wskazano m.in., że położenie Częstochowy jest bardziej korzystne infrastrukturalnie, a zmiana siedziby przyczyni się do poprawy efektywności obsługi beneficjentów. Koszty przeniesienia siedziby, podane w uzasadnieniu do rozporządzenia, miały wynieść 15 tys. zł. Sekretarz stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi pan Szymon Giżyński zapewnił, że umiejscowienie oddziału terenowego KOWR w Częstochowie było uzasadnione przesłankami społeczno-gospodarczymi, z uwzględnieniem szczególnie korzystnego rozwiązania dla rolników, gdyż subregion częstochowski to w całości zwarty obszar o charakterze rolniczym, stanowiący połowę użytków rolnych dla całego województwa śląskiego. W informacji ministerstwa wskazano ponadto, że dotychczas przeniesienie nie wygenerowało żadnych kosztów. Żaden z pracowników nie stracił pracy, a przenosiny nie wpłynęły na pracę oddziału. W czasie dyskusji posłowie zwrócili uwagę m.in. na nieprawidłowości przy przetargu na remont siedziby w Częstochowie i znacząco zwiększone koszty w stosunku do oceny skutków regulacji, wątpliwości budziła również zmiana na stanowisku dyrektora oddziału (dotychczasowy dyrektor i jego zastępca zostali zwolnieni), a także koszty dojazdu dla pracowników oddziału, którzy musieliby dojeżdżać ponad 120 km do Częstochowy, pytano również co stanie się z wyremontowanym obiektem w Mikołowie. Po dyskusji pani poseł Dorota Niedziela zgłosiła wniosek (będzie rozpatrzony na posiedzeniu prezydium lub następnym posiedzeniu Komisji) o skierowanie do Najwyższej Izby Kontroli wniosku o kontrolę zasadności wydania środków na przenoszenie siedziby śląskiego oddziału terenowego KOWR z Mikołowa do Częstochowy.
W czwartek 22 listopada 2018 r. na posiedzeniu Sejmowej Komisji Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa, która rozpatrzyła m. in. informację Ministra Środowiska na temat stanu populacji zwierząt objętych ochroną gatunkową oraz wyrządzanych przez nie szkód (np. łosia, wilka, bobra, rysia, niedźwiedzia oraz żurawia). Informację przedstawił generalny dyrektor ochrony środowiska pan Andrzej Szweda-Lewandowski. Zgodnie z art. 126 ustawy z dnia 16 marca 2004 r. o ochronie przyrody, Skarb Państwa odpowiada za szkody wyrządzone przez 5 gatunków: żubry, wilki, rysie, niedźwiedzie i bobry. W kwietniu 2018 r. weszło w życie rozporządzenie Ministra Środowiska w sprawie szacowania szkód wyrządzanych przez niektóre gatunki zwierząt objęte ochroną gatunkową, które określa tryb postępowania przy szacowaniu szkód wyrządzonych przez żubry, wilki, rysie, niedźwiedzie i bobry oraz sposób wypłaty odszkodowań za szkody. Generalny Dyrektor Ochrony Środowiska rokrocznie przekazuje do Głównego Urzędu Statystycznego ogólne informacje o wielkości szkód wyrządzanych przez ww. pięć gatunków zwierząt. I tak: za szkody spowodowane przez wilki, których populacja dynamicznie rośnie (1122 sztuk w 2013 r. – 2397 w 2017 r.) wypłacono odpowiednio 522 tys. zł i 758 tys. zł, za szkody spowodowane przez niedźwiedzie, których populacja w Polsce utrzymuje się na dość niskim poziomie (164 sztuk w 2013 r. – 304 w 2017 r.) wypłacono odpowiednio 51 tys. zł i 267 tys. zł, za szkody spowodowane przez rysie, których liczebność w Polsce utrzymuje się na dość niskim poziomie (308 sztuk w 2013 r. – 432 w 2017 r.) wypłacono w 2017 r. 11 tys. zł, za szkody spowodowane przez bobry, których populacja wykazuje tendencję wzrostową (96 658 sztuk w 2013 r. – 124 802 w 2017 r.) wypłacono odpowiednio 14 938 tys. zł i 22 325 tys. zł. Zdaniem resortu odpowiednie urządzenia oraz stosowane zabiegi często pozwalają na ograniczenie lub nawet całkowite uniknięcie znaczących szkód wyrządzanych przez zwierzęta. Poszkodowani mogą i powinni współdziałać z regionalnym dyrektorem ochrony środowiska lub z dyrektorem parku narodowego w zakresie sposobów zabezpieczenia mienia przed szkodami powodowanymi przez zwierzęta.
W tym samym dniu Komisja Rolnictwa i Rozwoju Wsi rozpatrzyła poprawkę zgłoszoną w czasie drugiego czytania do projektu ustawy o zmianie ustawy o paszach. Poprawka polega na skreśleniu przepisu dotyczącego opracowywania przez ministra właściwego do spraw rolnictwa planu wykorzystania krajowych źródeł białka oraz zminimalizowania deficytu białka paszowego w żywieniu zwierząt w zakresie pozyskiwania białka paszowego ze źródeł krajowych.
Obecny na posiedzeniu sekretarz stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi pan Szymon Giżyński ocenił poprawkę negatywnie. Po ożywionej dyskusji poprawka została odrzucona w głosowaniu. Sprawozdawcą wybrany został pan poseł Piotr Polak.
Na tym samym posiedzeniu Komisja rozpatrzyła poprawkę zgłoszoną w czasie drugiego czytania do projektu ustawy o zmianie ustawy o wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich z udziałem środków Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020 oraz ustawy o lasach. Poprawka polegała na rozszerzeniu katalogu inwestycji w rozwój obszarów leśnych i poprawę żywotności lasów o wsparcie obszarów leśnych dotkniętych skutkami nawałnic w 2017 r. Obecny na posiedzeniu podsekretarz stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi pan Rafał Romanowski nie uznał wprowadzenia poprawki za zasadne. W głosowaniu Komisja odrzuciła poprawkę. Sprawozdawcą wybrany został pan poseł Mieczysław Miazga.
Sprawozdaje: Grzegorz Anczewski
