W dniu 9-10 lutego 2023 r., w Złotym Potoku w Polsce, odbyło się posiedzenie reprezentantów izb rolniczych państw grupy wyszehradzkiej. Z ramienia KRIR udział w posiedzeniu wziął: Prezes KRIR Wiktor Szmulewicz oraz Członek Zarządu KRIR Robert Nowak. 

Przedstawiciele Izb Rolniczych omówili następujące tematy:

1. Aktualna sytuacja na rynku rolno-spożywczym, ceny surowców;
2. Wojna na Ukrainie i jej wpływ na europejskich rolników;
3. Plany strategiczne WPR
4. Współpraca Izb Rolniczych na poziomie Grupy Wyszehradzkiej i Copa-Cogeca.

Przedstawiciele izb rolniczych V4 dyskutowali o aktualnej sytuacji na rynkach produktów rolno-spożywczych. Niepokojące są spadające ceny surowców rolnych, nie tylko ze względu na wysokie koszty produkcji i magazynowania, ale także ze względu na zwiększoną ilość importu zbóż i rzepaku z Ukrainy, co powoduje jeszcze większą obniżkę cen i prowadzi do niezbywalnych zapasów zysków zwłaszcza w krajach V4. W rok 2023 weszliśmy z rekordowymi poziomami zapasów, które mogą nadal wywierać dalszą presję na ceny.

Uważamy, że Komisja Europejska powinna zaproponować instrumenty zapobiegające narastającym trudnościom unijnych producentów, spowodowanym w dużej mierze bardzo poważnym wzrostem importu ukraińskich produktów rolnych na rynek UE. Aby zaradzić tej sytuacji, należy rozważyć następujące środki:

• rekompensaty dla europejskich rolników dotkniętych zwiększonym napływem produktów z Ukrainy, finansowane z unijnego Funduszu Rezerwy Kryzysowej;
• elastyczne podejście Komisji Europejskiej do wdrażania Wspólnej Polityki Rolnej przez państwa członkowskie UE, w tym zakres i poziom płatności związanych z produkcją;
• uszczelnienie szlaków solidarności, aby ukraińskie produkty rolne przepływały przez państwa członkowskie UE i trafiały na rynki docelowe, nie pozostając na rynku wewnętrznym UE i nie powodując na nim zakłóceń;
• pomoc dla Ukrainy w formie nie powodującej zakłóceń na unijnym rynku rolnym, w tym wsparcie finansowe, dalsza pomoc w tranzycie, zaopatrzenie w środki produkcji, pomoc w dostosowaniu się do wymogów UE.
• Wprowadzenie środków umożliwiających zakup ukraińskiego zboża przez UE bezpośrednio na jej terytorium po określonej cenie i eksportowanie go bezpośrednio do krajów trzecich.

W kontekście ekstremalnej zmienności cen energii i gwałtownie rosnących kosztów produkcji, nawozy muszą być dostępne i przystępne cenowo dla europejskich rolników, aby zagwarantować bezpieczeństwo żywnościowe. Tak długo, jak istnieje ryzyko wystąpienia niedoborów na rynku europejskim, zawieszenie importowych barier taryfowych i ceł konwencjonalnych jest kluczowymi działaniami. Priorytetem jest także stabilizacja cen nawozów.

W grudniu 2022 r. Rada zatwierdziła decyzję o zwróceniu się do Komisji o dalsze informacje na temat wykonalności i skutków przyszłego wdrożenia wniosku SUR, biorąc pod uwagę obecny scenariusz społeczno-polityczny w UE. Uważamy, że kluczowe znaczenie ma uwzględnienie przez Komisję potencjalnego wpływu inwazji na Ukrainę na rolnictwo UE. W obecnej niepewnej politycznie sytuacji uważamy, że UE powinna bardziej niż kiedykolwiek skupić się na celu, jakim jest zapewnienie bezpieczeństwa żywnościowego, zamiast podejmować działania kosztem naszej produkcji. Uważamy, że cele Zielonego Ładu i strategii „Od pola do stołu” powinny zostać zrewidowane w kontekście obecnej sytuacji geopolitycznej i kwestii bezpieczeństwa żywnościowego.

Przedstawiciele Izb Rolniczych V4 rozmawiali także o Narodowych Planach Strategicznych WPR. Domagamy się stworzenia dodatkowych mechanizmów wsparcia ze strony UE dla Planów Strategicznych krajów Europy Środkowej szczególnie dotkniętych importem produktów rolno-spożywczych z Ukrainy. Nowa WPR 2023-2027 weszła w życie 1 stycznia. Warto przypomnieć, że w ubiegłym roku przewidziano możliwość wprowadzenia przez państwa członkowskie odstępstw od GAEC 7 i 8 w wyniku wojny na Ukrainie, która powinna zostać przedłużona.