Parlament Europejski przyjął w pierwszym czytaniu projekt dyrektywy ramowej w sprawie ochrony gleb. Wśród propozycji zatwierdzonych przez posłów znalazło się tworzenie przez państwa członkowskie wykazów miejsc zanieczyszczonych oraz strategii naprawy. Posłowie proponują poprawki, w których dają państwom członkowskim więcej swobody w zakresie wdrażania dyrektywy.

W przyjętym przez Parlament sprawozdaniu Cristiny GUTIÉRREZ-CORTINES (EPP-ED, ES) posłowie poparli środki zmierzające do zapewnienia ochrony i zrównoważonego wykorzystania gleby, wynikające z potrzeby zapobieżenia jej degradacji powodowanej zmianami klimatycznymi, a także do złagodzenia skutków tych zmian oraz przywrócenia lub rekultywacji gleb zdegradowanych. Proponowana dyrektywa ramowa konsoliduje rozwiązania prawne w zakresie polityki ochrony gleb zawarte fragmentarycznie w innych aktach prawnych dotyczących gospodarowania odpadami, stosowania pestycydów i ochrony środowiska naturalnego.

• Wykaz miejsc zanieczyszczonych

Państwa członkowskie będą musiały sporządzać krajowe wykazy miejsc zanieczyszczonych. Posłowie proponują, aby możliwe było także sporządzanie wykazów regionalnych. Wykazy miejsc zanieczyszczonych będą podawane do wiadomości publicznej i aktualizowane przynajmniej co siedem lat w celu uwzględnienia nowych miejsc zanieczyszczonych oraz skreślenia miejsc, które zostały poddane działaniom naprawczym.

Posłowie chcą, aby w ciągu sześciu lat od wdrożenia postanowień dyrektywy państwa członkowskie zidentyfikowały lokalizację przynajmniej tych miejsc, w których były lub nadal są prowadzone działania zanieczyszczające glebę, takie jak działalność zakładów górniczych, w tym obiektów unieszkodliwiania odpadów wydobywczych lub zakładów, na terenie których znajdują się lub znajdowały niebezpieczne substancje albo składowiska odpadów.

Potencjalni nabywcy muszą zostać poinformowani o działalności prowadzonej obecnie lub w przeszłości na danym terenie, a także uzyskać informację o stopniu koncentracji niebezpiecznych substancji w glebie. Państwa członkowskie mogą zażądać analiz chemicznych, które określą poziom koncentracji.

Państwa członkowskie będą zobowiązane wyznaczyć jeden lub kilka właściwych organów odpowiedzialnych za identyfikację miejsc zanieczyszczonych oraz za prowadzenie wykazu takich miejsc.

Posłowie wprowadzili definicję „terenu zanieczyszczonego”, który oznacza teren, w którego glebie lub na jej powierzchni stwierdzono spowodowaną przez człowieka obecność substancji, których stężenie według państw członkowskich stanowi poważne zagrożenie dla zdrowia ludzi lub dla środowiska.

• Strategie naprawy

Posłowie przystali na propozycję KE, zgodnie z którą państwa członkowskie, w ciągu siedmiu lat od wprowadzenia przepisów dyrektywy, zapewniają sporządzenie jednej lub więcej strategii naprawy na takim szczeblu administracyjnym, jaki uznają za stosowny. Powinny one zawierać przynajmniej ogólne cele działań naprawczych, hierarchię priorytetów, harmonogram wdrożenia środków naprawczych w stosunku do zanieczyszczonych miejsc oraz instrument finansowania.

Państwa członkowskie będą musiały dopilnować, aby zanieczyszczone miejsca znajdujące się na ich terytorium zostały poddane działaniom naprawczym i powinny zachęcać do użycia do działań naprawczych najlepszych dostępnych technik. Jeżeli środki wymagane do działań naprawczych nie są technicznie dostępne lub jeżeli ich koszty są nieproporcjonalnie wysokie w porównaniu z przewidywanymi korzyściami środowiskowymi, będzie można ograniczyć się do przeprowadzenia tylko pewnych czynności, takich jak ograniczenie dostępu lub pozwolenie na naturalną odbudowę. Należy jednak zadbać, aby miejsca zanieczyszczone nie stanowiły znaczącego zagrożenia dla środowiska i zdrowia ludzi.

W ciągu pięciu lat wdrożenia dyrektywy państwa członkowskie będą musiały dokonać identyfikacji obszarów priorytetowych wymagających szczególnej ochrony przed erozją, spadkiem zawartości materii organicznej, utratą różnorodności biologicznej gleby, zasoleniem, zagęszczaniem, osuwaniem się ziemi, pustynnieniem lub zakwaszaniem.

• Obszary priorytetowe

W ciągu pięciu lat od daty transpozycji, państwa członkowskie powinny zidentyfikować znajdujące się na ich terytorium obszary priorytetowe, wymagające szczególnej ochrony przed erozją, spadkiem zawartości materii organicznej, utratą różnorodności biologicznej gleby, zasoleniem, zagęszczaniem, osuwaniem się ziemi, pustynnieniem lub zakwaszaniem. Wykaz tych obszarów zostanie podany do wiadomości publicznej i zweryfikowany co najmniej raz na dziesięć lat.

• Rolnicze wykorzystanie gleby

Każde państwo członkowskie, zgodnie ze swoim klimatem, cechami gleby i rolnictwa, a także najlepszymi praktykami rolnymi, będzie decydować samodzielnie o swej polityce rolnej w odniesieniu do gleby. Powinno jednak zachęcać do wyboru takich metod lub programów uprawy i zalesiania, które mają korzystny wpływ na materię organiczną i żyzność gleby oraz które mogą zapobiec osuwaniu się ziemi i pustynnieniu. Państwa członkowskie powinny wspierać również praktyki rolne sprzyjające zdolności gleby do filtrowania i retencji w celu zapobiegania zagęszczeniu i erozji.

Posłowie zachęcają do wspierania stosowania produktów, które przyczyniają się do zachowania i zwiększenia organicznych składników gleby i do zapobiegania pustynnieniu. Państwa członkowskie powinny wspierać również stosowanie ekologicznych nawozów i kompostu, które zwiększają żyzność i biologiczną aktywność gleby.