W dniu 15 września 2017 r. w Sekretariacie Copa-Cogeca w Brukseli odbyły się warsztaty pt. „Zazielenianie w przyszłej WPR”.

Z ramienia Krajowej Rady Izb Rolniczych w warsztatach uczestniczył pracownik Biura Krajowej Rady Izb Rolniczych - Jan Marciszewski.

Pierwszą prezentację przedstawił Dyrektor Działu D, DG Agri – Pierre Bascou pt. „Aktualne środki zazieleniania”. Pierre Bascou powiedział, że rolnictwo w Unii Europejskiej musi się zmierzyć z trzema najważniejszymi problemami, jakimi są: zmiany klimatu, niezrównoważone zarządzanie zasobami naturalnymi i straty środowiskowe. WPR na lata 2014-2020 ma na celu wprowadzenie zrównoważonego modelu rolnictwa i pomóc w dopasowaniu się rolnikom do niego. W swojej prezentacji podkreślił, że środki zazieleniania są innowacyjne, ale i również kontrowersyjne, jednocześnie wskazał, że jest zbyt wcześnie, aby szacować skuteczność ich wprowadzenia.

Następnie Dyrektor DG Environment Humberto Rosa wypowiedział się na temat „Jak spełnić cele środowiskowe w przyszłej WPR”. Podkreślił, że bez rolników nie można chronić środowiska. Jednak rolnicy muszą sprostać oczekiwaniom środowiskowym ludzi niezwiązanych z produkcją rolniczą lub nie mieszkających na wsi. Dotychczasowe kompromisy między gospodarką a środowiskiem są niewystarczające, wobec czego należy zmienić podstawy WPR, aby osiągnąć zrównoważony rozwój. Cele środowiskowe WPR powinny odzwierciedlać cele środowiskowe Unii Europejskiej, powinna być większa synergia polityk.

Dyrektor działu C, DG Agri – Tassos Haniotis przedstawił prezentację pt. „Zazielenianie: Główne Wyzwania przyszłej WPR”. Powiedział, że zazielenianie było zaadresowane do specyficznych słabości WPR.  Uniwersalne podejście do zazieleniania nie działa, ponieważ te same środki, nie działają w całej UE. Zazielenianie wymaga modernizacji i uproszczenia oraz podejścia opartego na wynikach. Uważa, że WPR ma za główne zadanie generować wartość dodaną, wobec czego należy określić globalną listę celów do jakich ma odnosić się zazielenianie. Według niego państwa członkowskie być może powinny opracować własne środki rolno-środowiskowo-klimatyczne, ale postawił jednocześnie pod znakiem zapytania, czy prostsza legislacja sprosta stawianym im celom.

Następnie odbyła się dyskusja panelowa między wyżej wymienionymi prelegentami oraz Przewodniczącym grupy roboczej „dopłaty bezpośrednie i zazielenianie” Udo Hemmerlingiem. Poruszono wpływ zazieleniania na przestrzeń produkcyjną, szczególnie w kontekście upraw roślin wiążących azot. Przedyskutowano możliwość regionalizacji zazieleniania oraz możliwości zwiększenia elastyczności zazielenienia.

W dalszej części warsztatów Przewodniczący grupy roboczej „dopłaty bezpośrednie i zazielenianie” Udo Hemmerling zaprosił do dyskusji panelowej przedstawicieli organizacji rolniczych z Francji, Niemiec, Włoch, Austrii i Polski.

Przedstawiciel z ramienia KRIR Jan Marciszewski powiedział, że zwiększanie wydajności środowiskowej gospodarstw rolniczych może przyczynić się do obniżenia ich wydajności ekonomicznej. Najpowszechniej stosowanymi środkami zazieleniania przez rolników są międzyplony i uprawy wiążące azot, ponieważ są to najtańsze i najprostsze sposóby spełnienia stawianych im wymogów. Rolnicy nie chcą deklarować innych obszarów proekologicznych ze względu na skomplikowany system obliczania powierzchni, duże prawdopodobieństwo popełnienia błędu oraz niewspółmiernie wysokich sankcji związanych z możliwościach ich popełnienia. Rolnicy potraktowali wymogi zazielenienia jako przeszkodę w otrzymaniu płatności bezpośrednich oraz jako ograniczenie ich przestrzeni produkcyjnej. System deklaracji obszarów proekologicznych takich jak elementy krajobrazu powinien być zautomatyzowany i wstępnie wyliczany na podstawie ortofotomap, natomiast jeżeli rolnicy mają rezygnować z przestrzeni produkcyjnej powinno się to wiązać z odpowiednio wysoką rekompensatą.

Eric Thirouin z FNSEA zaznaczył, że zazielenianie wymaga ulepszenia, rolnicy powinni mieć wolny wybór w doborze środków zazieleniania, a restrykcje za niespełnienie wymogów odpowiednio mniejsze.  Należy opracować szeroki wachlarz środków przy jednoczesnej stabilizacji przepisów.

Fabio Raccosta z CIA podkreślił, że system zazieleniania jest zbyt skomplikowany i trudny w implementacji. Poddał pod rozważenie możliwości połączenia zazieleniania z cross-compliance, ze względu na uciążliwe kontrole.

Kalr Bauer z LKO zauważył, że przedstawiciele z DG Agri i DG Envi nie kwestionują WPR, ale istnieje potrzeba odbycia szerokiej debaty na jej temat. Budżet WPR powinien być poszerzony, ze względu na rozszerzone dodatkowe obowiązki.

Niels Lindberg Madsen z DAFC powiedział, że w Danii mają najbardziej restrykcyjne przepisy dotyczące zazieleniania. Zaznaczył, że polityka dotycząca rolnictwa zatacza coraz większe kręgi, a rolnictwu przypisuje się coraz więcej zadań. W związku z tym, jakiekolwiek cięcia przyszłej WPR negatywnie odbiją się na rolnikach. Zadał pytanie w jakim kierunku powinno pójść rolnictwo w UE i jego reforma.

Podsumowując dyskusję Udo Hemmerling powiedział, że zazielenianie jest wielofunkcyjnym instrumentem. Rolnicy powinni mieć szeroki wybór w doborze środków w jego realizacji. Jednak nadal pozostaje pytanie o strukturę zazieleniania i połączenia ich z dopłatami bezpośrednimi.