W dniu 11 kwietnia 2016 roku w Brukseli odbyło się posiedzenie grupy roboczej Copa-Cogeca „płatności bezpośrednie i zazielenianie”. Wśród tematów podjętych podczas posiedzenia znalazły się: aktualne informacje na temat WPR; doświadczenia po roku od wprowadzenia w WPR obowiązku zazieleniania; Prezentacja DG Agri poświęcona systemowi „żółtych kartek”; konferencja ekspercka w Niemczech. Z ramienia Krajowej Rady Izb Rolniczych w posiedzeniu wziął udział Prezes Pomorskiej Izby Rolniczej Zenon Bistram. Na początku posiedzenia Sekretariat przedstawił prezentację odnośnie wdrażania i uproszczeń w WPR.

Jeśli chodzi o wdrażanie WPR zgodnie z informacjami z 19 krajów członkowskich wynika, że 80% gruntów rolnych podlega co najmniej jednemu obowiązkowi zazielenienia, 50% rolników podlega co najmniej jednemu obowiązkowi zazielenienia. Najczęściej deklarowanymi obszarami proekologicznymi są:

• uprawy wiążące azot
• odłogowanie
• poplon
• żywopłoty
• miedze
• rowy
• 12% gruntów rolnych- 2 uprawy
• 80% gruntów rolnych- 3 uprawy
• 5% walory krajobrazowe
• 42% odłogowanie
• 2% strefy buforowe
• 15% poplony
• 35% uprawy wiążące azot

W zakresie uproszczeń WPR. Pierwsze uproszczenia miały miejsce w marcu 2015 roku a dotyczyły:

• definicji trwałych użytków zielonych i czystych upraw strączkowych, odłogowania gruntów rolnych w ramach obszarów proekologicznych
• przedłużenie o miesiąc możliwości składania wniosków o przyznanie płatności bezpośrednich z 15 maja na 15 czerwca 2015 roku

Kolejne uproszczenia miały miejsce w maju 2015 roku i odnosiły się do:

• kraje członkowskie otrzymały możliwość mapowania tylko zadeklarowanych obszarów proekologicznych
• sąsiedztwa obszarów proekologicznych
• uproszczenie systemu LPIS (identyfikacja pewnych specyficznych typów trwałych użytków zielonych)

Trzecia część uproszczeń miała miejsce na przełomie listopada i grudnia 2015 roku i dotyczyła:

• wstępnej kontroli wniosku o przyznanie płatności, pozwalającej rolnikom wprowadzić korekty do swoich wniosków na maksymalnie 35 dni od ostatecznego terminu składania bez kary
• zmniejszenie poziomu OTSC
• zasada zarządzania roszczeń zbiorowych, zwiększając efektywność selekcji próbek
• dobrowolne schematy produkcji powiązanej z płatnością (VCS)
• schemat dotyczący młodego rolnika (YFF)

Ostatni pakiet uproszczeń ze stycznia 2016 roku dotyczył wstępnych kontroli wniosków o płatności, uproszczonego systemu kar administracyjnych w ramach płatności bezpośrednich oraz systemu "żółtej kartki".  W okresie do 35 dni od ostatecznego terminu składania wniosków o płatności bezpośrednie, rolnicy będą mogli wprowadzić poprawki do swoich wniosków bez potrzeby stosowania jakichkolwiek kar. Zmienia różne kategorie na jedną karę, która wynosi 1,5 raz zawyżonego obszaru zadeklarowanego. Ten obniżony poziom kary będzie obowiązywać od 2016 roku. Małe zawyżenie w deklaracji, które wynosi do 3% zadeklarowanej powierzchni lub 2h nie będzie podlegało karze. W przypadku pierwszego uchybienia, gdzie zawyżenie w deklaracji jest niewielkie (poniżej 10% powierzchni zadeklarowanej), kara administracyjna zostanie zmniejszona o 50%.  Rolnicy którzy otrzymają „żółtą kartkę” będą zarejestrowani i w odpowiednim momencie gospodarstwa zostaną poddane kontroli w następnym roku.

Odnośnie terminów składania wniosków na przyznanie płatności bezpośrednich Sekretariat zapewnił, że poprze inicjatywę dającą możliwość przedłużenie możliwości składania wniosków tak jak to było to zrobione w roku 2015. Problemy z systemami informatycznymi dotyczą dużej części krajów członkowskich i z tego względu wszyscy eksperci zgodzili się z wnioskiem o wydłużenie o miesiąc możliwości składania wniosków o płatności bezpośrednie, który zostanie przedstawiony podczas posiedzenia Rady w dniu 11 kwietnia br..

Następnie przedstawiono prezentacje odnośnie działań upraszczających i zazieleniania w Danii, Włoszech i Portugalii.

W popołudniowej części posiedzenia do uczestnictwa zaproszono przedstawicieli Komisji Europejskiej w celu przedstawienia prezentacji oraz działania i konsekwencji wprowadzenia „żółtej kartki” jako systemu uproszczonych sankcji dla rolników. Przedstawiciele Komisji zapewnili, iż jest jeszcze za wcześnie, żeby przedstawić rezultaty w związku z wprowadzeniem zazieleniania a na pewno nie można powiedzieć czy jest to negatywne rozwiązanie czy też wręcz przeciwnie. Na dzień dzisiejszy Komisja Europejska stara się zmaksymalizować proces uproszczenia w WPR. Zdaniem ekspertów uczestniczących w grupie roboczej zazielenianie stwarza dodatkowe wymagania rolnikom i zwiększa działania administracyjne oraz biurokrację. Eksperci z Irlandii nadmienili, że obserwuje się wzrost obszar odłogowanych gruntów ze względu na opóźnioną w tym roku wiosnę. Wymóg zazielenienia w Irlandii rodzi bardzo dużo praktycznych problemów.

Małgorzata Verset - Biuro KRIR w Brukseli