W dniu 26 lutego 2015 roku w Sekretariacie Copa-Cogeca w Brukseli odbyło się posiedzenie grupy roboczej „warzywa i owoce”. Wśród tematów poruszanych podczas posiedzenia znalazły się między innymi: informacje na temat reformy promocji; oznaczanie pochodzenia produktów; informacje na temat TTIP; sprawozdanie Com Agri na temat reformy z 2007 dotyczącej organizacji producenckich; przygotowania do posiedzenia grupy dialogu obywatelskiego(embargo rosyjskie, program owoców i warzyw w szkole); BREF. Z ramienia Krajowej Rady Izb Rolniczych w posiedzeniu wziął udział Pan Witold Boguta, Prezes Krajowego Związku Grup Producentów Owoców i Warzyw.

W pierwszym punkcie porządku obrad podjęto kwestię reformy systemu promocji w Unii Europejskiej. Pani Cynthia Benites koordynująca prace w tym zakresie przedstawiła harmonogram prac instytucji europejskich co do polityki promocji. Przypomniała, że rozporządzenie dotyczące promocji wejdzie w życie pod koniec 2015 roku. Akty delegowane i wykonawcze będą opublikowane po wakacjach letnich tego roku. Akty delegowane zdefiniowały główne punkty dotyczące kwalifikowalności organizacji. Komisja przyjęła dosyć restrykcyjne normy w tym zakresie. Przedstawiając projekty organizacje mogą reprezentować różne regiony z jednego kraju. Należy jednak zauważyć, że jeśli jedna z instytucji europejskiej nie zgodzi się na tę reformę proces jej wdrażania zostanie przedłużony. Komisja w ramach prac nad reformą podejmuje również analizę znaków towarowych. Kryteria dotyczące przedstawienia znaków towarowych nie są jasne i nie są korzystne. Komitety Copa-Cogeca będą prowadziły działania lobbingowe w tym zakresie.

Delegacja z Włoch jest zdania, rozporządzenie w sprawie reformy promocji jest horyzontalne dotyczące wielu sektorów produkcji rolnej i bardzo ważna jest współpraca w tej kwestii. Pochodzenie, oznakowania geograficzne produktów są dla nas sprawami kluczowymi. Jeśli chodzi o możliwość przedłużania programów należy zwrócić uwagę, że nie jest to zawsze korzystne dla regionów włoskich.

Odnosząc się do możliwości eksportowych do innych krajów Sekretariat podkreślił, że Komisja europejska analizuje potencjał zarówno eksportowy krajów unijnych jak i możliwości i potrzeby rynkowe krajów trzecich. Działania te są również związane z konsekwencjami rosyjskiego embarga. Komisja europejska rozpoczęła działania w celu otworzenia rynków w innych krajach zwracając przy tym szczególną uwagę na rynki krajów azjatyckich, niektóre kraje kontynentu afrykańskiego oraz Ameryki południowej. W tym zakresie Komisja podejmuje rozmowy z przedstawicielami ambasad zainteresowanych stron. Kwestie fitosanitarne są bardzo ważnymi tematami podnoszonymi podczas rozmów dotyczących wymiany handlowej. Sytuacja polityczna w danych krajach jest bardzo ważnym elementem omawianym podczas rozmów negocjacyjnych. Prowadzone są działania mające na celu rozwój współpracy pomiędzy izbami w danych krajach. Na dzień dzisiejszy można powiedzieć , że jest duże zainteresowanie krajów trzecich w zakresie możliwych umów handlowych a co do barier fitosanitarnych rozmowy są nadal prowadzone. Kontakty już są nawiązane i należy w najbliższym czasie oczekiwać rezultatów. Przykładem kraju, który może okazać się strategicznym partnerem eksportowym w Afryce jest Nigeria.

Delegacja z Włoch chciałaby się dowiedzieć jakie działania podejmuje Komisja europejska aby przyspieszyć te rozmowy. Z naszej strony na dzień dzisiejszy nie widać żadnych pozytywnych rezultatów, mamy wrażenie, że te rozmowy niczego dobrego nie przyniosły. Sektor owoców i warzyw został bardzo dotknięty przez embargo i to jest podstawowy problem.

W kwestii oznakowania produktów i przekazywania informacji konsumentom poprzez oznakowania głos zabrał Javier Valle. Zgodnie z ankietami przeprowadzonymi przez Komisję konsumenci teoretycznie są zainteresowani informacjami na temat pochodzenia ale tuż przed zakupem przestaje to mieć jakiekolwiek znaczenie. Nie ma jeszcze ostatecznego rezultatu na temat oznakowania produktów spożywczych i składników, najprawdopodobniejszym rozwiązaniem będzie obligacyjne podanie pochodzenia składników danego produktu spożywczego, w przypadku jeśli ten składnik przekracza 50% całkowitego składu artykułu spożywczego. Jedyną niewiadomą, która pozostaje pod znakiem zapytania jest czy to oznakowanie będzie wspólne dla całej Unii Europejskiej czy też pozostanie na poziomie krajowym. Dopiero po opublikowaniu sprawozdania na ten temat będzie można podjąć dyskusje , przedstawić komentarze i ewentualne propozycje odnośnie tych kwestii.

W punkcie porządku obrad, który odnosił się do negocjacji handlowych USA-UEgłos zabrał Pan Arnaud Petit. W Stanach Zjednoczonych trwają prace nad stworzeniem urzędu odpowiedzialnego za promocję i handel międzynarodowy, który to będzie zajmował się kwestiami umowy transatlantyckiej . Po wyborach prezydenckich w USA, które odbędą się w przyszłym roku, przeprowadzone zostaną kolejne rundy negocjacji i dopiero wtedy najprawdopodobniej zostanie podpisana ostateczna umowa handlowa pomiędzy Unią europejską a USA. W kwestiach fitosanitarnych obydwu stronom udało się wypracować pierwsze wspólne stanowisko, co jest bardzo ważną kwestią. Bardzo istotnym jest aby każdy sektor produkcji rolnej przedstawił swoje uwagi dotyczące tej umowy handlowej, szczególnie należy zwrócić uwagę na techniczne aspekty, jak na przykład fakt, że jedynym portem amerykańskim mogącym przyjmować owoce i warzywa z Europy oraz zająć się ich certyfikacją jest Filadelfia. Kolejna runda rozmów odbędzie się w Waszyngtonie. Najważniejszymi kwestiami dla sektora produkcji warzyw i owoców są kwestie fitosanitarne, utrzymanie standardów identyfikacyjnych, znaków jakości i znaków geograficznych oraz problem jednego portu wejścia, Filadelfii w USA, odnotował Arnaud Petit. Ponadto dodał iż jest bardzo mało prawdopodobnym aby Kongres przyjął przepisy na temat europejskich oznaczeń geograficznych. Na zakończenie prezentacji Pan Petit poprosił o składanie komentarzy przed końcem marca dotyczące problemów dla sektora produkcji owoców i warzyw w związku z negocjacjami handlowymi.

Odnosząc się do negocjacji handlowych z Japonią Pan Arnaud Petit zauważył, iż kwestia eksportu warzyw i owoców jest mniej ważna ale to ostatni moment aby przedstawić negocjatorom ewentualne problemy na które może się ten sektor natknąć. W marcu odbędą się kolejne rundy rozmów handlowych.

Delegacja z Francji wyraziła zaniepokojenie co do handlu grzybami ze Stanami Zjednoczonymi, podkreśliła jednak, że grzyby konserwowane są produktem często kupowanym w tym kraju. Przedstawiciel delegacji z Francji zaznaczył, że w negocjacjach z USA należy utrzymać jednocześnie ofensywną i defensywną strategię. Nie można stopować eksportu ale należy walczyć o utrzymanie możliwości oznakowania geograficznego ponieważ jest to znak jakości.

Przewodniczący grupy roboczej zauważył, że rozmowy bilateralne i multilateralne będą trwały i należy przedstawiać informacje na temat ewentualnych produktów wrażliwych bezpośrednio do Sekretariatu.

Następnie Pani Dominique Dejonckheere odniosła się do kolejnego punktu porządku obrad, sprawozdania COM Agri na temat reformy sektora warzyw i owoców z 2007 roku. Raport euro posła Melo jest bardzo bliski stanowisku Copa-Cogeca. Mówi o zmniejszeniu obciążeń administracyjnych, lepszej kontroli w łańcuchu dostaw żywności, lepszych możliwości dla organizacji producentów dla krajów i regionów gdzie jest to wymagane i gdzie te organizacje nie są wystarczająco obecne. Delegacja z Wielkiej Brytanii zapytała, czy jest jakaś ocena sytuacji i ewentualne badania wpływu tej reformy. Sekretariat zaznaczył, że Komisja nie przedstawiła aktualnych danych, co było krytykowane przez euro deputowanych. Uproszczenia dotyczące kosztów administracyjnych i nowe propozycje na ten temat już zostały przedstawione.

W kolejnym punkcie porządku obrad omawiano kwestie związane z embargiem Federacji Rosji.

W tej sprawie zabrał głos przedstawiciel Krajowej Rady Izb Rolniczych Pan Boguta zaznaczając, że w Polsce producenci jabłek bardzo ucierpieli przez to embargo. Bezpłatna dystrybucja jest rozwiązaniem zaproponowanym przez Komisję, ale pytanie pozostaje, jakie ilości można wycofać z rynku na cele charytatywne, 150tys. ton jest to ilość, której rynek nie wchłonie. Dopłaty unijne otrzymały tylko organizacje producentów, które realizują wymogi programów operacyjnych. W chłodniach leży bardzo dużo jabłek, które jeśli zostaną wprowadzone w obieg mogą zaburzyć rynek wewnętrzny i rynek europejski. Embargo może potrwać dłużej niż myślimy a wobec Polski na pewno nie będzie ono zniesione w najbliższym czasie. Naszym zdaniem kolejny sezon nie będzie lepszy.

W odpowiedzi przewodniczący grupy roboczej podkreślił, że ważne jest wzmocnienie struktur organizacyjnych w Polsce i zachęcanie producentów do zrzeszania się.

Odnosząc się do wypowiedzi przewodniczącego grupy roboczej przedstawiciel KRIR Boguta zauważył, że spółdzielczość też ma swoje dzieje w Polsce ale niestety spółdzielczość miała bardzo trudną sytuację po 1990 roku i cały proces powstawania organizacji producenckich i spółdzielczych musiał powstać od zera. W ciągu kilku lat wiele udało się już zrobić. 20% producentów jest zrzeszonych. Cieszymy się bardzo, że Copa-Cogeca ma pozytywną opinię co do raportu Melo, mamy nadzieję na dalsze rekomendacje i wsparcie co do organizacji producentów w Polsce i innych krajach unijnych. Postulaty, które są najważniejsze dla sektora produkcji owoców i warzyw w Polsce w odniesieniu do problemów związanych z rosyjskim embargiem to:

-możliwość podwyższenia rekompensat

-pokrycie kosztów rolnikom za transport produktów rolnych z przeznaczeniem do biogazowni lub na produkcję bio paliw czy biokomponentów.

Delegacja z Włoch zaznaczyła, że presja cenowa stanowi bardzo poważny problem.

Komisja patrzy na wielkości a nie na wartość a to właśnie na ten problem trzeba zwrócić uwagę Komisji.

Delegacja ze Szwecji zaznaczyła, że jej kraj nie odczuł presji związanej z ceną.

Delegacja z Włoch zwróciła uwagę, że dopłaty na przetwory z jabłek nie są rozwiązaniem. Produkcja koncentratu jest tylko przesunięciem problemu na następny rok. Trudno mówić o cenie interwencyjnej. Jest to bardzo pilny i palący problem. W czasie dyskusji technicznych mamy te same odpowiedzi. Jesteśmy zdania, że grupa robocza powinna wysłać pismo w tej sprawie do Komisji w celu wznowienia dyskusji na ten temat.

W kwestii programów owoców, warzyw i mleka w szkole Pani Dominique Dejonckheere przedstawiła działania Komisji w tym zakresie. Na początku wniosek Komisji miał na celu zwiększenie budżetu i zbliżenie programów owoce w szkole i mleko w szkole. Następnie odbyła się wymiana opinii pomiędzy instytucjami europejskimi i okazało się iż występują różnice w listach produktów z przeznaczeniem na ten program pomiędzy Komisją a Radą. Komisja podała inna listę produktów niż Rada. Komisja chciała uprościć ten program. Na dzień dzisiejszy rozważa się możliwość zniesienia tego programu ale nie nastąpi szybko, ponieważ jest on częścią jednolitej WOR. Komisja może przedstawić argumenty za zniesieniem wniosku. Problem otyłości zadecydował o przyjęciu programu owoców i warzyw w szkole w Unii Europejskiej. To było w latach od 2009 do 2012. Jeśli chcemy aby ten program był utrzymany potrzebujemy solidnych podstaw i argumentów.    

Następnie do udziału w posiedzeniu został zaproszony Cesar Gonzales koordynujący grupę roboczą odpowiedzialną za kwestie fitosanitarne. Przedstawił on najważniejsze informacje dotyczące prac Komisji nad kontrolami urzędowymi. Zauważył, że wniosek Komisji był zgodny z pozycją Copa-Cogeca. Zaobserwował jednak iż trudno będzie o osiągniecie porozumienia w tej kwestii na poziomie unijnym. Następnie przedstawił informacje na temat wniosku w kwestii zdrowia roślin oraz stosowania nadchloranu i wodorowęglanu sodu.

Pod koniec zebrania Pan Daniel Azevedo zapoznał uczestników z inicjatywą podjętą przez Sekretariat dotyczącą dyrektywy BREF. Zaprosił zebranych do uczestnictwa w posiedzeniach nowej grupy ad hoc. Celem prac tej grupy będzie przygotowanie oceny wpływu, pozytywnych i negatywnych konsekwencji dla sektora produkcji rolnej w związku z dyrektywą BREF.  

Małgorzata Verset - Biuro KRIR w Brukseli