W odniesieniu do systemu płatności bezpośrednich, stosowanie przez rolników instrumentów wymaganych do otrzymania płatności za zazielenianie zrodziło wiele pytań i wątpliwości zarówno wśród rolników jak i władz krajowych. W notatce tej przedstawiono pytania państw członkowskich i odpowiedzi Komisji.

Pytanie - Umiejscowienie jednostek należących do gospodarstwa objętych ograniczeniami ze względu na zazielenianie

Jedno z pytań odnosi się do odsetków poszczególnych upraw, jakie należy zapewnić, zgodnie z art. 44 aktu podstawowego w sprawie płatności bezpośrednich (rozporządzenie (UE) nr 1307/2013) w ramach dywersyfikacji upraw. Pytanie to zadano w celu uzyskania wyjaśnień co do metody wyliczania odsetków poszczególnych upraw w przypadku, gdy grunty uprawne znajdują się w różnych, niepołączonych ze sobą jednostkach, należących do tego samego gospodarstwa.

Odpowiedź - Komisja powiedziała, że definicja gospodarstwa znajdująca się w rozporządzeniu jasno potwierdza, że dotyczy ona całego państwa członkowskiego a nie konkretnego regionu czy innego obszaru geograficznego. W związku z tym, wyliczenia odnośnie dywersyfikacji upraw muszą objąć całe gospodarstwo, bez względu na ewentualne rozproszenie poszczególnych jednostek. Interpretacja ta może wywrzeć poważne skutki dla gospodarstw posiadających rozproszone grunty w danym kraju, a zwłaszcza w przypadku gospodarstw dysponujących pastwiskami znajdującymi się na obszarach górskich innych niż te, gdzie prowadzi ono działalność rolniczą na gruntach ornych.

Pytanie - Zastosowanie instrumentu dywersyfikacji upraw i obszarów proekologicznych w przypadku szkółek

Państwa członkowskie poprosiły o potwierdzenie, że obowiązek dywersyfikacji upraw i obszarów proekologicznych odnosi się do gruntów ornych czyli gruntów, gdzie prowadzi się uprawy, gruntów odłogowanych i szklarni, z wyjątkiem szkółek. Zgodnie z art. 44 instrument dywersyfikacji upraw należy stosować na gruntach ornych należących do gospodarstwa, a art. 46 wyjaśnia, że obszary proekologiczne muszą stanowić co najmniej 5% gruntów ornych gospodarstwa.

Odpowiedź: Komisja odpowiedziała, że zgodnie z definicją zawartą w art. 4 ust. 1 g) aktu podstawowego szkółki należą do upraw trwałych i dlatego obszary te są wyłączone z obowiązku zazieleniania. Te interpretacja jest wynikiem negocjacji w sprawie reformy WPR, gdyż początkowo we wniosku Komisji z października 2011 r. zazielenianie obejmowało również obszary upraw trwałych.

Pytanie - Uprawy trwałe w kontekście dywersyfikacji upraw i obszarów proekologicznych

Czy uprawy roślin niedrzewiastych, takich jak karczochy, szparagi, rabarbar i miskant można uznać za uprawy trwałe?

Odpowiedź: dn. 13 listopada 2014 r. Komisja potwierdziła, że rośliny takie jak karczochy, szparagi, rabarbar i miskant stanowią uprawy trwałe pod warunkiem, że są to uprawy niepodlegające płodozmianowi, które zajmują grunty przez okres pięciu lat lub dłużej i dają powtarzające się zbiory.

Pytanie - Dywersyfikacja

Czy w ramach odstępstw od stosowania instrumentu dywersyfikacji można uznać kukurydzę za zielną roślinę pastewną?

Odpowiedź: zgodnie z rozporządzeniem (UE) nr 1307/2013 „trawy lub inne zielne rośliny pastewne” oznaczają wszystkie rośliny zielne, rosnące tradycyjnie na naturalnych pastwiskach lub zazwyczaj zawarte w mieszankach nasion przeznaczonych do zasiewania pastwisk lub łąk w państwie członkowskim, niezależnie od tego czy są wykorzystywane do wypasania zwierząt. W związku z tym nie można uznać kukurydzy za zielną roślinę pastewną.

Jakie odstępstwa obejmują hodowców uprawiających trawy i/lub rośliny pastewne?

Odpowiedź: dywersyfikacja upraw nie ma zastosowania do gospodarstw rolnych, w których więcej niż 75% gruntów ornych jest wykorzystywanych do produkcji traw lub innych pastewnych roślin zielnych, jest ugorowane lub jest połączeniem tych zastosowań, pod warunkiem że grunty orne nieobjęte tymi zastosowaniami nie przekraczają 30 hektarów. Ponadto, jeśli trawy lub inne rośliny pastewne zajmują ponad 75% gruntów ornych, obszary odłogowane można uznać za główną uprawę. W ten sposób, na nieobjętych gruntach ornych trzeba prowadzić co najmniej dwie uprawy (a nie trzy), a uprawa główna nie może zajmować więcej niż 75% tej powierzchni. W ten sposób odsetek przeznaczony na trzecią uprawę wyniesie najwyżej 6-7%, w zależności od sytuacji gospodarstwa.

Zakładając, że rolnik przestrzega liczby wymaganych upraw i odsetka gruntów, jaki zajmują, jeśli po kontroli w terenie (lub po zastosowaniu teledetekcji) okaże się, że jedna z upraw nie odpowiada uprawie zadeklarowanej przez rolnika w jednolitym wniosku, czy w takim wypadku spełnia on wymogi instrumentu dywersyfikacji upraw?

Odpowiedź: jeśli kontroler w terenie stwierdzi (lub zostanie to ukazana za pomocą teledetekcji), że podczas okresu upraw wymogi instrumentu dywersyfikacji upraw zostały spełnione, nawet jeśli faktyczne uprawy różniły się od tych zadeklarowanych, to uznaje się, że rolnik spełnił swoje obowiązki. W celu sprawdzenia zgodności z wymogami dywersyfikacji upraw, państwa członkowskie informują rolników o okresie uwzględnianym przy wyliczaniu odsetków poszczególnych upraw. W tym znaczeniu, dane uprawy muszą fizycznie występować i musi istnieć możliwość ich kontroli we wskazanym okresie, tzn. jednoznaczna weryfikacja powinna być możliwa do przeprowadzenia podczas kontroli w terenie.

Pytanie - Kwalifikacja eukaliptusa jako obszaru proekologicznego

Pytanie to ma na celu wyjaśnienie, czy jako zagajnik o krótkiej rotacji, który może znajdować się na obszarach proekologicznych, można uznać niektóre gatunki nierodzime, które jednak zostały wprowadzone w danym kraju ponad sto lat temu, jak np. eukaliptus.

Odpowiedź: na to pytanie Komisja odpowiedziała, że eukaliptus nie jest gatunkiem rodzimym i dlatego nie znalazł się w wykazie roślin, jakie można zasadzić na obszarach proekologicznych. Dlatego też nie można go uznać za gatunek objęty definicją zagajników o krótkiej rotacji, które mogą znaleźć się na obszarach proekologicznych.

Pytanie - Obszary proekologiczne

Za co należy uznać elementy krajobrazu lub strefy buforowe znajdujące się między dwiema działkami gruntów ornych? Te elementy krajobrazu mogą znajdować się albo między dwiema działkami zgłoszonymi przez tego samego rolnika lub dwiema działkami zgłoszonymi przez dwóch różnych rolników.

Odpowiedź: elementy krajobrazu przylegające do gruntów uprawnych można wykorzystać, by spełnić wymogi instrumentu obszarów proekologicznych pod warunkiem, że nie przekraczają one minimalnych i maksymalnych wymiarów ustanowionych art. 45 ust. 4 aktu delegowanego i rolnik może nimi dysponować. Jeśli element krajobrazu posiada odpowiednie wymiary, może zostać zgłoszony przez jednego lub dwóch rolników, przy określeniu części elementu, jaką dysponuje każdy z nich.

Pytanie - Kwalifikacja drzew jako obszaru proekologicznego

Jeśli pojedyncze drzewo znajduje się na miedzy, to czy może ono zostać uznane za obszar proekologiczny jedynie jeśli jego powierzchnia (〖20m〗^2 na drzewo) zostanie odjęta od powierzchni miedzy uznanej za obszar proekologiczny?

Odpowiedź: zgodnie z zasadą ogólną, dany obszar można uwzględnić tylko raz w ramach wymogów instrumentu obszarów proekologicznych. W związku z tym, obszar ten można uznać albo za miedzę albo za pojedyncze drzewo na gruncie ornym.

Pytanie - Kwalifikacja gruntów ugorowanych jako obszaru proekologicznego

Czy grunty ugorowane zakwalifikowane jako obszary proekologiczne można wykorzystać jako pastwiska?

Odpowiedź: zgodnie z art. 45 ust. 2 aktu delegowanego na gruntach ugorowanych nie można prowadzić żadnej działalności, w tym wypasu.

Pytanie - Rośliny wiążące azot

Jeśli przy uprawie wiążącej azot znajduje się żywopłot, czy obydwa elementy można uznać za obszar proekologiczny?

Odpowiedź: obydwa elementy można uznać za obszar proekologiczny. Żywopłot zostanie wyliczony osobno, bez związku z uprawą wiążącą azot.

Jeśli dany rolnik zgłosi uprawę wiążącą azot jako obszar proekologiczny, czy może on zgłosić ten sam obszar, w tym samym roku, jako międzyplon w ramach instrumentu obszarów proekologicznych?

Odpowiedź: nie

W odniesieniu do art. 45 ust. 10 aktu delegowanego w sprawie płatności bezpośrednich, czy można umieścić mieszany materiał siewny roślin wiążących azot i innych roślin w wykazie roślin wiążących azot?

Odpowiedź: nie. Art. 45 ust. 10 nie przewiduje możliwości mieszania roślin wiążących azot z innymi gatunkami, np. roślinami zielnymi, w ramach instrumentu obszarów proekologicznych.

Pytanie - Trwałe użytki zielone

Czy obowiązki wynikające ze stosowania art. 45 rozporządzenia podstawowego odnoszą się jedynie do hektarów kwalifikujących się danego rolnika czy również do hektarów niekwalifikujących się (np. do trwałych użytków zielonych, gdzie rośnie ponad 100 drzew)?

Odpowiedź: art. 45 odnosi się jedynie do kwalifikujących się hektarów danego gospodarstwa, zgłoszonych przez rolnika.

Pytanie - Zazielenianie a dopłaty powiązane z produkcją

Jeśli dany rolnik przestrzega wymogów instrumentu obszarów proekologicznych uprawiając soję (uprawa wiążąca azot) i otrzymuje dopłaty powiązane z produkcją dla roślin białkowych, czy sytuacja ta stanowi przypadek podwójnego finansowania?

Odpowiedź: zgodnie z art. 45 ust. 10 aktu delegowanego, państwo członkowskie ma opracować wykaz upraw wiążących azot. Wykaz ten ma obejmować uprawy wiążące azot, które, zdaniem państwa członkowskiego, przyczyniają się do poprawy różnorodności biologicznej.

Ta sama uprawa może kwalifikować się do dopłat powiązanych z produkcją i płatności na rzecz zazieleniania pod warunkiem, że cele każdej z płatności są odmienne. Z tego właśnie powodu kryteria kwalifikujące uprawy to tych dwóch systemów płatności są różne. W szczególności, decyzja o wynagrodzeniu upraw roślin białkowych za pomocą dopłat powiązanych z produkcją powinna opierać się na warunkach związanych z ich wysoką zawartością białka a nie na ich cechach i ich znaczeniu jako uprawy wiążącej azot.

(notatka Komitetów Copa-Cogeca)