W dniu 23 września br. ekspert KRIR dr Mirosław Drygas    wziął udział w posiedzeniu ad hoc w sprawie uproszczenia WPR w Brukseli. Spotkanie z pracownikami Komisji Europejskiej (KE) zostało poprzedzone w godz. 11.00- 12.30 spotkaniem przygotowawczym w siedzibie COPA-COGECA. Spotkanie prowadził sekretarz generalny Pekka Personen, który na wstępie krótko zreferował wyniki zeszłotygodniowych wyborów na przewodniczącego i zastępców COPA. Następnie przedstawił aktualny stan negocjacji odnośnie nie rozstrzygniętych jeszcze kwestii związanych z tzw. rozporządzeniem przejściowym na 2014 r. oraz całym pakietem reformy WPR na lata 2014-2020. Jako kluczowe na tym etapie dyskusji tzw. trilogu przedstawił następujące kwestie:

 

 

 

• degresywność płatności bezpośrednich,
• możliwość przesuwania środków pomiędzy 1 i 2 filarem WPR,
• poziom intensywności wsparcia z budżetów państw członkowskich,
• tzw. ekwiwalentnych działań w zakresie zazielenienia proponowanych zamiennie do wdrażania w 1 i 2 filarze WPR.

Ponadto podkreślił, że nadal nie ma porozumienia odnośnie ostatecznej wielkości budżetu wspólnotowego, co wynika głównie ze stanowiska zajmowanego przez płatników netto, w tym Niemiec.

W dyskusji najwięcej czasu poświęcono kwestii ekwiwalentnych działań w zakresie zazielenienia, które określano jako pogłębiające biurokrację, trudne do wdrażania, powodujące konieczność wprowadzenia zmian do systemów informatycznych i wykonania nowych map (ortofotomap), wymagające prowadzenia powszechnych akcji informacyjnych wśród rolników, skutkujące wzrostem kosztów transakcyjnych.

Kolejną kwestią, która wzbudziła duże kontrowersje, było różne podejście do kryteriów kwalifikowania do wsparcia grup producentów w ramach regulacji rynkowych (CMO) oraz w 2 filarze WPR.

Podkreślano, że w kontekście uproszczenia (simplification) są to raczej przykłady komplikowania administracyjnych zasad wdrażania wsparcia unijnego.

Spotkanie z pracownikami Komisji Europejskiej było nieco rozczarowujące, szczególnie z punktu widzenia dotychczasowych dokonań odnośnie WPR. Z wystąpień pracowników KE wynikało, że czyni ona ogromne wysiłki w celu uproszczenia i redukcji kosztów administracyjnych dla beneficjentów. Przedstawiając rezultaty zakończonego i realizowanego w latach 2008-2012 Programu Action Programme for Reducing Administrative Burden (ABR) stwierdzono, że osiągnął on, a nawet zrealizował z nadwyżką zakładane cele w zakresie wprowadzania działań umożliwiających redukcję kosztów administracyjnych ponoszonych przez przedsiębiorców korzystających ze wsparcia unijnego. Przedstawiono, że w wyniku programu koszty te powinny zostać zmniejszone o 25%. Tak określony sukces był podstawą do podjęcia decyzji o uruchomieniu kolejnego etapu programu pod nazwą ABRPlus, mającego na celu skwantyfikowania realnej skali redukcji kosztów administracyjnych wynikających z wprowadzenia w życie przez państwa członkowskie przyjętych w ramach programu uproszczeń. Ma to być zrealizowane na podstawie materiałów zebranych w państwach członkowskich ilustrujących potencjalne oszczędności dla przedsiębiorców wynikające z wprowadzonych zmian i ułatwień oraz służyć upowszechnianiu dobrych praktyk.

Spośród 12 obszarów objętych programem ABRPlus, bezpośrednio związany z rolnictwem będzie tylko jeden, dotyczący gromadzenia danych i informacji związanych ze skutkami wynikającymi z wprowadzenia uproszczeń w znakowaniu jaj (simplyfiying egg labelling). Wyszacowano, że w tym przypadku wprowadzenie uproszczeń w Rozporządzeniu Rady nr 1028/2006 z 19 czerwca powinno przynieść potencjalne oszczędności w wysokości 607 mln Euro.

W tym punkcie dyskutowano także kwestie związane z licencjami eksportowymi i importowymi. W dyskusji pojawiały sią głosy wskazujące na korzyści dla przedsiębiorców związane z uproszczeniem polityki odnośnie licencji, ale były też głosy za ich utrzymaniem. Te drugie wynikały z przeświadczenia, te musimy mieć wiedzę co i w jakiej ilości wpływa i wypływa z jednolitego Rynku Europejskiego. Np. przedstawiciel Hiszpanii chciałby, aby licencje obowiązywały na import pomidorów z Maroka.

Dyskutowano również stan prac nad dalszym upraszczaniem WPR. Podnoszono kwestie przepisów związanych z refundacjami eksportowymi, zobowiązujących eksporterów pod rygorem surowych kar do wywozu towarów nie później niż w ciągu 60 dni, bez żadnych odstępstw wynikających z przyczyn niezależnych od przedsiębiorcy. Postulowano wprowadzenie wyjątków od stosowanej reguły. W tej sprawie postulowano także wprowadzenie ogólno-unijnej platformy informacyjnej zbierającej dane na temat przemieszczania się towarów, zastępującej z reguły niekompatybilne systemy informatyczne funkcjonujące w państwach członkowskich. Wniosek pod adresem KE, aby skoordynowała prace nad harmonizacją systemów IT w całej UE spotkał się z dużą rezerwą ze strony jej przedstawicieli.

W sprawie rolnictwa ekologicznego podsumowano przegląd istniejących przepisów podkreślając, że:

• ograniczają one istniejące możliwości szybkiego rozwoju,
• w zakresie dobrostanu nie są dostosowane do celów produkcji,
• ich skomplikowanie skutkuje ponoszeniem zbyt wysokich kosztów administracyjnych.

Zaproponowano dokonanie przeglądu rozporządzenia bazowego oraz przyjęcie nowego planu działania w celu uproszczenia przepisów.

W kontekście drobnych gospodarstw ekologicznych mających trudności w dostępie do rynku, jak i wypełniania wymogów certyfikacji rozważano możliwość wprowadzania podejścia do grupowej certyfikacji gospodarstw.

Kolejną część obrad poświęcono dwóm generalnym kwestiom:

• kalendarzowi negocjacji tzw. rozporządzenia przejściowego (transitional arrangaments) na 2014 rok,
• kalendarzowi uzgodnień dotyczących całego pakietu reformy WPR na lata 2014- 2020.

W tej pierwszej kwestii uzgodnienia dotyczą płatności bezpośrednich i zaliczanych do III osi obecnego PROW. Przewiduje się, że uzgodnienia w ramach trilogu zostaną sfinalizowane do końca października br., Parlament i Rada przyjmą uzgodnienia na przełomie listopada i grudnia, aby przed końcem roku możliwe było opublikowanie stosownych regulacji prawnych.

W tej drugiej kwestii poza ostatecznymi ramami finansowymi nie przewiduje się większych problemów w dalszych negocjacjach. Przyjęcie ustaleń przez Parlament oczekiwane jest w listopadzie, a przez Radę na początku grudnia. Wejście w życie pakietu rozporządzeń przewidziano na przełom stycznia i lutego 2014 roku.

Jegli chodzi o akty delegowane i implementacyjne przedstawiciele KE wyrazili pogląd, że ze względu na wybory do Parlamentu Europejskiego zakłada się, że będą one opublikowane przed wakacjami. Łącznie mają liczyć około 300 stron, przy czym będą to cztery pary aktów delegowanych i implementacyjnych obejmujących swym zakresem:

• płatności bezpośrednie,
• rozwój obszarów wiejskich (PROW),
• kontrole i sankcje wobec beneficjentów,
• zarządzanie finansami i kontrola na poziomie UE i państw członkowskich.