25 października 2011 r. Parlament Europejski oraz Rada przyjęły nowe przepisy dotyczące etykietowania żywności - rozporządzenie (UE) nr 1169/2011 w sprawie przekazywania konsumentom informacji na temat żywności. Przepisy te wejdą w życie 13 grudnia 2014. Copa-Cogeca uważa, że instrumenty zawarte w nowych unijnych przepisach dotyczących przekazywania konsumentom informacji na temat żywności stanowią ważny krok w stronę zwiększenia przejrzystości i spójności informacji podawanych konsumentom.

 

 

 

Copa-Cogeca docenia, między innymi, wysiłki organów ustawodawczych mające na celu uregulowanie oznaczania pochodzenia, co może przyczynić się do "(…) zapewnienia konsumentowi właściwych informacji, począwszy od podstawowych składników danego produktu spożywczego" .

Rozporządzenie 1169/2011 poprawiło aktualny stan rzeczy wprowadzając nowe zasady dobrowolnego oznaczania pochodzenia (artykuł 26.3) i oceniając wykonalność wprowadzenia obowiązku oznaczania kraju lub miejsca pochodzenia mięsa wykorzystywanego jako składnik (artykuł 26.6). Należy podkreślić, że zgodnie z artykułem 2.1 (q) "podstawowy składnik" oznacza składnik lub składniki danego środka spożywczego, które stanowią więcej niż 50 % tego środka spożywczego lub które są na ogół kojarzone przez konsumenta z nazwą tego środka spożywczego i w odniesieniu do których jest wymagane w większości przypadków oznaczenie ilościowe.

W celu opracowania sprawozdania z obowiązkowego oznaczania kraju lub miejsca pochodzenia mięsa wykorzystywanego jako składnik, które Komisja ma złożyć przed Parlamentem Europejskim i Radą do 13 grudnia 2013, Komisja Europejska zleciła przeprowadzenie badań oceniających wykonalność wdrożenia poszczególnych opcji.

Zainteresowanie konsumentów pochodzeniem składników mięsnych

Zdaniem Copa-Cogeca konsumenci przykładają dużą wagę do oznaczania pochodzenia na poziomie państwa członkowskiego lub kraju trzeciego, dlatego też należy w pełni rozważyć tę opcję. W niektórych państwach członkowskich powstały systemy dobrowolne obejmujące mięso wykorzystywane jako składnik. Wydaje się, że konsumenci doceniają bezpieczeństwo, jakie systemy te gwarantują.

Z doświadczeń tych państw członkowskich wynika, że konsumenci chcą znać pochodzenie mięsa wykorzystywanego jako składnik. Domagają się oni możliwości podejmowania wyborów opartych na wiedzy, do czego potrzebują wystarczających informacji. Równocześnie, doświadczenia w zakresie oznaczania pochodzenia mięsa na szczeblu państw członkowskich nie wykazały żadnych trudności technicznych związanych z identyfikowalnością w łańcuchu dostaw.

Należy jednak znaleźć równowagę między koniecznością przekazywania konsumentom wiarygodnych informacji, co jest celem organu ustawodawczego, a potrzebą elastyczności we wdrażaniu nowych zasad.

Skutki gospodarcze, społeczne i środowiskowe głównych opcji oznaczania pochodzenia mięsa wykorzystywanego jako składnik
Ogólnie rzecz biorąc, Copa-Cogeca z radością przyjęła możliwość oceny oznaczania państwa członkowskiego lub kraju trzeciego na etykiecie, ze względu na zainteresowanie konsumentów pochodzeniem mięsa wykorzystywanego jako składnik,  jednakże, trzeba koniecznie przeprowadzić analizę kosztów związanych ze zmianą systemu etykietowania i ewentualnych barier handlowych.
Copa-Cogeca proponuje przeprowadzenie oceny skutków opartej na kosztach/ korzyściach przed przedstawieniem jakichkolwiek nowych rozwiązań prawnych. Analiza ta powinna objąć nie tylko spodziewane korzyści dla producentów i końcowych konsumentów, lecz także koszty i obciążenia administracyjne ponoszone przez podmioty.

Z jednej strony, niektóre państwa członkowskie podkreślają, że aktualne unijne wymagania dotyczące identyfikowalności mogłyby de facto umożliwić oznaczanie pochodzenia mięsa wykorzystywanego jako składnik. Z drugiej strony należy jednak wziąć pod uwagę dodatkowe obciążenia i koszty ponoszone przez podmioty, które najprawdopodobniej będą wysokie, zwłaszcza dla przetwórców.

Ze względu na fakt, iż Komisja Europejska ma możliwość oceny kosztów i korzyści wdrożenia takich instrumentów w ramach swojego sprawozdania (w tym skutków dla handlu wewnątrzwspólnotowego i międzynarodowego), Copa-Cogeca jest zdania, że należy zwrócić uwagę na możliwe konsekwencje:

• Ograniczenie elastyczności podmiotów w zakresie zbierania informacji z zakładów rozbiórki mięsa.
• Dodatkowe koszty związane z etykietowaniem, zwłaszcza jeśli informacje na temat produktu są drukowane wcześniej (koszty zmiany podawanych informacji). Koszty związane z przekazywaniem informacji powinny być rozłożone na poszczególnych partnerów łańcucha żywnościowego, a nie dotyczyć tylko rolników.

Przepisy wykonawcze

Należy ocenić poszczególne opcje, do czego odnosi się artykuł 26.9. W sprawozdaniu i ocenie skutków należy rozważyć między innymi różne sposoby oznaczania kraju lub miejsca pochodzenia, zwłaszcza w odniesieniu do poszczególnych ważnych etapów życia zwierzęcia:

• miejsce urodzenia,
• miejsce chowu,
• miejsce uboju.

Mimo iż stanowisko Copa-Cogeca pozostaje niezmienne , niektóre państwa członkowskie uważają, że należy skłonić się w stronę oznaczania kraju pochodzenia, gdyż jest to zgodne z oczekiwaniami konsumentów.

Copa-Cogeca uważa, że odpowiednie informowanie konsumentów o miejscu produkcji rolnej artykułów spożywczych jest niezwykle ważne,  zwłaszcza ze względu na fakt, że nie zawsze jest ono tożsame z „pochodzeniem” produktu w rozumieniu przepisów UE . Oznaczanie miejsca produkcji rolnej powinno być obowiązkowe w przypadku mięsa wykorzystywanego jako składnik.

Definicja "miejsca produkcji rolnej" powinna zawierać nazwę kraju (dotyczy to również importów). Podawanie dodatkowych informacji, takich jak region/ prowincja/ obszar, powinno być dobrowolne.

Sektor wołowiny

W sektorze wołowiny, rozporządzenie 1760/2000  przewiduje możliwość obowiązkowego oznaczania pochodzenia świeżej i mrożonej wołowiny na poziomie państwa członkowskiego/ kraju trzeciego. Należy oznaczyć wszystkie trzy etapy życia zwierzęcia (urodzone, tuczone, ubite). W przypadku mielonego mięsa wołowego trzeba oznaczyć miejsce uboju i przygotowania/ mielenia na poziomie państwa członkowskiego/ kraju trzeciego.  W celu utrzymania spójności z rozporządzeniem, grupa robocza "Wołowina i cielęcina" Copa-Cogeca wymaga, aby pochodzenie wołowiny wykorzystanej jako składnik wyrobów mięsnych i gotowych posiłków, bez względu na fakt, czy stanowi ona główny składnik czy nie, było oznaczane na poziomie państwa członkowskiego/ kraju trzeciego. Sektor już zainwestował w identyfikowalność świeżego i mielonego mięsa wołowego. W niektórych krajach już obowiązują systemy dobrowolne zezwalające na oznaczanie pochodzenia mięsa wołowego wykorzystywanego do produkcji wyrobów mięsnych i gotowych posiłków.

Sektor mięsa owiec i kóz

Copa-Cogeca już opracowała dokument  odnośnie obowiązkowego oznaczania miejsca produkcji rolnej świeżego i mrożonego mięsa owiec i kóz. Grupa opowiedziała się za oznaczaniem pochodzenia na poziomie kraju, co obowiązywałoby również importy. Te same zasady powinny obowiązywać mięso owiec i kóz stanowiące składnik wyrobów mięsnych i gotowych posiłków.

Sektor wieprzowiny

Sektor wieprzowiny zmaga się z coraz większym napływem produktów z krajów trzecich na rynek europejski w związku z zawieranymi umowami o wolnym handlu. Dlatego też należy koniecznie odróżnić produkty unijne od tych pochodzących spoza wspólnoty, również w przypadku mięsa wykorzystywanego jako składnik. Jeśli chodzi o konkretne oznaczanie kraju pochodzenia, grupa robocza zastanawia się, czy zyski z rynku wzrosną na tyle by pokryć wyższe koszta. Jeśli nie, grupa opowie się za podejściem dobrowolnym.

Ze względu na fakt, że znaczna część wieprzowiny to mięso przetworzone, wprowadzenie surowych zasad dotyczących oznaczania pochodzenia wpłynie na cały łańcuch. Dlatego też należy ocenić wykonalność narzucenia dodatkowych wymogów oznaczania pochodzenia mięsa wykorzystywanego jako składnik oraz odpowiedzialność z tym związaną w sektorze,  w którym nie istnieje indywidualny zharmonizowany system identyfikowalności. Jeśli taki zharmonizowany system miałby zostać wdrożony, nie może to być na koszt rolników. Z tego względu należy umożliwić przyznanie pomocy w ramach programu rozwoju obszarów wiejskich na opracowanie takiego programu.

Sektor koniny

Takie same wymagania związane z oznaczaniem pochodzenia obowiązują koninę jak i inne rodzaje mięsa przeznaczone do spożycia przez ludzi. Koninę można spożywać jako mięso świeże bądź po przetworzeniu. Co więcej, w sektorze koniny obowiązują odrębne zasady identyfikowalności. W czasie transportu (przewozu i przemieszczania się na nogach) wszystkie konie posiadają dokument identyfikacyjny (paszport) oraz certyfikat weterynaryjny.  Niestety, wiele z koni, które trafiają do łańcucha żywnościowego nie jest zarejestrowanych zgodnie z rozporządzeniami UE i/ lub nie posiada jednego lub obydwu wymaganych dokumentów.  Brak tych dokumentów podważa skuteczność jakiegokolwiek systemu oznaczania pochodzenia.

Zdaniem grupy roboczej, konsumenci podejmujący decyzje odnośnie zakupu żywności mają prawo do informacji o jej pochodzeniu. Niektóre z naszych organizacji członkowskich domagają się obowiązkowego oznaczania kraju pochodzenia lub miejsca pochodzenia mięsa wykorzystywanego jako składnik wyrobów mięsnych). Przede wszystkim należy jednak zagwarantować odpowiednie egzekwowanie obowiązujących przepisów, poprzez:

• Odpowiednią liczbę skutecznych kontroli/ inspekcji przeprowadzanych przez władze krajowe.
• Zwiększenie przejrzystości i stosowania systemu identyfikowalności koni (np.  przejrzystość rejestrów koni).