Europejski Trybunał Obrachunkowy opublikował opinię nr 7/2018 w sprawie wniosków Komisji dotyczących rozporządzeń odnoszących się do wspólnej polityki rolnej na okres po 2020 r. Proponowana reforma wspólnej polityki rolnej na okres po 2020 r. nie spełnia ambicji UE, by przyjąć bardziej ekologiczne podejście solidnie oparte na wynikach. Trybunał wskazał ponadto na wiele innych niedociągnięć we wniosku, zwłaszcza dotyczących rozliczalności.

We wniosku dotyczącym nowej wspólnej polityki rolnej (WPR) na okres po 2020 r. Komisja Europejska podkreśliła, że celom związanym z ochroną środowiska i klimatem zostanie nadany wysoki priorytet. Trybunał przyznaje, że proponowana reforma przewiduje wprowadzenie narzędzi służących do osiągania wspomnianych celów, jednak cele te nie zostały jasno określone ani przełożone na wskaźniki ilościowe. Trudno więc powiedzieć, w jaki sposób można by ocenić bardziej ekologiczną WPR lub dokonać jej pomiarów. Ponadto szacunki Komisji dotyczące wkładu WPR w osiąganie unijnych celów w zakresie zmiany klimatu wydają się nierealistyczne.

Trybunału stwierdza, że wiele proponowanych rozwiązań politycznych bardzo przypomina te stosowane w obecnej WPR. W szczególności największa część środków byłaby wciąż wydatkowana w formie płatności bezpośrednich dla rolników, obliczanych na podstawie powierzchni posiadanych lub użytkowanych gruntów. Tymczasem instrument ten nie pozwala rozwiązać wielu problematycznych kwestii dotyczących środowiska ani nie jest najefektywniejszym sposobem wspierania godziwego dochodu.

We wniosku przewidziano istotne zmiany sposobu wdrażania polityki – przesunięto nacisk z zapewnienia zgodności na osiąganie wyników. Zmianę tę Trybunał przyjmuje z zadowoleniem, uznaje jednak, że wniosek nie obejmuje niezbędnych elementów skutecznego systemu opartego na wynikach. W nowej WPR należy zapewnić więcej zachęt do osiągania wyników oraz ustanowić cele, które byłyby jasno powiązane z produktami, rezultatami i oddziaływaniem.

Inną istotną zmianą jest ponowne zdefiniowanie unijnych kryteriów kwalifikowalności dla płatności WPR, niemniej ze względu na ograniczenia proponowanego modelu zmiana ta będzie najprawdopodobniej skutkować osłabieniem ram uzyskiwania pewności. Kontrole i weryfikacje staną się rzadsze i mniej skuteczne.

– Położenie nacisku na oceny oparte na wynikach nie wyeliminuje konieczności kontrolowania legalności i prawidłowości – powiedział João Figueiredo, członek Europejskiego Trybunału Obrachunkowego odpowiedzialny za tę opinię. – Trybunał obawia się, że przepis prawny stanowiący, iż jedynie bardzo niewielka część wydatków musi być realizowana zgodnie z zasadami unijnymi, może sprawić, że zasady te staną się martwą literą. Mogłoby to podważyć stosowanie prawa UE.

Opinia w języku angielskim oraz komunikat prasowy w 23 językach UE są dostępne tutaj. Pozostałe wersje językowe opinii zostaną opublikowane wkrótce.

Jeśli chcieliby Państwo uzyskać więcej informacji na temat prac Trybunału, prosimy odwiedzenie strony internetowej pod adresem eca.europa.eu