W odpowiedzi na wniosek KRIR >>> w sprawie w sprawie zmniejszenia obsady zwierząt do 0,2 DJP/ha w ramach interwencji przewidzianych w Planie Strategicznym dla Wspólnej Polityki Rolnej (WPR) na lata 2023-2027, w szczególności odnosi się do działań takich jak wsparcie dla Rolnictwa Ekologicznego, Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi, pismem z dnia 17 października 2024 r., przekazało następujące wyjaśnienia:
Odpowiadając na przekazane pismo pragnę przypomnieć, że w przypadku Interwencji – Rolnictwo ekologiczne PS WPR 2023-2027 pierwotne założenia przewidywały, że w przypadku płatności ekologicznych do upraw paszowych (Pakiet 7. oraz Pakiet 9. Małe gospodarstwa z uprawami ekologicznymi) oraz do trwałych użytków zielonych (TUZ – Pakiet 8. oraz Pakiet 9. Małe gospodarstwa z uprawami ekologicznymi) warunkiem ich przyznania było zapewnienie minimalnej obsady zwierząt na poziomie 0,5 DJP/ha. Już w ramach nowelizacji rozporządzenia ekologicznego (1) (2) z września 2023 r. warunek ten uległ znacznemu obniżeniu do poziomu 0,3 DJP/ha (co oznacza jego redukcję o 40%). Zmiana ta obowiązywała dla wniosków złożonych w 2023 r. i była odpowiedzią na liczne postulaty ze strony rolników ekologicznych, organizacji rolniczych oraz doradców rolnośrodowiskowych. W ramach tych postulatów przeważającym argumentem były problemy z pozyskiwaniem pasz dla zwierząt będące efektem suszy występującej w latach poprzednich
Pragnę również nadmienić, że zgodnie z zasadami przyznawania płatności ekologicznych do powierzchni upraw paszowych i TUZ w ramach Interwencji – Rolnictwo ekologiczne PS WPR 2023-2027, płatności te są przyznawane do takiej powierzchni do jakiej „starczy” rolnikowi posiadanych zwierząt. Mechanizm przyznawania tych płatności polega na odpowiednim przeliczeniu posiadanych przez rolnika zwierząt na DJP, a następnie podzieleniu tej liczby DJP przez współczynnik 0,3. Efektem tego działania jest maksymalna powierzchnia do jakiej można przyznać rolnikowi płatności ekologiczne (do powierzchni upraw paszowych i TUZ).
Przykładowo, jeżeli wyliczona dla rolnika liczba DJP wynosi 6, to rolnik ten może otrzymać płatności ekologiczne do powierzchni nie większej niż 20 ha. Ta sama liczba DJP ustalona dla rolnika jest osobno uwzględniana przy wyliczaniu płatności do powierzchni upraw paszowych i osobno przy wyliczaniu płatności do TUZ. Jeżeli rolnik ten zadeklarował we wniosku o przyznanie płatności 20 ha upraw paszowych oraz 20 ha TUZ, to dostanie on płatności ekologiczne do całej wnioskowanej powierzchni.
Takie rozwiązanie powoduje, że o płatności ekologiczne do powierzchni upraw paszowych i TUZ mogą się również ubiegać rolnicy, którzy posiadają mniejszą liczbę zwierząt niż 0,3 DJP/ha. Przykładowo, jeżeli w opisanej powyżej sytuacji wyliczona dla rolnika liczba DJP wynosiłaby 5, to rolnik ten mógłby otrzymać płatności ekologiczne do powierzchni nie większej niż 16,67 ha. Po uwzględnieniu złożonego wniosku oznaczałoby to, że realizuje zobowiązanie ekologiczne w ramach upraw paszowych na powierzchni 20 ha, lecz dostaje płatności do 16,67 ha oraz realizuje zobowiązanie ekologiczne w ramach TUZ na powierzchni 20 ha, lecz dostaje płatności do 16,67 ha.
Odmienne są zasady przyznawania w ramach Interwencji – Rolnictwo ekologiczne PS WPR 2023-2027 premii za zrównoważoną produkcję roślinno-zwierzęcą. Otrzymanie premii jest uwarunkowane zapewnieniem obsady zwierząt na poziomie od 0,3 DJP/ha do 1,5 DJP/ha dla wszystkich użytków rolnych w gospodarstwie (także tych, do których rolnik nie ubiega się o przyznanie płatności ekologicznych).
Jednocześnie pragnę zwrócić uwagę, że generalnym problemem w Polsce jest fakt prowadzenia w przeważającej części gospodarstw ekologicznych wyłącznie z produkcją roślinną. Jest to oczywiście sytuacja dopuszczalna z punktu widzenia ogólnych zasad stosowania ekologicznych metod produkcji ale stanowi jednocześnie zaprzeczenie modelowej produkcji ekologicznej w gospodarstwie, która powinna być zrównoważona, czyli łączyć produkcję roślinną z produkcją zwierzęcą.
Postulowana zmiana warunków przyznawania płatności ekologicznych nie będzie miała wpływu na poprawienie sytuacji paszowej w gospodarstwach ekologicznych, lecz spowodowałaby jedynie ich złagodzenie a w efekcie dalsze odchodzenie od zrównoważonej produkcji roślinno-zwierzęcej i zwiększenie dostępności płatności ekologicznych dla gospodarstw posiadających jeszcze mniejsze liczby zwierząt.
Natomiast w kontekście innych interwencji PS WPR 2023-2027 wprowadzenie postulowanej zmiany stwarzałaby realne ryzyko zmniejszenia stawek płatności dla wszystkich rolników z powodu zwiększenia się powierzchni, do której przysługują płatności przy niezwiększającym się budżecie dla takich płatności.
Biorąc pod uwagę powyższe wyjaśnienia, uprzejmie informuję, że moim zdaniem ustalony dla interwencji minimalny poziom obsady zwierząt nie jest wygórowany do spełnienia przez rolników i jednocześnie pozwala w wystarczającym stopniu zaspokoić potrzeby paszowe utrzymywanych w gospodarstwach ekologicznych zwierząt.
Podstawa prawna:
(1) Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 17 kwietnia 2023 r. w sprawie szczegółowych warunków i szczegółowego trybu przyznawania i wypłaty płatności ekologicznych w ramach Planu Strategicznego dla Wspólnej Polityki Rolnej na lata 2023–2027 (Dz.U. z 2023 r. poz. 791 z późn. zm.);
(2) Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 5 września 2023 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie szczegółowych warunków i szczegółowego trybu przyznawania i wypłaty płatności ekologicznych w ramach Planu Strategicznego dla Wspólnej Polityki Rolnej na lata 2023–2027 (Dz. U. poz. 1830)
