17 grudnia 2019 r. Komisja Europejska opublikowała sprawozdanie dla Parlamentu Europejskiego dotyczące wdrażania programów pszczelarskich, w którym zwraca uwagę, że w porównaniu z innymi sektorami rolnictwa pszczelarstwo wydaje się niewielkim sektorem, jednak pełni ważną rolę: poza dostarczaniem miodu i innych produktów pszczelich przyczynia się ono do zapylania upraw, owoców, dziko rosnących roślin itp.
W ramach wspólnej polityki rolnej (WPR) dostępnych jest kilka narzędzi umożliwiających wsparcie sektora pszczelarskiego – jednym z nich są programy pszczelarskie określone w rozporządzeniu (UE) nr 1308/20131 (rozporządzenie o wspólnej organizacji rynków produktów rolnych).
Zgodnie z art. 225 lit. a) rozporządzenia o wspólnej organizacji rynków produktów rolnych co trzy lata Komisja przedstawia Parlamentowi Europejskiemu i Radzie sprawozdanie w sprawie wprowadzenia w życie środków dotyczących sektora pszczelarskiego ustanowionych w art. 55, 56 i 57, w tym rozwoju systemów identyfikacji uli.
Sprawozdanie obejmuje lata pszczelarskie 2017–2019 odpowiadające okresowi od dnia 1 sierpnia 2016 r. do dnia 31 lipca 2019 r. Są to pierwsze lata pszczelarskie, w których obowiązywały nowe środki. Sprawozdanie obejmuje informacje otrzymane w odniesieniu do poprzednich lat pszczelarskich, jak również programy zaplanowane na lata pszczelarskie 2020–2022, które zgłoszono Komisji do dnia 15 marca 2019 r.
Jest to siódme sprawozdanie Komisji dla Parlamentu Europejskiego i Rady dotyczące wdrażania programów pszczelarskich. Sprawozdanie to nie obejmuje wszystkich elementów istotnych dla pszczelarstwa, koncentruje się natomiast na wdrażaniu programów pszczelarskich. Zawiera jednak również krótki przegląd sektora pszczelarskiego w UE i przedstawia pokrótce wniosek Komisji w sprawie sektora pszczelarskiego w przyszłej wspólnej polityce rolnej.
Od 1997 r. UE udziela bezpośredniego wsparcia na rzecz sektora pszczelarskiego2, dając państwom członkowskim możliwość sporządzania dla ich sektora pszczelarskiego programów krajowych. Celem tych programów jest poprawa ogólnych warunków produkcji i wprowadzania do obrotu produktów pszczelich: miodu, mleczka pszczelego, pyłku, propolisu i wosku pszczelego.
Programy pszczelarskie są współfinansowane ze środków Unii Europejskiej na poziomie 50 % i trwają trzy lata. Programy te są dobrowolne, ale na ich wprowadzenie zdecydowały się wszystkie państwa członkowskie, co świadczy o dużym zainteresowaniu tych państw oraz istotnych potrzebach tego sektora.
We wniosku dotyczącym wspólnej polityki rolnej po 2020 r. Komisja proponuje przeniesienie programów pszczelarskich z rozporządzenia o wspólnej organizacji rynków produktów rolnych do rozporządzenia w sprawie planu strategicznego WPR. Takie działanie zwiększy widoczność sektora pszczelarskiego i zapewni uwzględnienie jego wkładu w realizację ogólnych celów wspólnej polityki rolnej.
We wniosku przewiduje się również zwiększenie puli środków finansowych na programy pszczelarskie do 60 mln EUR rocznie. Oznacza to, że w siedmioletnim okresie obowiązywania przyszłej WPR sektor ma dostęp do unijnych środków finansowych i wkładów państw członkowskich o łącznej wartości 840 mln EUR. Kolejną zmianą wprowadzoną na mocy wniosku jest określenie w akcie podstawowym wysokości rocznego finansowania programów pszczelarskich państw członkowskich.
Nadal konieczna jest wiedza na temat liczby uli w państwach członkowskich, aby móc podążać za tą tendencją, ocenić wpływ środków wsparcia na sektor pszczelarski oraz na bieżąco informować obywateli Unii. We wniosku Komisji zawarto zatem stały obowiązek państw członkowskich do zliczania uli i powiadamiania Komisji o wynikach.
Chociaż programy pszczelarskie miały charakter dobrowolny na mocy rozporządzenia o wspólnej organizacji rynków produktów rolnych, Komisja proponuje, aby w planach strategicznych WPR państw członkowskich stały się one obowiązkowe.
Mimo, iż programy pszczelarskie pozostały dobrowolne na mocy rozporządzenia o wspólnej organizacji rynków produktów rolnych, wszystkie państwa członkowskie nadal wprowadzają programy opracowywane we współpracy z sektorem. Programy różnią się w poszczególnych państwach członkowskich, w zależności od potrzeb danego państwa członkowskiego, jednak środki, na które przeznacza się większość wsparcia – pomoc techniczna i zwalczanie inwazji pasożytów pszczół – pozostają niezmienione od czasu ostatniego sprawozdania z 2016 r.
Środki przeznaczane na finansowanie sektora nadal rosły w ciągu ostatnich okresów programowania, a poziom wykorzystania środków finansowych pozostaje wysoki, co świadczy o znaczeniu wybranych środków.
Liczba uli jest jednym ze wskaźników wpływu środka wsparcia, a liczba ta stale rośnie. Biorąc pod uwagę ogólną rentowność sektora, średnie ceny w UE nie wzrosły, podczas gdy ceny produkcji rosną, a ceny importowe maleją. Stanowi to wyzwanie dla sektora i wskazuje na ciągłą potrzebę wsparcia, również z uwagi na istotną roli pszczół w środowisku i rolnictwie.
Treść sprawozdania >>>
