W związku z wnioskiem przyjętym na XIII Posiedzeniu Krajowej Rady Izb Rolniczych samorząd rolniczy zwrócił się do ministra rolnictwa i rozwoju wsi w sprawie podjęcia działań w zakresie zmiany przepisów rozporządzenia KE 853/2004 z 29 kwietnia 2004 r. ustanawiającego szczególne przepisy dotyczące higieny w odniesieniu do żywności pochodzenia zwierzęcego w celu umożliwienia sprzedaży wieprzowiny i jej przetworów w ramach rolniczego handlu detalicznego z mięsa pozyskanego w ramach uboju gospodarczego.

Zgodnie z obecnie obowiązującymi przepisami, rolnik nie może wprowadzać do obrotu w jakiejkolwiek formie (w tym w ramach rolniczego handel detalicznego) mięsa wieprzowego z uboju gospodarczego. Dostępność rolników do ubojni certyfikowanych jest bardzo ograniczona i często wiąże się z transportem świń na odległość 50 km i więcej, co w praktyce niweluje wprowadzone i planowane ułatwienia w sprzedaży bezpośredniej.

Samorząd rolniczy wyraził nadzieję na podjęcie działań mających na celu ułatwienie polskim rolnikom produkcji żywności pochodzenia zwierzęcego, pochodzącej w całości lub w części z własnego chowu i produkowanej tradycyjnymi naturalnymi metodami oraz ze swej strony zadeklarował kontynuację działań na forum Copa-Cogeca, mających na celu znowelizowania przepisów rozporządzenia KE 853/2004, dających możliwość stosowania odstępstw dla produkcji tradycyjnej żywności prowadzonej przez małe gospodarstwa na niewielką skalę.

W odpowiedzi na wniosek KRIR, resort rolnictwa poinformował, że zgodnie z przepisami Unii Europejskiej, tj. ww. rozporządzeniem (WE) nr 853/2004, ubój zwierząt w celu wprowadzenia pozyskanego mięsa na rynek powinien być przeprowadzony w rzeźni zatwierdzonej przez właściwy organ, albo pod pewnymi warunkami poza rzeźnią, np. w gospodarstwie rolnym lub miejscu pochodzenia zwierząt. Wyjątki od wymogu uboju zwierząt w rzeźni dopuszczono w przypadku:

• uboju z konieczności - gdy zwierzę miało wypadek uniemożliwiający transport do rzeźni,
• drobiu i zajęczaków poddawanych ubojowi w gospodarstwie rolnym - jeżeli pozyskane z nich mięso będzie wprowadzane na rynek w ramach sprzedaży bezpośredniej konsumentom końcowym lub lokalnym zakładom prowadzącym handel detaliczny bezpośrednio zaopatrującym konsumenta końcowego,
• zwierząt dzikich utrzymywanych w warunkach fermowych poddawanych ubojowi za zgodą właściwego organu w miejscu pochodzenia tych zwierząt - wtedy gdy, m. in. zwierząt tych nie można transportować do rzeźni ze względu na zagrożenie dla obsługi lub ochronę ich dobrostanu,
• drobiu patroszonego z późnieniem, gęsi i kaczek utrzymywanych do celów wytwarzania „foie gras” oraz ptaków, które nie są uznawane za gospodarskie, lecz są utrzymywane w warunkach fermowych tak jak zwierzęta gospodarskie, poddawanych ubojowi w gospodarstwie rolnym za zgodą właściwego organu.

Jednocześnie podkreślono, że przepisy Unii Europejskiej z zakresu bezpieczeństwa żywności, w tym ww. rozporządzenie (WE) nr 853/2004, umożliwiają państwom członkowskim UE wprowadzenie przepisów krajowych mających charakter dostosowań do wymogów unijnych m. in. dla zakładów o małej zdolności produkcyjnej. Takiego rodzaju dostosowania zostały wdrożone w polskim porządku prawnym, m. in. dla rzeźni o małej zdolności produkcyjnej w rozporządzeniu Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 19 maja 2010 r. w sprawie niektórych wymagań weterynaryjnych, jakie powinny być spełnione przy produkcji produktów pochodzenia zwierzęcego w rzeźniach o malej zdolności produkcyjnej (Dz. U. Nr 98, poz. 630).

Obecnie z uproszczonych wymagań określonych w ww. rozporządzeniu korzystają 42 podmioty prowadzące rzeźnie o małej zdolności produkcyjnej, zgodnie z danymi dostępnymi na stronie internetowej Głównego Inspektoratu Weterynarii pod adresem: https://www.wetgiw.gov.pl, aktualnymi na dzień 5 grudnia 2018r.

W związku z tym przekazano, że rolnicy, którzy mają ograniczony dostęp do zatwierdzonych rzeźni mogą rozważyć założenie własnej rzeźni, np. rzeźni o małej zdolności produkcyjnej, która może korzystać z uproszczonych wymagań określonych w ww. rozporządzeniu Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi.

Procedura rejestracji podmiotów, które zamierzają prowadzić rzeźnię oraz obowiązki tych podmiotów dotyczące składania do powiatowego lekarza weterynarii wniosku o zatwierdzenie zakładu zostały określone w art. 19-21 ustawy z dnia 16 grudnia 2005 r. o produktach pochodzenia zwierzęcego (Dz. U. z 2017 r. poz. 242 i 471 oraz z 2018 r. poz. 650).

Odnośnie wniosku o podjęcie działań w zakresie odpowiedniej zmiany przepisów rozporządzenia (WE) nr 853/2004, tj. takich, aby wprowadzić kolejne wyjątki od wymogu uboju zwierząt w rzeźni, resort rolnictwa wskazał, że taka propozycja zmiany była już zgłaszana przez Ministerstwo do Komisji Europejskiej w 2014 r. Komisja Europejska udzieliła na nią odpowiedzi, że zmiana wymagań w tym zakresie wymaga przeglądu rozporządzenia (WE) nr 853/2004 w ramach zwykłej procedury ustawodawczej i będzie musiała uzyskać zgodę Parlamentu Europejskiego i Rady. Ponadto Komisja poinformowała, że jest zbyt wcześnie, żeby zobowiązać się do ewentualnego przeglądu legislacji dotyczącej higieny żywności z uwagi na toczące się dyskusje w Komisji Europejskiej. Ministerstwo wystosowało również w tej sprawie pisma do polskich organizacji reprezentujących rolników w organizacji Copa-Cogeca oraz do posłów do Parlamentu Europejskiego z Polski, z prośbą o zainteresowanie się tą sprawą i podjęcie działań mających na celu wsparcie polskiej inicjatywy na forum Unii Europejskiej.

Podkreślono, że obecnie w organach Komisji Europejskiej nie toczą się dyskusje nad zmianą przepisów rozporządzenia (WE) nr 853/2004. W przypadku rozpoczęcia takich dyskusji Ministerstwo przekazało, że ponownie zgłosi ww. inicjatywę, uwzględniając m. in. wniosek Krajowej Rady Izb Rolniczych