Zespół orzekający Światowej Organizacji Handlu (WTO) potwierdził 19 sierpnia 2016 r., że rosyjski zakaz importu żywych świń, świeżej wieprzowiny i innych produktów wieprzowych z UE jest nielegalny w świetle zasad handlu międzynarodowego. Orzeczenie dotyczy embarga nałożonego przez Rosję na początku 2014 r. z powodu ograniczonej liczby przypadków afrykańskiego pomoru świń (ASF) na obszarach UE graniczących z Białorusią.

Zespół orzekający uznał, że odmowa przyjęcia przez Rosję importu niektórych produktów z UE i odpowiedniego dostosowania świadectw przywozowych jest równoznaczna z zakazem importu z całej UE. Nie ma to umocowania w międzynarodowych normach i jest sprzeczne z postanowieniami Porozumienia WTO w sprawie stosowania środków sanitarnych i fitosanitarnych (porozumienie SPS). Zakazy importu nałożone indywidualnie na Polskę, Litwę i Estonię spotkały się z taką samą krytyką ze strony zespołu orzekającego.

Orzeczenie stanowi wyraźne wezwanie dla Rosji i wszystkich członków WTO do przestrzegania międzynarodowych norm, zwłaszcza zasady regionalizacji (która zezwalałaby na handel z regionami kraju uznanymi za wolne od szkodników lub chorób, nawet jeśli status zdrowotny w innych częściach kraju jest niekorzystny) oraz warunku przeprowadzenia oceny ryzyka opartej na dowodach naukowych. Zespół podkreślił, że członkowie WTO mogą korzystać z przysługującego im prawa do określenia odpowiedniego poziomu ochrony sanitarnej i stosownego ograniczenia importu na podstawie zagrożeń sanitarnych, o ile jest to zgodne z zasadami WTO.

UE ma jeden z najskuteczniejszych na świecie systemów zdrowia zwierząt i bezpieczeństwa żywności, który zapewnia wysoki poziomy wykrywalności i obejmuje rygorystyczne zasady zarządzania ryzykiem. Dzisiejsze orzeczenie potwierdza, że działania podejmowane przez Rosję w stosunku do UE nie mają praktycznie związku z realnym zagrożeniem sanitarnym lub zdrowotnym. Produkty z UE są bezpieczne i kraje importujące nie powinny wprowadzać nieuzasadnionych ograniczeń.

W przypadku większości produktów ograniczenie handlu ma podłoże polityczne – Rosja nałożyła zakaz importu produktów rolno-spożywczych z UE w sierpniu 2014 r. Ustalenia zespołu orzekającego mają zatem znaczenie systemowe, ponieważ przypominają one Rosji o jej zobowiązaniach międzynarodowych, których nie można ignorować czy też traktować wybiórczo.

UE nadal będzie korzystać z procedur WTO, aby zapewnić skuteczne przestrzeganie zasad handlu międzynarodowego. Mechanizm rozstrzygania sporów WTO pozostaje najlepszym sposobem znoszenia barier handlowych, a tym samym poprawy pewności prawa i przewidywalności dla sektora handlu.

Protekcjonistyczne zachowanie Rosji dotyka wielu innych sektorów gospodarki. Niedawno UE wszczęła procedury WTO w sprawie szeregu barier handlowych wprowadzonych przez Rosję, między innymi opłat recyklingowych od samochodów, wysokich ceł na papier i inne produkty oraz ceł antydumpingowych na samochody dostawcze.

Od sprawozdania zespołu orzekającego przysługuje prawo do odwołania w terminie 60 dni. Jeżeli odwołanie nie zostanie złożone w tym czasie, sprawozdanie zostanie przyjęte i Rosja będzie zobowiązana dostosować się do zalecenia.

Źródło: KE