W związku z dramatyczną sytuacją producentów trzody chlewnej związaną z niskimi cenami skupu żywca, Zarząd KRIR w grudniu ub. roku zaapelował (treść wystąpienia) do Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi o podjecie niezwłocznie działań, które poprawiłyby sytuację ekonomiczną gospodarstw trzodziarskich i zapobiegłyby skutkom obecnej sytuacji kryzysowej na rynku wieprzowiny. Poniżej zamieszczamy treść odpowiedzi podsekretarza stanu T.Nalewajka, w którym MRiRW przedstawia informacje o działaniach resortu w tej sprawie.
Warszawa 8 stycznia 2015r
MINISTERSTWO ROLNICTWA I
ROZWOJU WSI
Podsekretarz Stanu
Tadeusz Nalewajk
RR-pz/mdj-076-70/jł/14(75) Pan
Wiktor Szmulewicz
Prezes
Krajowej Rady Izb Rolniczych
Szanowny Panie Prezesie,
W odpowiedzi na pismo z dnia 9 grudnia 2014 r., znak KRIR/kp/w/1481/2014, w sprawie sytuacji na rynku wieprzowiny, uprzejmie informuję, co następuje.
Odnosząc się do kwestii uruchomienia wsparcia rynku wieprzowiny, chciałabym podkreślić, że od początku 2014 r. Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi wielokrotnie informowało Komisję Europejską o trudnej sytuacji na rynku wieprzowiny, związanej z wystąpieniem przypadków afrykańskiego pomoru świń u dzików, wnioskując jednocześnie o uruchomienie wsparcia tego rynku w całej Polsce. Ministerstwo zwracało uwagę na problemy z eksportem nie tylko do Federacji Rosyjskiej, ale także do innych krajów trzecich, będących podstawowymi partnerami w handlu wieprzowiną, takich jak Chiny czy Japonia. Komisja Europejska nie przychyliła się do wniosków o uruchomienie wsparcia.
Na posiedzeniach organizowanych obecnie przez Komisję Europejską w związku z rozszerzeniem przez Federację Rosyjską embarga, Polska zwraca uwagę, że utrzymujący się zakaz eksportu wieprzowiny z Unii Europejskiej pogarsza sytuację producentów w Polsce, którzy zmagają się z konsekwencjami afrykańskiego pomoru świń oraz informuje KE o obserwowanym spadku cen na rynku wieprzowiny. W związku z powyższym, Polska popiera wprowadzenie działań stabilizujących rynek wieprzowiny, w tym dopłat do prywatnego przechowywania i refundacji wywozowych, a także działań długofalowych, skierowanych na poszukiwanie i zdobywanie nowych rynków zbytu. Podobne postulaty zgłaszają także niektóre inne państwa członkowskie. Komisja Europejska podkreśla, że ściśle monitoruje sytuację na rynku, ale dotychczas nie zaszły przesłanki, aby uruchomić środki zarządzania kryzysowego.
Polska była wśród sygnatariuszy wniosku w sprawie omówienia na posiedzeniu Rady w dniach 15-16 grudnia 2014 r. trudnej sytuacji na rynku wieprzowiny oraz uruchomienia dopłat do prywatnego przechowywania tego gatunku mięsa. W przedłożonym dokumencie dziewięć państw członkowskich wnioskowało do Komisji Europejskiej o prowadzenie ścisłego monitoringu rynku wieprzowiny i uruchomienie dopłat do prywatnego przechowywania. Powyższe wskazuje, że spadek cen trzody chlewnej występuje nie tylko w Polsce, ale także w innych krajach Unii Europejskiej.
Na ww. posiedzeniu Rady Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi poinformował o sytuacji na polskim rynku wieprzowiny. Wskazał, że embargo rosyjskie jest jednym z elementów negatywnie wpływających na rynek wieprzowiny, który dodatkowo zmaga się z konsekwencjami afrykańskiego pomoru świń. Polska poparła wprowadzenie działań stabilizujących rynek wieprzowiny, w tym dopłat do prywatnego przechowywania tego gatunku mięsa. Wskazała również na istotność podejmowania działań skierowanych na znoszenie barier weterynaryjnych oraz poszukiwanie i zdobywanie nowych rynków zbytu. W tym celu nie należy również wykluczać uruchomienia refundacji wywozowych.
Komisja Europejska stwierdziła, że pomimo spadku cen widocznego w niektórych państwach członkowskich, cena rynkowa nie jest jeszcze na kryzysowym poziomie. Jednocześnie KE zadeklarowała, że ponownie przeanalizuje wniosek w sprawie uruchomienia dopłat do prywatnego przechowywania na początku 2015 r., w świetle ewolucji sytuacji na tym rynku.
Uwzględniając powyższe, pragnę zapewnić, że Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi będzie kontynuowało starania, aby w trakcie dyskusji na forach UE wypracować zbieżne stanowisko państw członkowskich i Komisji Europejskiej odnośnie do uruchomienia wsparcia rynku wieprzowiny celem łagodzenia skutków zaistniałej sytuacji rynkowej.
Odnosząc się do kwestii uruchomienia skupu na potrzeby rezerw materiałowych państwa, uprzejmie informuję, że Agencja Rezerw Materiałowych jest podległą Ministrowi Gospodarki agencją wykonawczą realizującą zadania państwa dotyczące rezerw strategicznych w zakresie określonym w ustawie z dnia 29 października 2010 r. o rezerwach strategicznych (Dz. U. Nr 229, poz. 1496, z późn. zm.).
Rezerwy strategiczne służą wspieraniu realizacji zadań przez organy administracji państwowej w zakresie bezpieczeństwa i obrony państwa, odtworzenia infrastruktury krytycznej, złagodzenia zakłóceń w ciągłości dostaw służących funkcjonowaniu gospodarki i zaspokajaniu podstawowych potrzeb obywateli, ratowania ich życia i zdrowia, w przypadku wystąpienia zagrożeń bezpieczeństwa i obronności państwa, bezpieczeństwa, porządku i zdrowia publicznego, klęski żywiołowej lub sytuacji kryzysowej. Asortyment rezerw spełniał już niejednokrotnie ważną rolę we wspomaganiu realizacji tych działań. Jednak sytuacja uruchomienia skupu na potrzeby rezerw strategicznych państwa przez Agencję Rezerw Materiałowych na obszarze całego kraju - jak postuluje Prezes Krajowej Rady Izb Rolniczych, nie spełnia ww. przesłanek ustawowych. System rezerw strategicznych nie jest i nie może być dedykowany jako pomoc państwa dla konkretnej nawet najbardziej potrzebującej w obecnej sytuacji grupy producentów rolnych trzody chlewnej, bez spełnienia odpowiednich przesłanek.
Ponadto należy mieć również na uwadze, że mechanizmy wspólnej polityki rolnej, uregulowane w rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1308/2013 z dnia 17 grudnia 2013 r. ustanawiającym wspólną organizację rynków produktów rolnych oraz uchylającym rozporządzenia Rady (EWG) nr 922/72, (EWG) nr 234/79, (WE) nr 1037/2001 I (WE) nr 1234/2007 (Dz. Urz. UE L 347 z 20.12.2013, str. 671), nie przewidują zakupów interwencyjnych na rynku mięsa wieprzowego. Dokonanie skupu interwencyjnego w obowiązujących uregulowaniach prawnych stoi w sprzeczności z przepisami Unii Europejskiej i stanowiłoby wyraźne naruszenie tych przepisów.
Odnosząc się do kwestii przesunięcia spłat kredytów udzielanych przez banki z dopłatą ARiMR oraz kredytów uzupełniających zaciągniętych na realizację projektów finansowanych ze środków unijnych, uprzejmie informuję, że w związku z wprowadzeniem embarga na import produktów rolno-spożywczych przez Federację Rosyjską na podstawie przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 22 stycznia 2009 r. w sprawie realizacji niektórych zadań Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (Dz.U. Nr 22, poz. 121 z późn. zm.) udzielana jest pomoc w wysokości:
410 zł/ ha owocujących w 2014 r. upraw porzeczki czarnej lub wiśni; pomoc ta udzielana jest na wnioski złożone do 15 października br. w biurze powiatowym ARiMR, właściwym ze względu na miejsce zamieszkania lub siedzibę producenta rolnego,
- 450 zł na 1 ha powierzchni prowadzonych w 2014 r. upraw cebuli lub kapusty;
- 800 zł na 1 ha powierzchni owocujących w 2014 r. sadów jabłoniowych.
Pomoc dla rolników prowadzących w 2014 r. uprawy cebuli, kapusty i owocujących sadów jabłoniowych udzielana jest na wnioski złożone do 14 listopada br. w biurze powiatowym ARiMR, właściwym ze względu na miejsce zamieszkania lub siedzibę rolnika.
Zgodnie z przepisami ww. rozporządzenia, w związku z ograniczeniami handlowymi, producenci rolni mogą ubiegać się o pomoc w spłacie kredytów z dopłatami ARiMR do oprocentowania, w formie zawieszenia ich spłaty na okres 2 lat oraz przejściowe sfinansowanie przez ARiMR w tym okresie odsetek za kredytobiorcę. Zawieszenie w spłatach rat kapitału kredytów bankowych nie może być dłuższe niż dwa lata. Zapłacone w tym okresie przez ARiMR oprocentowanie będzie w przypadku:
- umów kredytu zawartych do 30 kwietnia 2007 r. zwrócone przez kredytobiorcę po okresie zawieszenia spłaty rat kapitału,
- umów zawartych od 1 maja 2007 r. pomniejszało kwotę dopłat określoną w umowach kredytu bankowego.
Producenci rolni mogą również ubiegać się w bankach o zmianę warunków spłaty preferencyjnych kredytów udzielanych zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 22 stycznia 2000 r. w sprawie realizacji niektórych zadań Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa w przypadku zaistnienia trudności w spłacie kredytów z przyczyn od nich niezależnych. Zgodnie z obowiązującymi zasadami udzielania kredytów inwestycyjnych w okresie objętym umową kredytu bank może:
- stosować prolongatę spłaty rat kapitału i odsetek, o ile o określony w umowie kredytu termin ich spłaty jeszcze nie minął,
- wydłużyć okres kredytowania poza przewidziany w umowie kredytu, w ramach maksymalnego okresu ustalonego dla danej linii kredytowej, o ile określony w umowie kredytu okres kredytowania jeszcze nie minął i pod warunkiem poinformowania o tym ARIMR.
- w przypadku kredytów inwestycyjnych (linia KL01):
- stosować prolongatę spłaty rat kapitału i odsetek,
- wydłużyć okres kredytowania poza przewidziany w umowie kredytu, pod warunkiem poinformowania o tym ARiMR i nieprzekroczenia kwoty pomocy, wyliczonej w umowie kredytu,
- kredytów obrotowych (linia KL02) - stosować karencję lub prolongatę spłaty rat kapitału i odsetek, przy czym okres stosowania przez ARIMR dopłat nie może przekroczyć 4 lat.
- w oparciu o Wytyczne Unii Europejskiej w sprawie pomocy państwa w sektorach rolnym i leśnym oraz na obszarach wiejskich w latach 2014-2020 (Dz. U. C 204 z 1.07.2014, s. 1), w przypadku, gdy uchwałą Rady Ministrów zostałby powołany program pomocowy dla rolników i producentów rolnych, w których gospodarstwach rolnych powstały straty spowodowane wprowadzeniem embarga przez Federację Rosyjską na produkty rolno-spożywcze. Ww. wytyczne dopuszczają pomoc z tytułu wyrównania szkód w produkcji rolnej, jeżeli pomoc ma na celu naprawienie szkód spowodowanych klęskami żywiołowymi lub innymi zdarzeniami nadzwyczajnymi. W przypadku, gdy notyfikowany Komisji program pomocowy nie zostałby zaakceptowany na podstawie wytycznych, to możliwe jest przyznawanie pomocy na wyrównanie szkód spowodowanych przez inne rodzaje zdarzeń nadzwyczajnych w ramach notyfikowania Komisji pomocy indywidualnej.
- w ramach pomocy de minimis w rolnictwie do wysokości ustalonego limitu, tj. 15 tys. eur na beneficjenta w ciągu trzech lat na mocy rozporządzenia Komisji (UE) Nr 1408/2013 z dnia 18 grudnia 2013 r. w sprawie stosowania art. 107 i 108 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej do pomocy de minimis w sektorze rolnym (Dz. U. L 352 z 24.12.2013, s. 9). W przypadku braku ustanowienia wyłączeniowego programu pomocowego notyfikowanego Komisji na mocy Wytycznych, udzielanie pomocy w ramach de minimis w rolnictwie będzie jedyną możliwością stosowania przez ANR prolongaty należnych zobowiązań wobec Agencji.
- dostosowania do wymogów rynkowych procesu produkcyjnego i produktów producentów, którzy są członkami takich grup lub organizacji;
- wspólnego wprowadzania towarów do obrotu, w tym przygotowania do sprzedaży, centralizacji sprzedaży i dostawy do odbiorców hurtowych;
- ustanowienia wspólnych zasad dotyczących informacji o produkcji, ze szczególnym uwzględnieniem zbiorów i dostępności; oraz
- innych zadań, które mogą być prowadzane przez grupy i organizacje producentów, takich jak rozwijanie umiejętności biznesowych i marketingowych oraz organizowanie i ułatwianie procesów wprowadzania innowacji.
W przypadku wystąpienia nieprzewidzianych, losowych i niezawinionych przez kredytobiorcę okoliczności uniemożliwiających terminową spłatę kredytów' okres stosowania dopłat do oprocentowania kredytu preferencyjnego może zostać wydłużony do trzech lat, na wniosek kredytobiorcy złożony w banku.
Natomiast w przypadku kredytów na wznowienie produkcji, w okresie objętym umową kredytu bank może:
Maksymalna kwota dopłat do oprocentowania kredytu na wznowienie produkcji, która może zostać wykorzystana w okresie kredytowania, ustalana jest na dzień zawarcia umowy kredytu i wskazana w tej umowie.
Jeśli chodzi o postulat dotyczący umożliwienia prolongaty zobowiązań wobec Agencji Nieruchomości Rolnych z tytułu zakupu lub dzierżawy nieruchomości rolnych, uprzejmie informuję, iż z informacji uzyskanych z Biura Prezesa Agencji Nieruchomości Rolnych wynika, że realizacja powyższego wniosku będzie stanowiła pomoc publiczną która mogłaby być stosowana na następujących zasadach:
W kwestii zwiększenia przyznanego limitu litrów na hektar do zwrotu akcyzy od tzw. paliwa rolniczego, chciałbym przypomnieć, że zgodnie z ustawą z dnia 10 marca 2006 r. o zwrocie podatku akcyzowego zawartego w cenie oleju napędowego wykorzystywanego do produkcji rolnej (Dz. U. Nr 52, poz. 379 z późn. zm.) zwrot podatku akcyzowego zawartego w cenie oleju napędowego wykorzystywanego do produkcji rolnej przysługuje producentom rolnym -osobom fizycznym, osobom prawnym lub jednostkom organizacyjnym nieposiadającym osobowości prawnej, będącym posiadaczami gospodarstw rolnych.
Kwotę zwrotu podatku ustala się jako iloczyn ilości oleju napędowego zakupionego przez producenta rolnego, wynikającej z faktur VAT i stawki zwrotu podatku na 1 litr oleju napędowego, obowiązującej w dniu złożenia wniosku o zwrot podatku, w ramach rocznego limitu. Limit ustala się jako kwotę stanowiącą iloczyn stawki zwrotu podatku na 1 litr oleju napędowego, liczby 86 oraz powierzchni użytków rolnych, będących w posiadaniu lub współposiadaniu producenta rolnego, określonej w ewidencji gruntów i budynków, według stanu na dzień 1 lutego danego roku.
Zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 25 listopada 2014 r. w sprawie stawki zwrotu podatku akcyzowego zawartego w cenie oleju napędowego wykorzystywanego do produkcji rolnej na 1 litr oleju w 2015 r. (Dz. U. poz. 1669), stawka zwrotu podatku w 2015 r. została ustalona w wysokości 0,95 zł na 1 litr oleju, tj. 81,70 zł/ha.
Wprowadzenie zmian w ustawie z dnia 10 marca 2006 r. o zwrocie podatku akcyzowego zawartego w cenie oleju napędowego wykorzystywanego do produkcji rolnej (Dz. U. Nr 52, poz. 379 z późn. zm.) w zakresie zwiększenia ponad 86 1 limitu zużycia oleju napędowego na 1 ha użytków rolnych, zostanie przeanalizowane przy najbliższej nowelizacji ustawy o zwrocie podatku akcyzowego zawartego w cenie oleju napędowego wykorzystywanego do produkcji rolnej.
Odnosząc się do postulatu dotyczącego wprowadzenia do nowego PROW 2014-2020 wsparcia inwestycji związanych z budową lokalnych rzeźni i ubojni przez grupy producentów rolnych, uprzejmie informuję, że zgodnie z zatwierdzonym przez Komisję Europejską, w dniu 12 grudnia 2014 r., Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020, wdrażane będzie działanie pod nazwą „Tworzenie grup i organizacji producentów". Działanie to skierowane będzie do grup lub organizacji producentów, uznanych na podstawie biznesplanu. Biznesplan będzie musiał zostać opracowany na podstawie celów wsparcia określonych w art. 27 ust. 1 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1305/2013 z dnia 17 grudnia 2013 r. w sprawie wsparcia rozwoju obszarów wiejskich przez Europejski Funduszu Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRROW) i uchylającego rozporządzenie Rady (WE) nr 1698/2005 (Dz. Urz. UE L 347, z dnia 20 grudnia 2013 r., str. 487), zwanego dalej „rozporządzeniem 1305/2013", tj.:
W trakcie udzielania 5-letniego wsparcia sprawdzana będzie realizacja ww. biznesplanu, przy czym wypłata ostatniej, piątej raty pomocy nastąpi dopiero po potwierdzeniu prawidłowej jego realizacji.
Wsparcie ze środków ww. działania udzielane będzie jako procentowy ryczałt od wartości przychodów netto uzyskiwanych przez grupy lub organizacje producentów ze sprzedaży produktów lub grupy produktów, wytworzonych w gospodarstwach rolnych jej członków, w poszczególnych latach i sprzedanych odbiorcom niebędącym członkami grupy lub organizacji. Wsparcia nie przewiduje się na tworzenie grup i organizacji producentów w kategorii produktu: drób żywy (bez względu na wiek), mięso lub jadalne podroby drobiowe: świeże, chłodzone, mrożone.
Wsparcie będzie wynosiło:
- w pierwszym roku - 10%,
- w drugim roku - 8%,
- w trzecim roku - 6%,
- w czwartym roku - 5%,
- w piątym roku - 4%.
Przy czym maksymalna, możliwa do uzyskania kwota wsparcia w każdym roku pięcioletniego okresu pomocy stanowi równowartość 100 000 euro.
Wykorzystanie pomocy finansowej w ramach tego działania powinno być ściśle związane z realizacją celów określonych w art. 27 rozporządzenia 1305/2013, które powinny przyczynić się do rozwoju grupy lub organizacji producentów i wpływać na trwałość ich funkcjonowania. W przypadku tego działania nie istnieje katalog kosztów kwalifikowalnych, a w związku z tym przeznaczenie środków uzyskanych w ramach działania, w tym wysokość kwoty, która może zostać przeznaczona na inwestycje, jest autonomiczną decyzją grupy lub organizacji producentów. Możliwe jest zatem przeznaczenie środków wsparcia na budowę przez grupę lub organizację producentów rzeźni lub ubojni, przy czym budynki te powinny być przeznaczone do celów związanych z działalnością grupy, przede wszystkim na rzecz jej członków.
Zapisy Programu uwzględniają preferencje w przyznawaniu pomocy dla grup i organizacji producentów zrzeszających producentów m.in. w kategorii: świnie żywe, prosięta, warchlaki, mięso wieprzowe: świeże, chłodzone, mrożone. W związku z powyższym, podmioty te będą miały preferencje w dostępie do wsparcia ze środków działania „Tworzenie grup i organizacji producentów".
Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020 przewiduje także realizację poddziałania „Pomoc na inwestycje w przetwórstwo/marketing i rozwój produktów rolnych (Przetwórstwo i marketing produktów rolnych). Wsparcie w ramach tego poddziałania będą mogły zostać objęte inwestycje, które będą dotyczyć przetwórstwa i wprowadzania do obrotu na poziomie handlu hurtowego produktów rolnych, tj. produktów wymienionych w Załączniku nr 1 do Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej z wyłączeniem produktów rybnych, przy czym produkt będący wynikiem przetwarzania powinien być również produktem rolnym.
W związku z tym, w ramach ww. poddziałania o wsparcie będą mogły ubiegać się podmioty, prowadzące lub rozpoczynające prowadzenie działalności przetwórczej, w kategorii np. przetwarzanie i konserwowanie mięsa, albowiem produkt powstający w wyniku tej działalności jest objęty Załącznikiem nr 1 do Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej.
Do kosztów kwalifikowalnych, o refundację których będzie mógł ubiegać się beneficjent działania, zalicza się: koszty budowy, modernizacji lub przebudowy budynków produkcyjnych lub magazynowych i budowli stanowiących infrastrukturę zakładów przetwórstwa, niezbędną do wdrożenia inwestycji w zakresie zakupu maszyn i urządzeń lub infrastruktury służącej ochronie środowiska, koszty zakupu (wraz z instalacją) lub leasingu zakończonego przeniesieniem prawa własności: maszyn lub urządzeń do przetwarzania, magazynowania lub przygotowania produktów do sprzedaży, aparatury pomiarowej, kontrolnej oraz sprzętu do sterowania procesem produkcji lub magazynowania, urządzeń służących poprawie ochrony środowiska, koszty zakupu oprogramowania służącego zarządzaniu przedsiębiorstwem oraz sterowaniu procesem produkcji i magazynowania, koszty wdrożenia procedury certyfikowanych systemów zarządzania jakością, opłaty za patenty i licencje, koszty ogólne tj.: przygotowania dokumentacji technicznej projektu, przygotowania biznesplanu, nadzoru urbanistycznego, architektonicznego, budowlanego lub konserwatorskiego.
Poziom pomocy będzie wynosić maksymalnie 50% kosztów inwestycji kwalifikującej się do wsparcia. Maksymalna wysokość pomocy, która będzie mogła zostać przyznana w okresie realizacji Programu jednemu przedsiębiorcy będzie wynosić 3 000 000 zł, a w przypadków związków grup producentów rolnych lub zrzeszeń organizacji producentów będzie wynosić 15 000 000 zł. Minimalna wysokość pomocy przyznana na realizację jednej operacji wynosi 100 000 zł.
Jeśli o wsparcie będzie ubiegał się rolnik, rozpoczynający działalność w zakresie przetwórstwa produktów rolnych, maksymalna kwota pomocy będzie wynosić 300 000 zł. Natomiast wielkość pomocy przyznanej na realizację jednej operacji w tym przypadku nie może być niższa niż 10 000 zł.
Odnosząc się do kwestii związanej z wcześniejszą wypłatą dopłat bezpośrednich, uprzejmie informuję, że zgodnie z art. 29 ust. 2 rozporządzenia Rady (WE) nr 73/2009 z dnia 19 stycznia 2009 r. ustanawiającego wspólne zasady dla systemów wsparcia bezpośredniego dla rolników w ramach wspólnej polityki rolnej i ustanawiającego określone systemy wsparcia dla rolników, zmieniającego rozporządzenia (WE) nr 1290/2005, (WE) nr 247/2006, (WE) nr 378/2007 oraz uchylającego rozporządzenie (WE) nr 1782/2003 (Dz. Urz. UE L 30 z 31.1.2009, str. 16 z późn. zm.), płatności bezpośrednie są przekazywane w nie więcej niż dwóch ratach na rok, w okresie od dnia 1 grudnia do dnia 30 czerwca kolejnego roku kalendarzowego. Należy przy tym podkreślić, że płatności te nie mogą być dokonywane przed zakończeniem sprawdzenia warunków kwalifikowalności.
Przewidziany przepisami okres wypłaty płatności (od dnia 1 grudnia do dnia 30 czerwca kolejnego roku kalendarzowego) ma na celu zapewnienie prawidłowej realizacji tego wsparcia. Przyznanie płatności musi bowiem zostać poprzedzone szeregiem czynności takich jak: kontrole administracyjne i krzyżowe wniosków, typowanie wniosków do kontroli na miejscu, przeprowadzanie kontroli w terenie, opracowanie wyników kontroli.
Mając na uwadze powyższy zakres czynności, jakie Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa musi w^ykonać oraz największą ze wszystkich krajów Unii Europejskiej liczbę obsługiwanych beneficjentów (ok. 1,36 min) należy stwierdzić, że maksymalny termin przewidziany na wypłatę płatności gwarantuje prawidłową realizację tego zadania.
Jednocześnie należy podkreślić, że Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi dokłada wszelkich starań, aby płatności bezpośrednie były naliczone oraz wypłacone rolnikom w możliwie najkrótszym terminie. Ponadto, w kolejnych latach podejmowane były działania umożliwiające wypłatę płatności bezpośrednich w pierwszej kolejności tym rolnikom, których gospodarstwa ucierpiały w wyniku wystąpienia różnego rodzaju klęsk. Również w odniesieniu do kampanii 2014 r. Agencja czyni starania, aby w pierwszej kolejności płatności bezpośrednie otrzymali rolnicy, którzy ucierpieli z powodu rosyjskiego embarga, ponieśli straty spowodowane afrykańskim pomorem świń, czy też w ich gospodarstwach powstały szkody wynikające z niekorzystnych zjawisk pogodowych lub klęsk żywiołowych.
Ustosunkowując się do zagadnienia przyspieszenia prac nad nowelizacją przepisów o sprzedaży bezpośredniej, należy wskazać, że projekt rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi w sprawie wymagań weterynaryjnych przy produkcji produktów pochodzenia zwierzęcego przeznaczonych do sprzedaży bezpośredniej, które uchyli rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 29 grudnia 2006 r. w sprawie wymagań weterynaryjnych przy produkcji produktów pochodzenia zwierzęcego przeznaczonych do sprzedaży bezpośredniej (Dz. U. z 2007 r. Nr 5, poz. 38) w dniu 3 grudnia 2014 r. został przesłany do Rządowego Centrum Legislacji do zwolnienia z obowiązku rozpatrzenia przez Komisję Prawniczą. Po uzyskaniu zwolnienia z Komisji Prawniczej projekt zostanie przesłany do notyfikacji Komisji Europejskiej i państwom członkowskim Unii Europejskiej, zgodnie z obowiązującą procedurą.
Jednocześnie pragnę poinformować, że sprawa ww. projektu traktowana jest priorytetowo, jednakże proces legislacyjny, a także notyfikacja projektu Komisji Europejskiej i państwom członkowskim Unii Europejskiej musi odbyć się zgodnie z obowiązującą procedurą co oznacza, że żaden z etapów uzgadniania nie może zostać pominięty.
Dodatkowo, należy podkreślić, że prace legislacyjne dotyczące ww. projektu rozporządzenia obejmują wyłącznie sprawy pozostające w kompetencjach ministra właściwego ds. rolnictwa, tj. bezpieczeństwa żywności pochodzenia zwierzęcego, w związku z tym nie obejmują, np. kwestii prowadzenia działalności gospodarczej oraz opodatkowania, które pozostają w kompetencjach, odpowiednio, Ministra Gospodarki oraz Ministra Finansów.
Należy również mieć na uwadze, że proponowane w ww. projekcie rozwiązania nie obejmują produktów pochodzenia zwierzęcego takich jak wieprzowina, czy produkty z niej wyprodukowane, o których mowa w piśmie Pana Prezesa. Tego rodzaju produkty, zgodnie z przepisami prawa żywnościowego UE, obowiązującymi wprost we wszystkich państwach członkowskich Unii Europejskiej, mogą być wprowadzane na rynek w ramach zakładu zatwierdzonego przez właściwy organ urzędowej kontroli żywności (w Polsce jest nim właściwy organ Inspekcji Weterynaryjnej), tj. zatwierdzonej rzeźni, zatwierdzonego zakładu rozbioru lub przetwórstwa mięsa, albo w ramach zakładu prowadzącego handel detaliczny (w Polsce nadzór nad takimi zakładami sprawują organy Państwowej Inspekcji Sanitarnej), albo w ramach działalności marginalnej, lokalnej i ograniczonej (w Polsce nadzór nad taką działalnością sprawują organy Inspekcji Weterynaryjnej). Przy czym należy podkreślić, że zgodnie z przepisami prawa żywnościowego UE, ubój świń, w celu pozyskania mięsa i wprowadzenia go na rynek, zawsze powinien odbywać się w rzeźni zatwierdzonej przez właściwy organ urzędowej kontroli żywności nawet, jeżeli rzeźnia znajduje się na terenie gospodarstwa rolnego.
Ponadto, w polskim porządku prawnym zostały wdrożone odstępstwa od wymagań unijnych, z których mogą skorzystać polscy producenci wieprzowiny, prowadzący działalność na małą skalę. Derogacje te dotyczą zakładów o małej zdolności produkcyjnej, tj. rzeźni, zakładów rozbioru mięsa oraz zakładów produkujących mięso mielone lub surowe wyroby mięsne. Ww. derogacje w formie dostosowań do prawa unijnego zostały uregulowane w następujących rozporządzeniach Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi:
- z dnia 19 maja 2010 r. w sprawie niektórych wymagań weterynaryjnych, jakie powinny być spełnione przy produkcji produktów pochodzenia zwierzęcego w rzeźniach o małej zdolności produkcyjnej (Dz. U. Nr 98, poz. 630);
- z dnia 19 maja 2010 r. w sprawie niektórych wymagań weterynaryjnych, jakie powinny być spełnione przy produkcji produktów pochodzenia zwierzęcego w określonych zakładach o małej zdolności produkcyjnej (Dz. U. Nr 98, poz. 629).
Polscy producenci wieprzowiny, jak wskazano powyżej, mogą również wprowadzać wyprodukowane przez nich produkty na rynek w ramach działalności marginalnej, lokalnej i ograniczonej (dotyczy to takich produktów jak: świeże mięso wieprzowe, produkty mięsne, surowe wyroby mięsne lub mięso mielone), na zasadach określonych w rozporządzeniu Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 8 czerwca 2010 r. w sprawie szczegółowych warunków uznania działalności marginalnej, lokalnej i ograniczonej (Dz. U. Nr 113, poz. 753).
W Ministerstwie opracowano projekt rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi w sprawie szczegółowych warunków uznania działalności marginalnej, lokalnej i ograniczonej, które uchyli ww. rozporządzenie. Projekt ten, przeszedł procedurę uzgodnień z organizacjami społecznymi oraz konsultacji międzyresortowych i obecnie analizowane są zgłoszone uwagi. Po przeanalizowaniu uwag, a następnie uzyskaniu zwolnienia z Komisji Prawniczej projekt zostanie przesłany do notyfikacji Komisji Europejskiej i państwom członkowskim Unii Europejskiej, zgodnie z obowiązującą procedurą. Projekt ten, tak jak w przypadku projektu rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi w sprawie wymagań weterynaryjnych przy produkcji produktów pochodzenia zwierzęcego przeznaczonych do sprzedaży bezpośredniej, obejmuje wyłącznie sprawy pozostające w kompetencjach ministra właściwego ds. rolnictwa, tj. bezpieczeństwa żywności pochodzenia zwierzęcego, w związku z tym nie obejmuje kwestii prowadzenia działalności gospodarczej oraz opodatkowania, które pozostają w kompetencjach, odpowiednio, Ministra Gospodarki oraz Ministra Finansów.
Teksty ww. projektów rozporządzeń Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi wraz ze szczegółowym uzasadnieniem wprowadzanych zmian i oceną skutków regulacji, zostały umieszczone w Biuletynie Informacji Publicznej Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi oraz Rządowego Centrum Legislacji.
Ponadto do Ministerstwa Finansów skierowane zostało wystąpienie o rozważenie możliwości wprowadzenia rozwiązań umożliwiających udzielanie rekompensat budżetowych gminom, które umarzają podatek rolny producentom żywca wieprzowego.
Odnosząc się do kwestii organizacji spotkania w sprawie różnic cen u producenta i na półkach sklepowych, chciałbym przypomnieć, że podczas spotkania Ministra z przedstawicielami branży mięsnej i Krajowej Rady Izb Rolniczych, które odbyło się w gmachu Ministerstwa w dniu 22 grudnia 2014 r., temat marż i opłat stosowanych przez sieci handlowe został poruszony. Przedstawiciele branży zobowiązali się do przedstawienia dokumentów potwierdzających stosowanie dodatkowych opłat przez sieci wielkopowierzchniowe, a Minister zapowiedział organizację spotkania na początku 2015 r. w celu omówienia powyższej kwestii.
Przedstawiając powyższe informuję, że w rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady nr 1308/2013 zostały zawarte przepisy mające na celu wzmocnienie pozycji producentów w łańcuchu dostaw żywności. Organizacje producentów i ich zrzeszenia mogą pełnić znaczącą rolę w koncentracji podaży, poprawie wprowadzania do obrotu, planowania i dostosowywania produkcji do popytu, w optymalizacji kosztów produkcji i stabilizacji cen producenta. Organizacje międzybranżowe z kolei mogą pełnić ważną rolę w rozwoju właściwej współpracy między podmiotami łańcucha dostaw. Jednym z nowych rozwiązań przyjętych na bazie przepisów ww. rozporządzenia jest możliwość postanowienia przez państwa członkowskie, w których sektorach dostarczanie produktów rolnych będzie przedmiotem pisemnej umowy. W projekcie ustawy o zmianie ustawy o Agencji Rynku Rolnego i organizacji niektórych rynków rolnych oraz niektórych innych ustaw proponuje się, aby dostarczanie produktów rolnych należących m.in. do sektora wieprzowiny, z wyłączeniem sprzedaży bezpośredniej, przez producentów, grupę producentów, organizacje producentów albo zrzeszenia organizacji producentów do pierwszego nabywcy wymagało pisemnej umowy. W przypadku gdy pierwszym nabywcą nie jest przetwórca, umowa między kolejnymi nabywcami również byłaby zawierana na piśmie.
Zaproponowane rozwiązanie pozwoli producentom na lepsze planowanie produkcji i dostosowanie jej do zapotrzebowania. Stosowanie umów powinno wpłynąć również na poprawę koordynacji i planowania działań w ramach łańcucha marketingowego, optymalizację kosztów produkcji, ograniczanie nieuczciwych praktyk handlowych oraz uporządkowanie relacji między producentami a przetwórcami i handlowcami, wzmocnienie siły negocjacyjnej stron i ich pozycji konkurencyjnej na rynku Unii Europejskiej oraz na rynkach krajów trzecich.
z poważaniem
Podsekretarz Stanu
/-/ Tadeusz Nalewajk
