Mając na uwadze pismo skierowane do Ministra Rolnictwa przez Polską Federację Hodowców Bydła i Producentów Mleka w sprawie trudnej sytuacji w jakiej znaleźli się polscy producenci mleka, Zarząd Krajowej Rady Izb Rolniczych przekazał poparcie samorządu rolniczego dla wniosków Federacji. Polska branża mleczarska znalazła się w ciężkiej sytuacji, na którą wpłynęło przede wszystkim rosyjskie embargo na produkty mleczarskie z Polski oraz wysokie prawdopodobieństwo przekroczenia krajowej kwoty mlecznej w roku kwotowym 2014/2015, w konsekwencji tego konieczność uiszczenia opłaty karnej za przekroczenie limitu produkcji mleka. Natomiast embargo skutkować będzie poważnym obniżeniem popytu ze strony mleczarni.
W odpowiedzi resort rolnictwa poinformował, że w sierpniu 2014 r. MRiRW wnioskowało do Komisji Europejskiej o wprowadzenie wsparcia dla sektora mleczarskiego oraz zwrócił się z prośbą o wskazanie działań, które Komisja zamierza podjąć w najbliższym czasie w tej sprawie. W wyniku podjętej dyskusji oraz oceny bieżącej sytuacji na rynku mleka oraz prognoz dotyczących możliwego dalszego spadku cen przetworów mlecznych Komisja Europejska w dniu 4 września br. przyjęła pakiet czterech rozporządzeń, na mocy których uruchomione zostały mechanizmy, które mają przyczynić się do stabilizacji sytuacji rynkowej oraz przeciwdziałania wystąpieniu zakłóceń na rynku spowodowanych dalszym spadkiem cen. Wprowadzone środki wsparcia dotyczą uruchomienia prywatnego przechowywania masła i odtłuszczonego mleka w proszku. Ponadto Komisja skorzystała z możliwości uruchomienia tzw. środków wyjątkowych, o których mowa w art. 219 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr1308/2013 z dnia 17 grudnia 2013 r. ustanawiającego wspólną organizację rynków produktów rolnych ( ... ) i w trybie pilnym wprowadziła przedłużenie okresu interwencji publicznej w odniesieniu do masła i odtłuszczonego mleka w proszku do dnia 31 grudnia 2014 r. oraz tymczasowy nadzwyczajny system dopłat do prywatnego przechowywania niektórych serów.
Polska, popierając wdrożone działania, oceniła jednak, że wpływ rosyjskiego embarga na rynek UE będzie miał na tyle poważne konsekwencje, że zastosowane środki mogą okazać się niewystarczające, głównie z uwagi na fakt, że pozwolą jedynie na czasowe wycofanie produktów z rynku, a mechanizm interwencji, przy obowiązującym poziomie cen interwencyjnych, nie jest mechanizmem wystarczająco skutecznym. Dlatego też, Polska wnioskowała o wprowadzenie dodatkowego finansowego wsparcia dla sektora mleczarskiego, w tym refundacji wywozowych, tak aby skutecznie i efektywnie usunąć z unijnego rynku zaistniałe nadwyżki produktów mlecznych.
W kwestii związanej z działaniami podejmowanymi w celu umorzenia lub zminimalizowania kar za przekroczenie krajowej kwoty mlecznej dla dostaw, należy przypomnieć, że działania ukierunkowane na zwiększenie krajowej kwoty dostaw, a tym samym redukcji wysokości opłaty karnej za jej przekraczanie, MRiRW podejmowało od końca 2012 r. Dwukrotnie wnioskowano do KE o podjęcie działań legislacyjnych umożliwiających dokonanie na szczeblu krajowym zamiany niewykorzystywanej części kwoty sprzedaży bezpośredniej na kwotę dostaw. Wnioski te nie zostały jednak zaakceptowane, m.in. ze względu na konieczność podjęcia długotrwałego procesu legislacyjnego zmiany rozporządzenia Rady 1234/2007. Ponadto, od stycznia 2014 r. Polska wspólnie z innymi państwami członkowskimi, które również przekraczają krajowe kwoty mleczne, podejmowała na forum UE działania ukierunkowane na zminimalizowanie przekroczenia i wysokości opłat karnych poprzez zmianę tzw. współczynników tłuszczowych, które bezpośrednio wpływają na stopień wykorzystania kwot mlecznych. Zmiana tych współczynników wymaga zmiany rozporządzenia Komisji Europejskiej 595/2004, w związku z czym nie wiąże się ze skomplikowaną i długotrwałą procedurą legislacyjną. Dyskusja w tym zakresie jest jednak trudna ze względu na stanowisko większości państw członkowskich UE niechętnych do wprowadzania zmian w zasadach systemu kwot mlecznych i podjętych już kilka lat wcześniej ustaleniach dotyczących warunków wycofania tego systemu. Komisja Europejska, odwołując się do braku większości dla zmian w zasadach rozliczania kwot mlecznych, nie podjęła dotychczas, pomimo intensywnej dyskusji na temat sytuacji na rynku mleka prowadzonej już od ubiegłego roku, prac nad dostosowaniem ww. przepisów.
Niemniej, mając na uwadze wysoką dynamikę w skupie mleka, która w okresie styczeń lipiec 2014 r. wyniosła 7,4% względem analogicznego okresu roku ubiegłego i prognozowane przekroczenie kwoty mlecznej w bieżącym roku kwotowym, jak również pogarszającą się sytuację rynkową w wyniku wprowadzonego przez Federację Rosyjską embarga i potrzebę zrekompensowanie strat dla producentów mleka, w dniu 28 sierpnia br. skierowałem pismo do Komisarza Ciolosa, w którym zwróciłem się z wnioskiem o zniesienie opłat za nadprodukcję w poprzednim roku kwotowym 2013/2014, jak również odstąpienie od pobierania opłat za rok kwotowy 2014/2015. W ww. piśmie wskazano przede wszystkim, że obciążenie finansowe producentów mleka karami z tytułu przekroczenia kwot mlecznych dodatkowo pogorszy i tak trudną sytuację rolników wynikającą z wprowadzonego przez Rosję embarga.
Resort rolnictwa zapewnił, że będzie podejmował dalsze działania, celem doprowadzenia do podjęcia przez Komisję Europejską skutecznych działań stabilizujących sytuację i wspierających producentów mleka.
