Państwa członkowskie, które przystąpiły do UE w 2004 r. lub w latach późniejszych, musiały dopilnować, by ich ubojnie spełniły wymogi unijne w zakresie higieny. Ponieważ wymogi te przewidywały znacznie wyższe standardy niż istniejące przepisy krajowe, UE przekazała środki na modernizację ubojni, aby ułatwić im dostosowanie się do nowych wymogów w zakresie higieny. W ramach programu SAPARD wsparciem unijnym w wysokości około 117 mln euro objęto 241 ubojni. W trakcie kontroli zbadano, jak wykorzystano te i inne środki oraz czy systemy dotyczące wdrożenia standardów higieny były właściwe. Kontrola objęła wizyty w ubojniach w Czechach, na Węgrzech, w Polsce, Rumunii i Słowenii, które skorzystały z pomocy UE.

 

 

 

Wykazała ona przede wszystkim, że ogólny kształt systemów nadzoru nad przestrzeganiem wymogów w zakresie higieny, sprawowanego przez Komisję i właściwe organy w państwach członkowskich, jest odpowiedni.

Wykryto jednak szereg uchybień w zakresie wdrażania tych systemów, które dotyczyły zarówno nadzoru nad przedsiębiorstwami sektora spożywczego, jak i wdrażania przez nie wymogów w zakresie higieny.

Uchybienia te pokazują, że aby ograniczyć ryzyko, należy wprowadzić bardziej rygorystyczne kontrole na wszystkich poziomach. W sprawozdaniu zawarto ogólne zalecenia mające na celu lepsze wdrożenie wymogów w terenie, a także zalecenia dotyczące wytycznych i szkoleń.

Sprawozdania specjalne Europejskiego Trybunału Obrachunkowego (ETO) są publikowane przez cały rok i przedstawiają wyniki kontroli wybranych obszarów działalności UE lub kwestii związanych z zarządzaniem. W sprawozdaniu specjalnym 14/2012 pt. „Wdrożenie przepisów UE dotyczących higieny w ubojniach w krajach, które przystąpiły do UE od 2004 r.” zbadano, czy Komisja i państwa członkowskie objęte kontrolą podjęły niezbędne kroki, aby dopilnować, by ubojnie dostosowały się do unijnych standardów w zakresie higieny. W tym celu kontroli poddano nadzór, wytyczne, realizację oraz finansowanie działań związanych z wymogami w zakresie higieny.

Kontrola wykazała podsumowane poniżej uchybienia dotyczące stosowania zasad i procedur w badanych państwach członkowskich. Uchybienia te nie podważają ogólnego kształtu systemów, lecz wskazują na konieczność bardziej rygorystycznego stosowania kontroli na wszystkich poziomach, tak aby ograniczyć ryzyko i uniknąć potencjalnie poważnych problemów związanych z bezpieczeństwem żywności.

Stosowanie wymogów obowiązującego rozporządzenia dotyczącego higieny w państwach członkowskich zostało poddane częściowej weryfikacji przez Biuro ds. Żywności i Weterynarii Komisji. Stwierdzone uchybienia dotyczyły realizacji przez państwa członkowskie wieloletnich krajowych planów kontroli. Nadzór sprawowany przez właściwe organy krajowe nie pozwolił zapobiec problemom podczas wdrażania przez przedsiębiorstwa sektora spożywczego wymogów w zakresie higieny.

Chociaż Komisja opublikowała wytyczne w celu ułatwienia wdrażania wymogów w zakresie higieny, niektóre z omawianych państw członkowskich nie opracowały wytycznych krajowych.

Ponadto stwierdzono brak systematycznych konsultacji między Komisją a Agencją Wykonawczą ds. Zdrowia i Konsumentów na temat inicjatywy BTSF („Lepsze szkolenia na rzecz bezpieczniejszej żywności") oraz brak właściwych procedur w państwach członkowskich służących rozpowszechnieniu wyników tej inicjatywy.

Fundusze UE przyczyniłyby się do lepszego wdrożenia wymogów w zakresie higieny w ubojniach w większym stopniu, gdyby nie uchybienia związane z trwałością i wyborem projektów.

Trybunał zaleca, aby Komisja ulepszyła nadzór i wytyczne dotyczące wdrażania prawodawstwa w zakresie higieny w nowych państwach członkowskich. Biorąc pod uwagę wykorzystanie funduszy UE do wdrażania wymogów w zakresie higieny w tych państwach członkowskich, zaleca się, aby Komisja skutecznie nadzorowała realizację powiązanych programów i przeprowadziła ocenę skuteczności finansowania UE w tym zakresie.