W odpowiedzi na wniosek samorządu rolniczego, dotyczący problemów z wprowadzaniem do obrotu na rynek unijny owoców jagody kamczackiej, poparty przez Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi Główny Inspektor Sanitarny przekazał pismem z dnia 13 czerwca 2018 roku następujące wyjaśnienia:
Na podstawie art. 3 ust. 2 lit. a) rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 2015/2283 z dnia 25 listopada 2015 r. w sprawie nowej żywności, zmieniającego rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1169/2011 oraz uchylającego rozporządzenie (WE) nr 258/97 Parlamentu Europejskiego i Rady oraz rozporządzenie Komisji (WE) nr 1852/2001 (Dz. Urz. UE L 327 z 11.12.2015, str. 1), zwanego dalej „rozporządzeniem nr 2015/2283", „nowa żywność" oznacza żywność, której nie stosowano w znacznym stopniu w Unii do spożycia przez ludzi przed dniem 15 maja 1997 r., niezależnie od dat przystąpienia państw członkowskich do Unii (...). Może to być żywność nowoopracowana lub innowacyjna bądź też wyprodukowana z zastosowaniem nowych technologii i procesów produkcji. Ponadto z informacji przekazanej do Głównego Inspektoratu Sanitarnego przez Departament Rynków Rolnych w Pana resorcie pismem znak sprawy: RR.po.071.4.2017 z dnia 31 marca 2017 r. jasno wynika, że w Polsce odmiany uprawne jagody kamczackiej począwszy od przełomu lat 80-tych/90-tych spotykane były w uprawie amatorskiej.
Owoce tego gatunku nie były powszechnie znane w Polsce i nie były sprzedawane na rynku przed dniem 15 maja 1997 r. W związku z powyższym informuję, iż Główny Inspektor Sanitarny również nie dysponuje danymi potwierdzającymi znaczną historię spożycia jagody kamczackiej (Lonicera caerulea) w Unii Europejskiej, w tym na terytorium Polski przed dniem 15 maja 1997 r.
Dodatkowo informuję, iż do nowej żywności zalicza się również tradycyjną żywność z państw trzecich, tj. spożywaną poza obszarem Unii Europejskiej, która nie została wprowadzona do obrotu na rynek unijny na masową skalę. W związku z powyższym uprzejmie wyjaśniam, że jeżeli z historii stosowania danego rodzaju tradycyjnej żywności pochodzącej z krajów trzecich wynika, iż jest ona bezpieczna tzn. przedsiębiorca posiada dane dotyczące 25-letniego okresu spożycia tej żywności w zwyczajowej diecie przez znaczną liczbę ludności, a żadne państwo członkowskie Unii Europejskiej ani Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA) nie mają co do tego wątpliwości, taką tradycyjną żywność pochodzącą z krajów trzecich będzie można wprowadzać do obrotu na terytorium Unii Europejskiej na podstawie zgłoszenia danego przedsiębiorcy (wnioskodawcy). W tym celu Komisja Europejska stworzyła specjalny elektroniczny system składania ww. wniosków przez wnioskodawców, tzw. „e-submission system", który jest dostępny na stronie internetowej pod następującym adresem: https://ec.europa.eu/food/safety/novel_food/e-submission_en. Biorąc powyższe pod uwagę informuję, że owoce jagody kamczackiej (Lonicera caerulea) notyfikowane zostały do Komisji Europejskiej jako tradycyjna żywność pochodząca z krajów trzecich na podstawie ww. rozporządzenia nr 2015/2283, o czym świadczy stosowana informacja zamieszczona na stronie internetowej KE pod adresem: ec.europa.euifood/sites/food/files/safety/docs/novel-food_sum_ongoing-notlonicera.pdf. Jednakże ww. procedura nie została jeszcze zakończona i w chwili obecnej nie jest możliwa aktualizacja unijnego wykazu nowej żywności.
Zarząd KRIR realizując wniosek z XII Posiedzenia Krajowej Rady Izb Rolniczych, które odbyło się 6 czerwca 2018 roku, wystąpił do Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi o uruchomienie procedury antymonopolowej przez Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów w odniesieniu do rynku owoców miękkich.
Zarząd Krajowej Rady Izb Rolniczych, realizując wniosek z XII Posiedzenia Krajowej Rady Izb Rolniczych, które odbyło się 6 czerwca 2018 roku, wystąpił 19 czerwca 2018 r. do Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi o wprowadzenie obligatoryjnych kontroli u odbiorcy końcowego owoców miękkich sprowadzanych z zagranicy i innych produktów rolnych pod kątem fałszowania ich miejsca pochodzenia.
W odpowiedzi na wystąpienie Zarządu Krajowej Rady Izb Rolniczych z dnia 25 kwietnia 2018 r. o zmianę współczynnika stosowanego do wyliczania powierzchni poplonów w ramach zazielenienia Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi udzieliło następujących wyjaśnień:
Do obszarów proekologicznych (EFA) w ramach zazielenienia rolnicy mogą zaliczyć liczne elementy, o ile spełniają one warunki uznawania ich za obszary EFA, w tym międzyplony lub pokrywę zieloną w postaci wsiewek trawy lub roślin bobowatych drobnonasiennych w uprawę główną lub mieszanek utworzonych z co najmniej 2 gatunków roślin z następujących grup roślin uprawnych: zbóż, oleistych, pastewnych, bobowatych drobnonasiennych, bobowatych grubonasiennych oraz miododajnych.
Mieszanki złożone z samych gatunków zbóż nie są uznawane za obszar proekologiczny.
Powyższych mieszanek na tej samej działce rolnej nie utrzymuje się jako uprawy w plonie głównym w roku następującym po wysiewie mieszanki.
Na międzyplonach utworzonych z mieszanek obowiązuje zakaz stosowania środków ochrony roślin przez okres ich utrzymania. Zakaz ten obejmuje również zaprawę nasion.
W przypadku wsiewek trawy lub bobowatych drobnonasiennych w uprawę główną, zakaz stosowania środków ochrony roślin obowiązuje od momentu zbioru uprawy głównej przez co najmniej osiem tygodni lub do momentu wysiewu kolejnej uprawy głównej.
W zakresie międzyplonu ścierniskowego wprowadzono (rozporządzeniem Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 5 października 2017 r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie obszarów uznawanych za obszary proekologiczne oraz warunków wspólnej realizacji praktyki utrzymania tych obszarów (Dz.U. 2017 poz. 1943)) dwie możliwości realizacji tego wymogu:
a) stały termin wysiewu oraz stały termin utrzymania, tj.
• wysiew — w okresie od dnia 1 lipca do dnia 20 sierpnia;
• utrzymanie na polu - co najmniej do dnia 15 października.
b) indywidualne podejście, tj.
• wysiew — w okresie od dnia 1 lipca do dnia 20 sierpnia;
• utrzymanie przez (co najmniej) 8 tygodni od dnia wysiewu mieszanki. Dzień wysiewu należy wskazać w oświadczeniu złożonym do kierownika biura powiatowego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, w terminie 7 dni od dnia wysiewu mieszanki.
W przypadku, gdy rolnik nie wskaże (w ciągu 7 dni od daty wysiewu, a najpóźniej do dnia 27 sierpnia roku złożenia wniosku) dnia wysiewu mieszanki w oświadczeniu złożonym do kierownika biura powiatowego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, wówczas uznaje się, że rolnik wybrał wariant ze stałym terminem wysiewu i stałym terminem utrzymania.
W zakresie międzyplonu ozimego obowiązuje:
Powierzchnia międzyplonów lub pokrywy zielonej zaliczana do obszaru EFA stanowi jedynie 30% powierzchni rzeczywistej, co wynika z wartości współczynnika ważenia określonego w załączniku X do rozporządzenia (UE) nr 1307/2013 i wynoszącego 0,3. (rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1307/2013 z dnia 17 grudnia 2013 r. ustanawiające przepisy dotyczące płatności bezpośrednich dla rolników na podstawie systemów wsparcia w ramach wspólnej polityki rolnej oraz uchylające rozporządzenie Rady (WE) nr 637/2008 i rozporządzenie Rady (WE) nr 73/2009 (Dz. Urz. UE L 347 z 20.12.2013, str. 608, z późn. zm.)). Ze względu na fakt, że zgodnie z art. 46 ust. 3 ww. rozporządzenia stosowanie współczynników ważenia określonych w załączniku X i wynoszących mniej niż 1 jest obowiązkowe dla państw członkowskich, Polska nie ma możliwości jego zmiany.
Jednocześnie warto podkreślić, że resort rolnictwa z dużym zaangażowaniem włączał się w prace na forum UE dotyczące uproszczenia systemu płatności bezpośrednich, w tym zazielenienia, przedkładając Komisji Europejskiej wiele propozycji korzystnych zarówno dla rolników, jak i dla administracji. Efektem tych prac jest szereg zadowalających rozwiązań, przykładowo zwiększenie współczynnika ważenia dla upraw wiążących azot z 0,7 do 1.
W związku ze zgłaszanymi przypadkami procederu przepakowywania owoców i warzyw przywożonych z zagranicy i sprzedawania ich jako polskich, w resorcie rolnictwa opracowywany jest projekt ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu zwiększenia efektywności prowadzonych działań kontrolnych w zakresie niektórych rynków rolnych.