W odpowiedzi na wystąpienie Zarządu Krajowej Rady Izb Rolniczych, do Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi, o podjęcie działań wspomagających rolników w walce z gryzoniami, resort rolnictwa poinformował, że ustawa z dnia 7 lipca 2005 r. o ubezpieczeniach upraw rolnych i zwierząt gospodarskich (Dz. U. z 2019 r. poz. 477) nie przewiduje dopłat do składek ubezpieczenia upraw rolnych od ryzyka strat spowodowanych przez gryzonie.
Resort poinformował również, że kierunki zmian w systemie ubezpieczeń upraw rolnych i zwierząt gospodarskich w celu holistycznego ubezpieczenia gospodarstw rolnych będą określone na podstawie realizowanego obecnie projektu GOSPOSTRATEG oraz w ramach prac Zespołu do spraw ubezpieczeń w rolnictwie.
Niezależnie od powyższego należy mieć na uwadze, że masowym pojawieniom się gryzoni stwarzającym zagrożenie dla upraw rolniczych, w tym rzepaku, zbóż ozimych i kukurydzy sprzyjają m.in uproszczenia w uprawie, pozostawianie na polach przez dłuższy czas słomy i ściernisk, niewykaszanie miedz i rowów oraz mała populacja ich naturalnych wrogów takich jak drapieżnych ptaków i ssaków. W walce z tymi szkodnikami trzeba pamiętać, że zasiedlają oprócz pól uprawnych, również lasy i łąki, rowy, mokradła oraz inne nieużytki. Przy ustalaniu terminów zabiegów przeciwko gryzoniom ważna jest znajomość migracji sezonowych. Wiosną gryzonie najliczniej występują na miedzach, łąkach na brzegach lasów i zarośli, a także częściowo na oziminach. W przypadku gryzoni systematyczne lustracje plantacji umożliwiają rozpoczęcie efektywnego ich zwalczania w optymalnym terminie. Należy jednak zaznaczyć, że obowiązujące przepisy w zakresie ochrony roślin (rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 11072009 z dnia 21 października 2009 r. dotyczące wprowadzania do obrotu środków ochrony roślin i uchylające dyrektywy Rady 79/117/EWG i 91/414/EWG (Dz. Urz. UE L 309 z 24.11.2009, str. 1, z późn. zm.) oraz ustawa z dnia 8 marca 2013 r. o środkach ochrony roślin (Dz. U. 2019 r., poz. 1900, z późn. zm.) obligują do stosowania ogólnych zasad integrowanej ochrony roślin, które polegają na wykorzystaniu wszystkich dostępnych metod ochrony roślin, w szczególności niechemicznych, w sposób minimalizujący zagrożenie dla zdrowia ludzi, zwierząt oraz dla środowiska.
Na polu wyznacza się 3 miejsca o powierzchni 100 m2 na których oblicza się wszystkie nory gryzoni. Nory te należy natychmiast zadeptywać. Po 1-2 dniach powtórnie liczy się nory otwarte, zamieszkałe przez gryzonie. Liczbę nor otwartych należy podzielić przez 3, otrzymujemy w ten sposób średnią liczbę nor na poletko. Przy liczbie 3 nor zamieszkałych na 100 m2 zabiegi zwalczające są konieczne. Metoda czynnych nor jest najprostszą w wykonaniu i stosunkowo dokładną, godną polecenia dla wszystkich gospodarstw z uwagi na jej małą inwazyjność i koszty. Oprócz metody czynnych nor można zastosować takie metodę odłowu pułapkami. Przy zastosowaniu tej metody używa się pułapki z założonymi przynętami. Pułapki można rozkładać w dowolnych miejscach, zwracając uwagę aby nie stwarzały zagrożenia dla innych zwierząt i ludzi. Powinno się rozkładać 25 pułapek na 1 ha w odstępach 1 metrowych (najlepiej układać przy wylotach nor — stwarza to większe prawdopodobieństwo wpadnięcia gryzonia do pułapki). Należy podkreślić, że im szybciej zostanie zagrożenie zidentyfikowane, tym zwalczanie będzie bardziej efektywne. Najlepszy skutek jest osiągany, gdy w ograniczanie liczebności szkodników będą zaangażowani okoliczni rolnicy, gdyż gryzonie dość szybko namnażają i rozprzestrzeniają się.
Decyzje o wykonaniu zabiegów ochrony roślin powinny być podejmowane w oparciu o wspomniany monitoring występowania organizmów szkodliwych, z uwzględnieniem progów ekonomicznej szkodliwości. Jest to niezwykle ważne narzędzie w integrowanej ochronie roślin.
Skutecznym środkiem do ograniczania populacji gryzoni jest ziarno zatrute fosforkiem cynkowym 01 AB oraz Ratron GL. Należy podkreślić, że ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Zasady bezpiecznego stosowania danego środka ochrony roślin określa jego etykieta, odnosząca się między innymi do dozwolonej dawki środka oraz upraw, w jakich może być stosowany. Przed każdym ich użyciem należy stosować się do zaleceń zamieszczonych w etykiecie danego środka. Przedstawione powyżej przepisy określają również sposób postępowania ze środkami ochrony roślin w trakcie ich stosowania. Podstawową zasadą jest tu obowiązek wykonywania zabiegów ochrony roślin przy zastosowaniu środków ochrony roślin dopuszczonych do obrotu oraz w taki sposób, aby nie stwarzać zagrożeń dla zdrowia człowieka oraz dla środowiska.
Ministerstwo informuje, że w specjalnie utworzonym serwisie internetowym „Platforma Sygnalizacji Agrofagów" (www.agrofagi.com.pl) w zakładce „Komunikaty" zostały zamieszczone szczegółowe informacje dotyczące metod regulacji występowania gryzoni w uprawach rolniczych. Na stronie tej znajdują się również aktualne materiały informacyjne (metodyki, poradniki, programy ochrony roślin, itp.) dotyczące ochrony roślin, w tym prawidłowego wykonywania zabiegów.
