W odpowiedzi na wniosek dotyczący kwestii podjęcia dyskusji na forum Unii Europejskiej oraz zmiany przepisów krajowych w zakresie zakazu stosowania środków ochrony roślin na obszarach produkcyjnych EFA, resort rolnictwa poinformował, że praktyka EFA dotyczy rolników posiadających ponad 15 ha gruntów ornych zobowiązanych do przeznaczenia 5% powierzchni gruntów ornych na obszary proekologiczne. W Polsce ustanowiono szeroką listę obszarów EFA, która obejmuje wiele elementów krajobrazu, zagajniki o krótkiej rotacji, pasy kwalifikujących się hektarów wzdłuż obrzeży lasu, strefy buforowe/miedze, grunty ugorowane uprawy wiążące azot oraz międzyplony. Lista obszarów EFA została określona w rozporządzeniu Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 11 marca 2015 r. w sprawie obszarów uznawanych za obszary proekologiczne oraz warunków wspólnej realizacji praktyki utrzymania tych obszarów (Dz. U. poz. 354 z późn. zm.).

W ramach przeglądu zazielenienia, Komisja Europejska przedstawiła projekt zmian do rozporządzenia nr 639/2014[1], w którym zaproponowała m.in. wprowadzenie zakazu stosowania środków ochrony roślin na obszarach produkcyjnych EFA (tj. na ugorach, międzyplonach, uprawach wiążących azot i pasach kwalifikujących się hektarów wzdłuż obrzeży lasu na których prowadzona jest produkcja rolna), (ii) wymogu dotyczącego obowiązkowego utrzymania międzyplonów przez co najmniej 10 tygodni, (iii) oraz wydłużenie okresu ugorowania z 6 do 9 miesięcy. W trakcie prac na forum UE w tym zakresie, Polska, podobnie jak inne państwa członkowskie, negatywnie oceniała wprowadzenie powyższych obowiązków. Co więcej, przekazano, że z inicjatywy Polski popartej przez większość państw członkowskich przygotowano wniosek, w którym wyrażono brak poparcia dla wprowadzenia bardziej restrykcyjnych rozwiązań w ramach obszarów EFA. Powyższy wniosek był przedmiotem prac Rady Ministrów Rolnictwa UE. W odpowiedzi na inicjatywę państw członkowskich, Komisja wycofała część postulatów (utrzymała 6-miesięczny okres ugorowania zamiast 9-miesięcznego) oraz złagodziła bardziej restrykcyjne propozycje (m.in. skróciła z 10 na 8 tygodni obowiązkowy okres utrzymania międzyplonów). Niemniej wymóg dotyczący zakazu stosowania środków ochrony roślin został utrzymany.

Mając powyższe na uwadze w dniu 30 czerwca 2017 r., w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej, zostało opublikowane rozporządzenie delegowane Komisji (UE) 2017/1155 z dnia 15 lutego 2017 r. zmieniające rozporządzenie delegowane (UE) nr 639/2014[2] . Zgodnie z art. 10 lit. b), stosowanie środków ochrony roślin jest zakazane na wszystkich obszarach, o których mowa w ust. 2, 9 i 10, a także na obszarach produkcji rolnej, o których mowa w ust. 7. Oznacza to, że powyższy zakaz obejmuje takie obszary produkcyjne EFA jak: ugory, międzyplony, uprawy wiążące azot oraz pasy kwalifikujących się hektarów wzdłuż obrzeży lasu, na których prowadzona jest produkcja rolna.

Podkreślono, że zakaz ten będzie dotyczyć jedynie przypadków, gdy powyższe obszary będą deklarowane w celu wypełnienia praktyki utrzymania obszarów proekologicznych. Zakaz stosowania środków ochrony roślin na obszarach produkcyjnych EFA wynika wprost z przepisów unijnych i obowiązuje od roku 2018 we wszystkich państwach członkowskich.

Mając na względzie, że powyższy zakaz wprowadza ograniczenia w produkcji rolniczej, resort rolnictwa dokładał wszelkich starań, aby rolnicy byli jak najwcześniej informowani o planowych zmianach.

Jednoczesnie zauważono, że resort rolnictwa z dużym zaangażowaniem włączał się w prace na forum UE dotyczące uproszczenia systemu płatności bezpośrednich, w tym zazielenienia, przedkładając Komisji Europejskiej wiele propozycji korzystnych zarówno dla rolników, jak i dla administracji. Niemniej na obecnym etapie, ewentualne zmiany będą możliwe w ramach reformy Wspólnej Polityki Rolnej po 2020 roku.

[1] Rozporządzenie delegowane Komisji (UE) 639/2014 z dnia 11 marca 2014 r. w sprawie uzupełnienia rozporządzenia Parlamentu Europejskiego w Rady (UE) nr 1307/2013 ustanawiające przepisy dotyczące płatności bezpośrednich dla rolników na podstawie wsparcia w ramach wspólnej polityki rolnej oraz zmiany załącznika X do tego rozporządzenia

[2] Rozporządzenie delegowane Komisji (UE) 2017/1155 z dnia 15 lutego 2017 r. zmieniające rozporządzenie delegowane (UE) nr 639/2014 w odniesieniu do środków kontroli dotyczących uprawy konopi, niektórych przepisów dotyczących płatności z tytułu zazieleniania, płatności dla młodych rolników sprawujących kontrolę nad osobq prawną, obliczania kwoty na jednostkę w ramach dobrowolnego wsparcia związanego z produkcją, ułamkowych części uprawnień do płatności oraz niektórych wymogów dotyczących powiadomień odnoszących się do systemu jednolitej płatności obszarowej i dobrowolnego wsparcia związanego z produkcją, a także zmieniające załącznik X do rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1307/2013