W nawiązaniu do pisma KRIR w sprawie przyznania dla Ukrainy kontyngentów na zboże, resort rolnictwa poinformował, że sprawa stanowiska RP dotyczącego planowanego przyznania Ukrainie przez Unię Europejską dodatkowych preferencji była przedmiotem konsultacji i uzgodnień międzyresortowych. W dniu 29.09.2016 r. Komisja Europejska przekazała stronie polskiej Wniosek Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie wprowadzenia w odniesieniu do Ukrainy tymczasowych autonomicznych środków handlowych uzupełniających koncesje handlowe dostępne na mocy układu o stowarzyszeniu. Ministerstwo Rozwoju zostało wyznaczone jako instytucja wiodąca w zakresie przygotowania Stanowiska Rządu dotyczącego tej kwestii.

W ramach prac nad tym dokumentem, MRiRW wyraziło sprzeciw wobec ww. wniosku, jednocześnie przedstawiając informacje nt. potencjalnych negatywnych skutków wprowadzenia kontyngentów na przywóz zbóż i przetworów zbożowych z Ukrainy dla polskiego rynku. MRiRW poinformowało, że co do zasady nie popiera kontyngentów taryfowych jako formy wsparcia dla Ukrainy.

W związku z brakiem porozumienia pomiędzy resortami, Komitet do Spraw Europejskich zdecydował o skierowaniu powstałych rozbieżności do rozpatrzenia przez Radę Ministrów. Ostatecznie przyjęte zostało stanowisko Rządu RP o wstrzymaniu się Polski od głosu nad przyjęciem projektu ww. rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady. Jednocześnie, zgodnie z tym stanowiskiem, Rząd RP, w toku dalszych prac, ma podejmować działania celem wyłączenia z zakresu regulacji UE produktów zbożowych.

Prace nad projektem rozporządzenia toczą się też w Parlamencie Europejskim. Uwagi MRiRW do ww. projektu rozporządzenia przesłane zostały do Stałego Przedstawicielstwa RP w Brukseli i następnie przekazane polskim europarlamentarzystom. W uwagach wyrażony został nasz sprzeciw wobec otwierania dodatkowych kontyngentów w imporcie towarów rolnych z Ukrainy. MRiRW wskazywał, że najbardziej wrażliwym dla Polski dodatkowym importem, oprócz sektora zbóż, są pomidory przetworzone, których import z Ukrainy do UE znacząco rośnie. Resort rolnictwa zwrócił uwagę, że w okresie styczeń-wrzesień 2016 r. import tego produktu z Ukrainy do Polski wyniósł ponad 17 tys. ton, a więc więcej niż import całej UE w 2015 r. - 15 tys. ton, co biorąc pod uwagę wysokość obecnie obowiązujących TRQ (preferencyjne kontyngenty taryfowe), stanowi potwierdzenie, że unijne cło poza kontynentami nie jest barierą dla importu z Ukrainy. Ewentualne otwarcie dodatkowych TRQ nie tyle więc przyczyni się do wzrostu możliwości ukraińskiego eksportu, ile spowoduje obniżenie cen na unijnym rynku na skutek zbyt taniego importu, powodując spadek opłacalności i konkurencyjności unijnej produkcji.

W dniu 13 marca 2017 r. głosowanie nad projektem rozporządzenia odbyło się w Komisji ds. Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich PE. W wyniku głosowania zaakceptowane zostały poprawki wniesione przez Pana Czesława Siekierskiego, Posła PE, polegające na usunięciu zbóż i produktów zbożowych oraz przecieru pomidorowego z jednostronnych preferencji dla Ukrainy. Następnie 21 marca 2017 r. sprawa była omawiana przez Komisję Handlu Międzynarodowego Parlamentu Europejskiego (wiodąca w kwestii omawianego projektu rozporządzenia), a głosowanie na tym forum planowane jest w terminie 3-4 maja br. Głosowanie na sesji plenarnej Parlamentu Europejskiego w sprawie dodatkowych kontyngentów dla Ukrainy odbędzie się najprawdopodobniej w czerwcu br.

W przypadku zbóż od dłuższego czasu w UE obowiązują zerowe stawki celne w przywozie poza kontyngentami: pszenicy durum, żyta oraz określonych asortymentów pszenicy zwyczajnej, kukurydzy i sorga, zgodnie z Rozporządzeniem wykonawczym Komisji (UE) nr 120612014 z 7 listopada 2014 r. Wynika to z faktu, że stosowane są cła zmienne dla niektórych zbóż uzależnione od poziomu ceny interwencyjnej ziarna w UE i ceny przywozu CIF określanej biorąc pod uwagę notowania na giełdach towarowych USA. Taki system ustanawiania należności celnych dla zbóż nie gwarantuje ochrony przed jego nadmiernym importem do UE, w szczególności z krajów położonych w regionie basenu Morza Czarnego.

W związku z powyższym, w opinii MRiRW należy dokonać aktualizacji metody kalkulacji należności celnych na rynku zbóż. Dlatego też resort rolnictwa zabiega na forum Unii Europejskiej o podjęcie działań mających na celu zwiększenie ochrony celnej unijnego rynku zbóż. Ponadto, MRiRW wielokrotnie na forum UE wypowiadało się negatywnie w sprawie liberalizacji importu zboża z Ukrainy, prezentując stanowisko, że kontyngenty te zakłócają rynek wewnętrzny.

Kwestia zwiększenia ochrony celnej unijnego rynku zbóż była również z inicjatywy Polski przedmiotem dyskusji w ramach spotkań państw Grupy Wyszehradzkiej oraz Bułgarii, Rumunii i Słowenii. Jednocześnie biorąc pod uwagę, że podniesienie ceny interwencyjnej wpłynęłoby nie tylko na poprawę warunków gospodarowania producentów zbóż w UE, ale również na zwiększenie stawek celnych, MRiRW wnioskuje również o podniesienie tej ceny do poziomu zbliżonego do kosztów produkcji.