W odpowiedzi na pismo Zarząd KRIR z dnia 18 sierpnia 2016 r. dotyczące problemu z dotrzymaniem przez rolników terminu wysiewu poplonów ścierniskowych z uwagi na sytuację pogodową oraz prośby o uznawanie przez Agencję Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa nadzwyczajnych okoliczności uniemożliwiających spełnienie wymagań zazielenienia, resort rolnictwa przedstawił następujące wyjaśnienia.

W ramach zazielenienia, zgodnie z rozporządzeniem Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 11 marca 2015 r. w sprawie obszarów uznawanych za obszary proekologiczne oraz warunków wspólnej realizacji praktyki utrzymania tych obszarów, za obszary proekologiczne (EFA) uznaje się m. in. obszary utworzone poprzez wysianie mieszanki składającej się co najmniej z dwóch gatunków roślin z następujących grup roślin uprawnych: zboża, oleiste, pastewne, bobowate drobnonasienne, bobowate grubonasienne, miododajne - z wyłączeniem mieszanki złożonej wyłącznie z gatunków zbóż. Jednocześnie, mieszanek tych nie utrzymuje się jako uprawy w plonie głównym w roku następującym po roku jej wysiania.

Mieszankę należy wysiać w terminie:

• od dnia 1 lipca do dnia 20 sierpnia i utrzymywać co najmniej do dnia 1 października - w przypadku międzyplonu ścierniskowego albo
• od dnia 1 lipca do dnia 1 października i utrzymywać co najmniej do dnia 15 lutego - w przypadku międzyplonu ozimego.

Jeżeli z powodu warunków agrometeorologicznych nie można było dokonać wysiewu międzyplonu ścierniskowego w ww. terminie, tj. do dnia 20 sierpnia, rolnik ma możliwość zmiany elementu proekologicznego zadeklarowanego we wniosku o płatność na inny obszar proekologiczny, np. na międzyplon ozimy, który należy wysiać od dnia 1 lipca do dnia 1 października i utrzymywać co najmniej do dnia 15 lutego. Rolnik może także dokonać zmiany gatunku roślin wysiewanych w mieszankach jako międzyplony lub zmiany działki, na której będzie utrzymywany międzyplon deklarowany jako EFA.

Zmiany elementów proekologicznych są możliwe jeżeli:

• procent powierzchni zadeklarowanej jako EFA po zmianie nie jest wyższy niż we wniosku o przyznanie płatności na 2016 r. (np. jeśli beneficjent zadeklarował 5% EFA, zmiana jest możliwa do osiągnięcia 5%);
• dotyczą działek będących w posiadaniu rolnika, zadeklarowanych przez niego we wniosku o przyznanie płatności za 2016 r.

O zmianach, które mogą być dokonywane w zakresie wszystkich rodzajów EFA, należy poinformować kierownika biura powiatowego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, właściwego ze względu na miejsce zamieszkania lub siedzibę rolnika, aby dostosować wniosek o przyznanie płatności do nowej sytuacji; zmiana nie będzie skutkowała nałożeniem kar administracyjnych związanych ze złożeniem zmiany po terminie lub niezrealizowaniem praktyki utrzymania obszarów proekologicznych.

Ponadto jeśli rolnik nie może dokonać wysiewu międzyplonu ścierniskowego w terminie określonym w przepisach, a jednocześnie posiada w swoim gospodarstwie więcej obszarów EFA niż wymagane 5%, rolnik ma możliwość, w przypadku kontroli na miejscu, wskazania innych elementów EFA w gospodarstwie (niezadeklarowanych we wniosku o płatność na 2016 r.), w celu skompensowania nieobsianej powierzchni międzyplonu.

Za niewypełnienie wymogu utrzymania obszarów proekologicznych, czyli np. brak międzyplonu w określonym terminie, na rolnika może zostać nałożona sankcja w postaci pomniejszenia płatności. Jednakże, jeśli beneficjent nie jest w stanie spełnić kryteriów kwalifikowalności lub innych obowiązków w wyniku działania siły wyższej lub wystąpienia nadzwyczajnych okoliczności, zachowuje on prawo do wsparcia w odniesieniu do obszaru, który był kwalifikowalny w chwili wystąpienia siły wyższej lub nadzwyczajnych okoliczności.

Zgodnie z art. 31 ust. 1 ustawy z dnia 5 lutego 2015 r. o płatnościach w ramach systemów wsparcia bezpośredniego, organem właściwym w sprawie uznania wystąpienia siły wyższej jest kierownik biura powiatowego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, do którego, stosownie do art. 4 ust. 2 rozporządzenia delegowanego (UE) nr 640/2014, rolnicy zgłaszają na piśmie przypadki działania siły wyższej lub wystąpienia nadzwyczajnych okoliczności wraz z odpowiednimi dowodami wymaganymi przez właściwy organ w ciągu piętnastu dni roboczych od dnia, w którym beneficjent lub upoważniona przez niego osoba są w stanie dokonać tej czynności.