W związku z wnioskiem Krajowej Rady Izb Rolniczych do Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 1 lipca br. dotyczącym przyznawania płatności bezpośrednich na obszarach dotkniętych suszą - resort rolnictwa w odpowiedzi informuje, że zgodnie z art. 138 rozporządzenia Komisji (WE) nr 1973/2004 z dnia 29 października 2004 r. ustanawiającego szczegółowe zasady stosowania rozporządzenia Rady (WE) nr 1782/2003 w odniesieniu do systemów wsparcia przewidzianych w tytułach IV i IVa tego rozporządzenia oraz wykorzystania odłogowanych gruntów do produkcji surowców (Dz. Urz. UE L 345 z 20.11.2004, str. 1, z późn.zm.), w przypadkach wystąpienia siły wyższej lub nadzwyczajnych okolicznościach, nie stosuje się redukcji płatności bezpośrednich w odniesieniu do gruntów dotkniętych tymi zjawiskami.

Zgodnie z art. 40 ust. 4 rozporządzenia Rady (WE) Nr 1782/2003 z dnia 29 września 2003 r. ustanawiającego wspólne zasady dla systemów wsparcia bezpośredniego w ramach wspólnej polityki rolnej i ustanawiającego określone systemy wsparcia dla rolników oraz zmieniające rozporządzenia (EWG) nr 2019/93, (WE) nr 1452/2001, (WE) nr 1453/2001, (WE) nr 1454/2001, (WE) nr 1868/94, (WE) nr 1251/1999, (WE) nr 1254/1999, (WE) nr 1673/2000, (EWG) nr 2358/71 i (WE) nr 2529/2001 (Dz. Urz. UE L 270 z 21.10.2003 r.), działanie siły wyższej lub nadzwyczajne okoliczności są uznawane przez właściwy organ w przypadkach takich, jak na przykład:

Stosownie do art. 72 rozporządzenia Komisji (WE) Nr 796/2004 z dnia 21 kwietnia 2004 r. ustanawiającego szczegółowe zasady wdrażania wzajemnej zgodności, modulacji oraz zintegrowanego systemu administracji i kontroli przewidzianych w rozporządzeniu Rady (WE) nr 1782/2003 ustanawiającym wspólne zasady dla systemów pomocy bezpośredniej w zakresie wspólnej polityki rolnej oraz określonych systemów wsparcia dla rolników (Dz. urz. UE L 141 z 30.04.2004, str. 18, z późn. zm.), przypadki działania siły wyższej lub wyjątkowych okoliczności w rozumieniu art. 40 ust. 4 rozporządzenia (WE) nr 1782/2003 wraz ze stosownymi dowodami zgodnymi z wymogami właściwego organu podlegają zgłoszeniu temu organowi nas piśmie w terminie dziesięciu dni roboczych od daty ustania tych okoliczności.

Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi wydał dnia 12 marca 2007 r. rozporządzenie w sprawie rodzajów dowodów potwierdzających działanie siły wyższej lub wystąpienia nadzwyczajnych okoliczności (Dz. U. Nr 46, poz. 308). Stosownie do § 1 pkt 3 ww. rozporządzenia, za przypadek działania siły wyższej lub wystąpienia nadzwyczajnych okoliczności może zostać uznana m.in. klęska suszy. W takim przypadku dokumentem potwierdzającym działanie siły wyższej lub nadzwyczajnych okoliczności jest protokół oszacowania szkód w uprawach rolnych, sporządzony przez komisję powołaną przez wojewodę właściwego ze względu na miejsce powstania szkody na podstawie przepisów o szczegółowych kierunkach działań Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa oraz sposobach ich realizacji.

Jednocześnie Ministerstwo zauważa, że oszacowania powstałych szkód dokonuje komisja powołana przez wojewodę właściwego ze względu na miejsce powstania szkody (§ 1 pkt 3 ww. rozporządzenia). Oznacza to, że to właściwa komisja powinna stwierdzić, czy określona sytuacja może zostać zakwalifikowana jako okoliczność, o której mowa w rozporządzeniu w sprawie rodzajów dowodów potwierdzających działanie siły wyższej lub wystąpienie nadzwyczajnych okoliczności. Protokół oszacowania szkód, sporządzony przez przedmiotową komisję, jest jedynym dopuszczalnym dokumentem potwierdzającym wystąpienie klęski suszy. Na mocy zatem przepisów krajowych nie jest możliwe inne udokumentowanie takich zdarzeń stanowiących siłę wyższą lub nadzwyczajne okoliczności. Po uznaniu danego zdarzenia za okoliczność stanowiącą sile wyższą lub nadzwyczajne okoliczności, oraz po dopełnieniu opisanych procedur (dostarczenie protokołu oszacowania szkód w odpowiednim terminie), rolnik otrzyma płatność na daną działkę zgodnie z informacjami we wniosku o przyznanie tej płatności.

Odrębnie musi być natomiast rozpatrywana sytuacja, w której rolnik zdecyduje się na zmianę przeznaczenia działki rolnej dotkniętej wystąpieniem suszy, a która była przedmiotem wniosku o przyznanie płatności. W takiej sytuacji, rolnik chcący uniknąć sankcji spowodowanych niezgodnością pomiędzy rzeczywistym a deklarowanym użytkowaniem działek, powinien poinformować Agencję na piśmie o zaistniałej sytuacji, zgodnie z art. 68 ust. 2 rozporządzenia Komisji (WE) Nr 796/2004. W takiej sytuacji płatność będzie przyznana do działek zdeklarowanych zgodnie z aktualizowanym wnioskiem.
Podsumowując należy stwierdzić, że możliwość uznania klęski suszy za okoliczność umożliwiającą odstąpienie od redukcji płatności bezpośrednich do gruntów dotkniętych tym zjawiskiem, została już przewidziana w odpowiednich przepisach wspólnotowych i krajowych.

Jednocześnie Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi informuje, że w dniu 14 lipca 2008 r., wystąpiło do Komisji Europejskiej z wnioskiem o wyrażenie zgody na wypłatę zaliczkowych płatności bezpośrednich w związku z wystąpieniem klęski suszy w Polsce.