Zasady przyznawania płatności do owoców miękkich, a zwłaszcza zawierania umów o przetwórstwo, regulują przepisy rozporządzenia Komisji (WE) nr 1973/2004 z dnia 29 października 2004 r. ustanawiającego szczegółowe zasady stosowania rozporządzenia Rady (WE) nr 1782/2003 w odniesieniu do systemów wsparcia przewidzianych w tytułach IV i IVa tego rozporządzenia oraz wykorzystania odłogowanych gruntów do produkcji surowców (Dz. Urz. UE L 345 z 20.11.2004, str.1, z późn. zm.).
Zgodnie z art. 171 da ww. rozporządzenia umowa o przetwórstwo powinna być zawarta z jednej strony z zatwierdzonym przetwórcą owoców miękkich, z drugiej zaś strony z rolnikiem wnioskującym o płatność lub reprezentującym rolnika zatwierdzonym skupującym owoce miękkie. Umowa o przetwórstwo może byś również zawarta pomiędzy reprezentującą rolnika uznaną organizacją producentów owoców i warzyw lub wstępnie uznaną grupą producentów owoców i warzyw a zatwierdzonym przetwórcą owoców miękkich.
Mając na uwadze wymogi określone ww. przepisami, dotyczące umów o przetwórstwo, należy stwierdzić, że w opisanej przez samorząd rolniczy sytuacji mamy do czynienia z umowami o charakterze cywilnoprawnym. Jednocześnie zauważyć należy, iż są to umowy wzajemne, dwustronne. W związku z tym umowa o przetwórstwo musi być umową dwustronną.
Z uwagi na powyższe nie ma wątpliwości w kwestii możliwości zawarcia umów pomiędzy rolnikiem a zatwierdzonym przetwórca lub podmiotem skupującym reprezentującym rolnika a zatwierdzonym przetwórcą:
- posiadającym osobowość prawną, którego to podmiotu rolnik ten jest jednocześnie udziałowcem, akcjonariuszem, a nawet członkiem Zarządu,
- prowadzących działalność w ramach spółki osobowej, którego to podmiot rolnik jest jednocześnie wspólnikiem, partnerem, komplementariuszem, czy też akcjonariuszem itd.
Zasadnicze wątpliwości mogą dotyczyć skuteczności zawarcia umowy pomiędzy rolnikiem a zatwierdzonym przetwórcą lub podmiotem skupującym reprezentującym rolnika a zatwierdzonym przetwórcą , wykonujących przedmiotową działalność w ramach spółki cywilnej, w sytuacji gdy rolnik będzie jednocześnie wspólnikiem w tej spółce. W takiej sytuacji możliwość ewentualnego zawarcia takich umów należy każdorazowo oceniać w sposób indywidualny ze względu na kształt umowy spółki.
Niedozwolona natomiast jest sytuacja zwierania umów, w których ta sama osoba fizyczna jest jednocześnie rolnikiem i zatwierdzonym przetwórcą lub podmiotem skupującym. W przypadku takim jedna i ta sama osoba występowałaby po obu stronach umowy, co sprzeczne jest z dwustronnym charakterem umów cywilnoprawnych.
Ponadto, należy zauważyć, że przepis art. 110 v rozporządzenia Rady (WE) Nr 1782/2003 ogranicza możliwość przyznania przejściowych płatności z tytułu owoców miękkich tylko do obszarów objętych stosowną umową. Jednocześnie, zgodnie z art. 171 da ust. 1 (akapit 2) rozporządzenia Komisji (WE) nr 1973/2004, umowa o przetwórstwo może przyjąć formę zobowiązania do realizacji dostaw, jedynie w przypadku gdy uznana organizacja producentów owoców i warzyw lub wstępnie uznana grupa producentów owoców i warzyw pełni również funkcję zatwierdzonego przetwórcy.
W myśl dotychczas obowiązujących przepisów, w roku bieżącym kopię umów o przetwórstwo należy dostarczyć do wniosku o przyznanie płatności do owoców miękkich w terminie do dnia 31 lipca, do biura powiatowego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa. Jednakże, w dniu 25 lipca Sejm RP przyjął poprawkę do ustawy, wniesioną przez Pana Posła Mirosława Maliszewskiego, która przewiduje przedłużenie powyższego terminu w 2008 roku do dnia 15 września. Przyjęcie ustawy przez Senat RP, a następnie podpisanie jej przez Prezydenta RP będzie oznaczało, że producenci owoców miękkich będą mieli dodatkowy czas na złożenie kopii umów o przetwórstwo. Poprawka do ustawy przewiduje jednocześnie, że wszystkie umowy złożone pomiędzy 31 lipca br. a wejściem w życie przepisów ustalających nowy termin składania umów o przetwórstwo będą uznawane za złożone w terminie.