Warunki atmosferyczne jesienią 2012 r. były korzystne dla wschodów i wzrostu zbóż ozimych, w wyniku czego weszły one w fazę zimowego spoczynku w dobrym stanie rozwoju i rozkrzewienia. Stan zasiewów zbóż ozimych pod zbiory 2013 r. przed wejściem w stan zimowego spoczynku był lepszy od roku poprzedniego. Według informacji GUS z grudnia 2012 r. pod zbiory w 2013 roku zasiano ponad 4,3 mln ha zbóż ozimych, tj. o blisko 157 tys. ha mniej niż w roku ubiegłym, w tym:
- pszenicy ozimej ponad 1,8 mln ha (o 0,1 mln ha mniej niż pod zbiór 2012 r.),żyta ponad 1,1 mln ha (podobnie jak pod zbiór 2012 r.),
- pszenżyta ozimego blisko 1,1 mln ha (podobnie jak pod zbiór 2012 r.),
- jęczmienia ozimego 212,4 tys. ha (o 10 tys. ha mniej niż pod zbiór 2012 r.),
- mieszanek zbożowych ozimych 89,2 tys. ha (o 2,9 tys. ha więcej niż pod zbiór 2012 r.).
Powierzchnię obsianą rzepakiem ozimym szacuje się na około 775,7 tys. ha wobec 796 tys. ha szacowanych przez GUS w grudniu 2011 roku pod zbiory 2012.
Na dzień dzisiejszy trudno jest w pełni ocenić stan przezimowania ozimin. Potencjalne straty mrozowe mogły powstać w rejonach, w których pomimo niskich temperatur nie było pokrywy śnieżnej. Natomiast duże mrozy na obszarach zaśnieżonych nie powinny powodować strat w zasiewach, ponieważ warstwa śniegu stanowiła skuteczną izolację. Stosowane w kraju odmiany zbóż ozimych zazwyczaj dobrze znoszą niskie temperatury. Tak więc dopóki nie rozpocznie się wegetacja roślin, nie można stwierdzić w jakiej kondycji w nowy okres wegetacji wchodzą plantacje zbóż ozimych.
W przypadku zbóż jarych z uwagi na długo zalegającą okrywę śnieżną termin siewów ulegnie znacznemu opóźnieniu. Według Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin pszenica jara w zależności od regionu kraju powinna byś wysiewana w terminie:
- region zachodni - optymalny termin 15 – 25.03, dopuszczalny opóźniony termin 5.04,
- region centralny - optymalny termin 20 – 30.03, dopuszczalny opóźniony termin 10.04,
- region północno-wschodni - optymalny termin 1 – 10.04, dopuszczalny opóźniony termin 20.04,
- region wschodni - optymalny termin 25.03 – 5.04, dopuszczalny opóźniony termin 15.04.
Pszenica jara jest rośliną dnia długiego. Kiełkuje w temperaturze 1 – 3 stopni C. Opóźnienie siewu sprawia, że początkowy rozwój przechodzi ona przeważnie w wyższych temperaturach i przy dłuższym dniu. Takie warunki powodują skrócenie okresu krzewienia co ogranicza liczbę pędów i redukuje liczbę płodnych kłosów. Z doświadczeń wynika, że ujemny wpływ opóźnionego siewu w niewielkim stopniu może być wyrównywany poprzez zwiększoną ilość wysiewu roślin na ha.
W przypadku jęczmienia jarego (najpopularniejszego zboża jarego) w przeważającej części kraju optymalny termin wysiewu przypada na okres od 20 marca do 10 kwietnia.
W najbliższym czasie dużo będzie zależało od warunków pogodowych, które będą decydowały o możliwości przystąpienia jak najszybciej do siewów. Tak więc pogoda w pierwszej dekadzie kwietnia ma bardzo duże znaczenie. Ważne będą też warunki pogodowe w dalszym okresie wegetacji, gdyż rośliny są w stanie zrekompensować opóźnione siewy. Dla przykładu, pomimo bardzo niekorzystnego początku roku 2012 (wymarznięcia, późne siewy zbóż jarych) zbiory zbóż były większe od średniej z ostatnich pięciu lat wynoszącej ponad 28 mln ton.
Dane dotyczące przezimowania zbóż ozimych opublikowane będą przez Główny Urząd Statystyczny pod koniec kwietnia. Według IUNG – PIB w Puławach nie ma zagrożeń w przezimowaniu upraw. Na większości obszaru kraju za dwa dni, przy obecnych temperaturach pokrywa śnieżna zginie całkowicie. Na podstawie tego co już zostało odkryte można stwierdzić, że stan ozimin jest bardzo dobry. Mogą być niewielkie problemy na obszarze Polski Północno-Wschodniej gdzie pokrywa śnieżna jest grubsza i mogą wystąpić wyprzenia jeśli temperatury szybko wzrosną.
Źródło: MRiRW
