Zgodnie z nowymi zasadami od roku 2013 jest możliwość dokonywania zmiany zobowiązania rolnośrodowiskowego w ramach Pakietu 1 Rolnictwo zrównoważone, polegającej na zwiększeniu obszaru, na którym to zobowiązanie jest realizowane lub zmniejszeniu tego obszaru, jeżeli mimo tego zmniejszenia zobowiązaniem tym będzie objęty obszar gruntów rolnych zadeklarowanych we wniosku o przyznanie pierwszej płatności rolnośrodowiskowej, na których jest prowadzona działalność rolnicza. Każde powiększenie gospodarstwa rolnego będzie kwalifikowane jako dopuszczalna zmiana zobowiązania realizowanego w ramach pakietu 1. Wniosek o przyznanie pomocy w ramach "Programu rolnośrodowiskowego" składa się na wspólnym formularzu z wnioskiem o dopłaty bezpośrednie i ONW, w tym samym terminie czyli od 15 marca do 15 maja 2013 roku.
Ponadto płatność rolnośrodowiskowa za realizację Pakietu 1 Rolnictwo zrównoważone na obszarach szczególnie narażonych (OSN) przyznawana będzie do powierzchni maksymalnie 100 ha takich gruntów tj. położonych na obszarze OSN. Rolnicy gospodarujący na obszarach szczególnie narażonych powyżej 100 ha użytków rolnych są obowiązani na podstawie przepisów zawartych w programach działań mających na celu ograniczenia odpływu azotu ze źródeł rolniczych dla obszarów szczególnie narażonych do opracowania planu nawożenia. Wobec tego, że zobowiązanie rolnośrodowiskowe obejmuje jedynie te wymogi, które wykraczają ponad podstawowe wymagania, nie jest uzasadnione wspieranie w ramach Pakietu 1 prowadzenia działalności rolniczej według reguł rolnictwa zrównoważonego na obszarach szczególnie narażonych, dla których sporządzenie planu nawożenia stanowi podstawowe wymaganie.
Od roku 2013 nie ma możliwości wsparcia realizacji dotychczasowych wariantów 2.9-2.12, a więc wariantów dotyczących upraw jagodowych i sadowniczych w ramach Pakietu 2 Rolnictwo ekologiczne. Wobec tego, od dnia 15 marca 2013 r. rolnicy nie będą mieli możliwości rozpoczęcia realizacji zobowiązania rolnośrodowiskowego w zakresie powyższych wariantów. Takie rozwiązanie jest podyktowane wzrastającą powierzchnią upraw sadowniczych wspieranych w ramach tego pakietu, bez równoczesnego, proporcjonalnego do tego wzrostu zwiększenia produkcji i sprzedaży owoców ekologicznych. Zakończenie wspierania upraw sadowniczych w ramach pakietu 2 jest uzasadnione również z uwagi na przekroczenie wartości docelowej wskaźnika powierzchni dla tego pakietu, określonego w Programie Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013. Jednocześnie zobowiązania podjęte do dnia 15 marca 2013 r. w zakresie upraw sadowniczych mogą być nadal kontynuowane. Poza tym zamiana zobowiązania rolnośrodowiskowego na warianty 2.9-2.12 nie będzie również dopuszczalna.
W ramach pakietu 2 Rolnictwo ekologiczne istnieje możliwość zmiany wariantu 2.1 lub 2.2 realizowanych na gruntach, na których są uprawiane mieszanka wieloletnia traw lub mieszanka wieloletnia traw z motylkowatymi drobnonasiennymi, na wariant 2.3 lub 2.4, jeżeli grunty, na których są uprawiane te mieszanki, stały się trwałymi użytkami zielonymi. Jest to związane z tym, że po upływie 5 lat uprawy takich mieszanek są kwalifikowane jako trwałe użytki zielone.
Kolejną zmianą dla beneficjentów Pakietu 2 Rolnictwo ekologiczne, którzy podejmą od dnia 15 marca 2013 r. nowe zobowiązanie rolnośrodowiskowe jest uzależnienie wysokości płatności rolnośrodowiskowej za realizację wariantu 2.3 i 2.4 od liczby posiadanych zwierząt tj. bydła, owiec, kóz i koni. Zgodnie z wprowadzonym rozwiązaniem, aby otrzymać płatności rolnośrodowiskowe do całej powierzchni trwałych użytków zielonych zadeklarowanej w ramach tych wariantów rolnik powinien utrzymywać taką liczbę tych zwierząt, która jest co najmniej równa obsadzie wynoszącej 0,5 DJP/ha trwałych użytków zielonych włączonych do ww. wariantów. Zmiana ta nie dotyczy rolników, którzy podjęli zobowiązanie rolnośrodowiskowe przed dniem 15 marca 2013 r.
Wprowadzono nową regulację dotyczącą Pakietu 4 i Pakietu 5. Zgodnie z wprowadzoną zmianą, jeżeli w trakcie realizacji zobowiązania rolnośrodowiskowego grunty rolne, na których jest realizowane zobowiązanie, zostaną wyłączone z obszaru Natura 2000, realizowany na tych użytkach rolnych wariant Pakietu 5 Ochrona zagrożonych gatunków ptaków i siedlisk przyrodniczych na obszarach Natura 2000 staje się od następnego roku realizacji zobowiązania rolnośrodowiskowego odpowiednim wariantem Pakietu 4 Ochrona zagrożonych gatunków ptaków i siedlisk przyrodniczych poza obszarami Natura 2000.
Kolejną wprowadzoną zmianą jest zamknięcie możliwości ubiegania się o przyznanie płatności rolnośrodowiskowej w zakresie uprawy prosa w ramach wariantu 6.1 Produkcja towarowa lokalnych odmian roślin uprawnych (usunięcie prosa z listy roślin wspieranych w ramach wariantu 6.1). Począwszy od dnia 15 marca 2013 r., nie można będzie uprawiać prosa w ramach zobowiązania rolnośrodowiskowego w zakresie wariantu pierwszego pakietu 6. Płatność rolnośrodowiskowa w ramach tego wariantu do gruntów, na których jest uprawiane proso, może być przyznana tylko tym rolnikom, którzy realizują zobowiązanie rolnośrodowiskowe w tym zakresie podjęte przed dniem 15 marca 2013 r., czyli tym, którzy już przed tą datą otrzymywali płatność do uprawy prosa w ramach tego wariantu. Powyższe rozwiązanie wynika z faktu, że proso w nadmiernym stopniu zdominowało ten wariant. Na 12 gatunków roślin dopuszczonych do wsparcia w ramach tego wariantu tylko 9 cieszy się zainteresowaniem rolników, natomiast ponad 2/3 wspieranych powierzchni dotyczy właśnie prosa.
W odniesieniu natomiast do Pakietu 7 Zachowanie zagrożonych zasobów genetycznych zwierząt w rolnictwie, wprowadzono zasadę, zgodnie z którą, oprócz zwiększenia liczby zwierząt objętych zobowiązaniem rolnośrodowiskowym, dopuszcza się również zmniejszenie liczby zwierząt objętych tym zobowiązaniem. Taka zmiana nie będzie jednak dopuszczalna, gdyby miała ona doprowadzić do realizacji tego pakietu w odniesieniu do zwierząt, których liczba byłaby mniejsza niż liczba zwierząt pierwotnie objętych zobowiązaniem rolnośrodowiskowym. Ten minimalny poziom stanowi liczba zwierząt, do których została przyznana pierwsza płatność rolnośrodowiskowa.
Od 2013 roku, nie ma możliwości wsparcia realizacji wariantu 9.1 Utrzymanie 2-metrowych stref buforowych oraz 9.2. Utrzymanie 5-metrowych stref buforowych. Konieczność zakończenia, od roku 2013, wsparcia realizacji zobowiązań rolnośrodowiskowych w ramach tych wariantów wynika z wprowadzenia obowiązku przestrzegania obowiązkowych norm w ramach wzajemnej zgodności, dotyczących ustalenia stref buforowych wzdłuż cieków wodnych. Natomiast zgodnie z prawem wspólnotowym, płatności rolnośrodowiskowe mogą obejmować jedynie te zobowiązania, które wykraczają poza odpowiednie normy obowiązkowe. Realizacja podjętych zobowiązań rolnośrodowiskowych w tym zakresie zostanie zakończona, a rolnicy nie będą zobowiązani do zwrotu płatności rolnośrodowiskowej z tytułu zaniechania realizacji zobowiązania rolnośrodowiskowego.
Od roku 2013, w przypadku, gdy rolnik realizujący zobowiązanie rolnośrodowiskowe nie zamierza ubiegać się o przyznanie płatności rolnośrodowiskowej za realizację danego wariantu, zamiast wniosku o przyznanie płatności, zobowiązany jest złożyć informację o gruntach, na których realizuje zobowiązanie rolnośrodowiskowe w danym roku, a w przypadku pakietu 7 - wskazać zwierzęta, w odniesieniu do których realizuje zobowiązanie rolnośrodowiskowe w zakresie tego wariantu w danym roku. Powyższa informacja składana jest w tych samych terminach co wnioski o przyznanie płatności rolnośrodowiskowej.
Ponadto odstąpiono od ustalenia terminu początkowego wydawania decyzji w sprawie przyznania płatności rolnośrodowiskowej, który dotychczas był określony na dzień 1 grudnia roku, w którym został złożony wniosek o przyznanie płatności rolnośrodowiskowej. Dzięki przyjęciu takiego rozwiązania możliwe będzie wcześniejsze realizowanie tych płatności. Zgodnie bowiem z przepisami UE, płatności rolnośrodowiskowe mogą być realizowane od dnia 16 października roku złożenia wniosku o przyznanie płatności rolnośrodowiskowych.
Poza tym wprowadzone zostały nowe zasady, które określają warunki i tryb wstąpienia do toczącego się postępowania w sprawie przyznania płatności rolnośrodowiskowej w sytuacji śmierci rolnika albo wystąpienia innego zdarzenia prawnego powodującego następstwo prawne oraz w sytuacji przeniesienia posiadania gruntów rolnych lub stada zwierząt ras lokalnych objętych zobowiązaniem rolnośrodowiskowym.
Szczegółowe zasady przyznawania płatności rolnośrodowiskowych w roku 2013, rolnicy mogą pozyskać w biurach powiatowych i oddziałach regionalnych ARiMR a także na stronie internetowej ARiMR, gdzie zamieszczone są szczegółowe informacje oraz wzory wymaganych dokumentów.
Źródło: ARiMR
