Po pięciu latach przygotowań Komisja Europejska przyjęła 19 grudnia br. wniosek dotyczący zmiany dyrektywy w sprawie wyrobów tytoniowych. Przewiduje on nowe, wzmocnione przepisy dotyczące produkcji, prezentowania i sprzedaży tych wyrobów. We wniosku wprowadzono zakaz stosowania aromatów charakterystycznych w papierosach, tytoniu do samodzielnego skręcania papierosów i wyrobach tytoniowych bezdymnych oraz nałożono wymóg zamieszczania na opakowaniach papierosów i tytoniu do samodzielnego skręcania papierosów dużych obrazkowych ostrzeżeń zdrowotnych. Uregulowano transgraniczną sprzedaż przez internet i przewidziano rozwiązania techniczne służące walce z nielegalnym handlem.

 

 

 

Zaproponowano również środki dotyczące wyrobów, które nie były dotąd objęte szczegółowymi przepisami, takich jak e-papierosy i wyroby ziołowe do palenia. Tytoń do żucia i tytoń do nosa będzie podlegał szczegółowym przepisom dotyczącym etykietowania i składników. Obecny zakaz dotyczący tytoniu do stosowania doustnego (snusu) zostanie utrzymany.

Tonio Borg, komisarz odpowiedzialny za zdrowie i politykę konsumencką, tak skomentował przyjęcie wniosku: „Udało się! Komisja Europejska zapowiedziała przyjęcie wniosku dotyczącego wyrobów tytoniowych do końca roku 2012. Dziś przedstawiam jego tekst ministrom zdrowia i Parlamentowi Europejskiemu. Liczby mówią za siebie: tytoń zabija co drugiego palacza i silnie uzależnia. Ponieważ 70 proc. palaczy zaczyna przed 18 rokiem życia, wniosek ma sprawić, by wyroby tytoniowe i palenie stały się mniej atrakcyjne, a tym samym zniechęcić młodych ludzi do sięgnięcia po wyroby tytoniowe. Konsumentów nie wolno oszukiwać: wyroby tytoniowe powinny wyglądem i smakiem przypominać wyroby tytoniowe. Dzięki wnioskowi nie będzie można wykorzystywać atrakcyjnych opakowań i aromatów w celach marketingowych”.

Dlaczego potrzebna jest zmiana przepisów UE?

 

Obecna dyrektywa w sprawie wyrobów tytoniowych (2001/37/WE) została przyjęta w 2001 r. Od tego czasu miał miejsce istotny postęp naukowy i rynkowy oraz zmiany na szczeblu międzynarodowym. Pojawiły się na przykład nowe dowody dotyczące środków aromatyzujących stosowanych w wyrobach tytoniowych oraz skuteczności ostrzeżeń zdrowotnych. Na rynku pojawiły się nowatorskie wyroby, takie jak papierosy elektroniczne, a w strategiach marketingowych zaczęto wykorzystywać atrakcyjne opakowania i aromaty. Na szczeblu międzynarodowym UE i wszystkie jej państwa członkowskie ratyfikowały Ramową konwencję Światowej Organizacji Zdrowia o ograniczeniu użycia tytoniu, która weszła w życie w lutym 2005 r. W związku z powyższym niektóre z obowiązujących przepisów dyrektywy zdezaktualizowały się. Ponadto państwa członkowskie przyjęły różne podejścia regulacyjne, co spowodowało rozbieżności pomiędzy przepisami krajowymi w zakresie produkcji, prezentowania i sprzedaży wyrobów tytoniowych.

W nowym wniosku uwzględniono te zmiany oraz wnioski Parlamentu Europejskiego i Rady Ministrów, jak również sprawozdanie Komisji z 2007 r. i 2009 r. w sprawie stosowania dyrektywy w sprawie wyrobów tytoniowych, w którym określono obszary wymagające zmian.

Główne elementy wniosku

We wniosku przewidziano istotne zmiany w obowiązującej dyrektywie. Dotyczą one w szczególności poniższych obszarów.

• Etykietowanie i opakowania: na wszystkich opakowaniach papierosów i tytoniu do samodzielnego skręcania papierosów musi znajdować się obrazkowo-tekstowe ostrzeżenie zdrowotne zajmujące 75 proc. obu stron opakowania, a opakowania nie mogą zawierać elementów promocyjnych. Obecne informacje dotyczące substancji smolistych, nikotyny i tlenku węgla, które uważa się za wprowadzające w błąd, zastąpiono wiadomością informacyjną umieszczaną z boku opakowania, stwierdzającą, że dym tytoniowy zawiera ponad 70 substancji powodujących raka. W uzasadnionych przypadkach państwa członkowskie mogą wprowadzić jednolite opakowania.
• Składniki: zostanie wprowadzony elektroniczny format zgłaszania składników i wydzielanych substancji. We wniosku przewidziano zakaz dotyczący papierosów, tytoniu do samodzielnego skręcania papierosów i tytoniu bezdymnego o aromatach charakterystycznych oraz wyrobów o zwiększonej toksyczności i zwiększonych właściwościach uzależniających.
• Wyroby tytoniowe bezdymne : utrzymano zakaz dotyczący wyrobów tytoniowych do stosowania doustnego (snus), zwolniono z niego jedynie Szwecję. Wszystkie wyroby tytoniowe bezdymne będą musiały być opatrzone ostrzeżeniami zdrowotnymi zamieszczonymi na głównej płaszczyźnie opakowania, a sprzedaż wyrobów o aromatach charakterystycznych będzie zabroniona. W przypadku nowatorskich wyrobów tytoniowych będzie wymagane uprzednie zgłoszenie.
• Rozszerzenie zakresu dyrektywy: wyroby zawierające nikotynę (np. papierosy elektroniczne) poniżej określonego progu będą mogły być wprowadzane do obrotu, ale z ostrzeżeniami zdrowotnymi; w razie przekroczenia tego progu na wyroby takie będzie trzeba uzyskać analogiczne zezwolenie jak w przypadku produktów leczniczych, jak np. dla produktów do nikotynowej terapii zastępczej. Konieczne będzie zamieszczanie ostrzeżeń zdrowotnych na opakowaniach papierosów ziołowych.
• Transgraniczna sprzedaż na odległość: przewidziano wymóg zgłaszania dla internetowych sprzedawców detalicznych i mechanizm sprawdzania wieku, aby uniemożliwić sprzedawanie wyrobów tytoniowych dzieciom i młodzieży.
• Nielegalny handel: przewidziano system śledzenia ruchu i pochodzenia oraz zabezpieczenia (np. hologramy), aby w sprzedaży w UE mogły znajdować się tylko wyroby zgodne z dyrektywą.

Procedura i harmonogram

Wniosek przyjęto po szeroko zakrojonych konsultacjach z zainteresowanymi stronami, w tym konsultacjach społecznych, w ramach których Komisja otrzymała 85 tys. odpowiedzi. W ramach przygotowań przeprowadzono gruntowną ocenę skutków, podczas której przeanalizowano skutki gospodarcze, społeczne i zdrowotne kilku rozważanych wariantów strategicznych. W toku procedury zlecono również szereg analiz zewnętrznych.

Następnym krokiem będzie omówienie wniosku na forum Parlamentu Europejskiego i Rady Ministrów. Jego przyjęcie ma nastąpić w 2014 r. Przewidywana data wejścia w życie to 2015-2016 r.