W dniu 11 września 2024 r. w siedzibie KRIR w Parzniewie odbyło się V posiedzenie KRIR VII kadencji. Gośćmi posiedzenia byli Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi Czesław Siekierski, Zastępca Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego Helena Rudzis-Gruchała, Zastępca Prezesa Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa Leszek Szymański, Zastępca Dyrektora Generalnego Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa Tomasz Ciodyk oraz przedstawiciele polskich organizacji rolniczych zrzeszonych w COPA-COGECA.

Podczas posiedzenia przyjęto uchwałę w sprawie opublikowanego Raportu z Dialogu Strategicznego nad przyszłością rolnictwa UE, której treść prezentujemy poniżej:

Stanowisko Krajowej Rady Izb Rolniczych w sprawie opublikowanego Raportu z Dialogu Strategicznego nad przyszłością rolnictwa UE

Krajowa Rada Izb Rolniczych stanowczo zaznacza, że na funkcjonowanie gospodarstw rolnych wpływ mają nie tylko czynniki klimatyczne, ekonomiczne, ale również w bardzo dużej skali polityczne.

Przedstawiony dokument Dialogu Strategicznego, który został upubliczniony 4 września 2024 roku  ma stanowić podstawę dla Przewodniczącej Komisji Europejskiej Ursuli von der Leyen do prowadzenia dyskusji z krajami członkowskimi nad przyszłością rolnictwa po roku 2027, budżetem na WPR i kierunkiem wydatkowania środków w przyszłej perspektywie Wspólnej Polityki Rolnej.

Wobec tak przedstawionej treści Raportu z Dialogu Strategicznego nad przyszłością rolnictwa UE, Krajowa Rada Izb Rolniczych (dalej KRIR) wyraża stanowczy sprzeciw.

Pomimo, iż  w dokumencie nie używa się sformułowania „Zielony Ład” (ponieważ był źródłem i przyczyną rolniczych  protestów, które w 2024 r. przetoczyły się przez całą Europę), to de facto w Raporcie  przyszłość europejskiego rolnictwa rozpatrywana jest przez pryzmat ochrony środowiska i klimatu (w tym uwidacznia się elimanacja produkcji zwierzęcej poprzez włączenie rozliczania ETS z produkcji rolniczej). Dokument nie uwzględnia kluczowej roli i wizji dla rozwoju, a nawet funkcjonowania gospodarstw rolnych, które zapewniają bezpieczeństwo żywnościowe Europie i światu.

Pominięto w nim również analizę wpływu na przyszłość europejskiego rolnictwa jaką będzie miała integracja Ukrainy z UE (z silnym rolnictwem opartym na wielkich przedsiębiorstwach rolnych) i co za tym idzie pełnym dostępem do rynku unijnego.

Dokument przewiduje również istotne zmiany w polityce wsparcia rolnictwa.

Krajowa Rada Izb Rolniczych protestuje wobec:

1. Brak transparentności opracowywania dokumentu i konsultacji z rolnikami

KRIR podkreśla, że proces opracowywania dokumentu nie był transparentny, uznaje za niewłaściwie i nierzetelnie przeprowadzone konsultacje ze stroną społeczną, tj. z rolnikami, których raport bezpośrednio dotyczy. Rolnicy powinni mieć możliwość aktywnego uczestnictwa w debacie na temat przyszłości europejskiego rolnictwa, a ich głos musi być brany pod uwagę przez polityków w tworzeniu strategii, które będą mieli realizować.

2. Całkowita zmiana podejścia do finansowania WPR po 2027

Krajowa Rada Izb Rolniczych wyraża stanowczy sprzeciw wobec zmiany finansowania WPR i planów odejścia od dopłat bezpośrednich i przeznaczeniu środków w większości na dopłaty środowiskowo-klimatyczne. Dopłaty bezpośrednie stanowią rekompensatę dla rolników wyrównującą koszty obciążające produkcję a z drugiej strony służą konsumentom poprzez możliwość niższych cen żywności. Cele środowiskowe realizowane powinny być ze środków poza WPR. Rolnictwo powinno być prowadzone w sposób zrównoważony, ale celem jest produkcja bezpiecznej i dobrej jakości żywności dla ludzi, prowadzona z poszanowaniem wymogów środowiska, a nie sama ochrona środowiska.

3. Plan marginalizacji i wyeliminowania produkcji zwierzęcej

Dokument kładzie silny nacisk na konieczność ograniczenia hodowli zwierząt oraz promocję diet roślinnych, co może prowadzić do marginalizacji sektora hodowlanego, zwłaszcza bydła. Hodowla zwierząt ma nie tylko znaczenie ekonomiczne, ale również społeczne i środowiskowe. Pominięto rolę hodowli w zachowaniu bioróżnorodności i dostarczaniu naturalnych nawozów. Wskazywane w Raporcie działania mogą doprowadzić do zmniejszenia produkcji zwierzęcej, co stanowi zagrożenie dla stabilności ekonomicznej gospodarstw rolnych.

4. Zmiana celów polityki promocji WPR

Nie akceptujemy propozycji zmiany celów polityki promocji finansowanej z Wspólnej Polityki Rolnej (WPR). Środki z WPR powinny być przeznaczone na promocję produktów rolnych wysokiej jakości, a nie na inicjatywy promujące diety roślinne kosztem gałęzi produkcji rolniczej jaką jest produkcja zwierzęca. Oczekujemy, że WPR będzie wspierać rolników w produkcji bezpiecznej, zdrowej żywności, a nie angażować się w kwestie, które mogą być realizowane w ramach innych polityk unijnych, takich jak zdrowotna czy edukacyjna.

5. Dalsze zaostrzenie rygorów środowiskowych i klimatycznych

KRIR nie zgadza się na dalsze zaostrzanie rygorów środowiskowych, wprowadzanie emisyjności w produkcji rolniczej a głównie zwierzęcej, co spowoduje że gospodarstwa będą likwidowane a młodzi ludzie nie będą wiązać swojej przyszłości z działalnością rolniczą. Może to przynieść wiele negatywnych zjawisk socjologicznych jak: wyludnianie obszarów wiejskich i dalsza liberalizacja handlu towarami rolno-spożywczymi spoza Unii Europejskiej, spełniającymi zupełnie inne wymogi - znacznie mniejsze i przy produkcji których nie zważa się na ochronę przyrody i środowiska.

6. Niedostateczne uwzględnienie integracji Ukrainy z rynkiem unijnym

KRIR wyraża głębokie zaniepokojenie brakiem odpowiedniego odniesienia do kwestii związanych z integracją Ukrainy z Unią Europejską i jej potencjalnym wpływem na rolnictwo w Polsce i innych krajach UE. Zniesienie barier celnych oraz otwarcie rynku unijnego na produkty z Ukrainy już teraz negatywnie wpływa na rynek rolny, prowadząc do destabilizacji, szczególnie w sektorach takich jak zboża, drób i cukier. W raporcie nie uwzględniono tego kluczowego wyzwania, co jest nie do zaakceptowania w kontekście przyszłości europejskiego rolnictwa.

Ponadto niedopuszczalne jest przesuniecie kwoty 400 mln euro z funduszy promocji i przekierowanie tych środków na wsparcie Ukrainy.

Krajowa Rada Izb Rolniczych domaga się od Komisji Europejskiej ponownego podejścia do przyszłości i budżetu na Wspólną Politykę Rolną po roku 2027, rzetelnej konsultacji z zainteresowanymi stronami społecznymi nie tylko tymi którzy reprezentują ochronę środowiska, przeanalizowania wpływów polityki na funkcjonowanie gospodarstw rolnych i zachęcania ludzi młodych do bycia rolnikami.

Krajowa Rada Izb Rolniczych zwraca się do Premiera Polski Pana Donalda Tuska pełniącego wiele lat funkcję Przewodniczącego Rady Europejskiej, aby razem z Ministrem Rolnictwa i Rozwoju Wsi Panem Czesławem Siekierskim byłym Przewodniczącym Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi w Parlamencie Europejskim wynegocjowali takie kierunki przyszłej polityki rolnej, które nie spowodowałyby likwidacji gospodarstw rolnych, zwłaszcza produkcyjnych opartych o hodowlę zwierząt w Polsce.