W dniu 18 października 2023 r. Ministerstwo Klimatu i Środowiska odpowiedziało na pismo Zarządu KRIR z dnia 12 kwietnia 2021 r., na wniosek Warmińsko - Mazurskiej Izby Rolniczej, dotyczący wzrostu liczebności populacji wilka w Polsce.
Wilk objęty jest ścisłą ochroną gatunkową na podstawie załącznika nr 1 do rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt.
Fakt objęcia wilka ochroną ścisłą nie oznacza jednak, że obowiązujące obecnie przepisy prawa nie przewidują możliwości podjęcia działań przeciwdziałających m.in. zagrożeniu powodowanemu przez te zwierzęta dla życia i zdrowia ludzkiego. Zgodnie z przepisami ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody możliwe jest uzyskanie zezwolenia na odstępstwo od zakazów wobec osobników tego gatunku, w celu wyeliminowania powodowanego zagrożenia – np. umyślne płoszenie, przemieszczania z miejsca regularnego przebywania w inne miejsce, czy zabijanie. Zezwolenia wydawane są przez właściwego miejscowo regionalnego dyrektora ochrony środowiska (w zakresie umyślnego płoszenia i przemieszczania), GDOŚ (w zakresie umyślnego zabijania), Ministra Środowiska (w przypadku gdy czynności mają być wykonane na terenie parku narodowego). Zezwolenia takie mogą być wydawane w przypadku braku rozwiązań alternatywnych, jeżeli wnioskowane działania nie są szkodliwe dla zachowania we właściwym stanie ochrony gatunków chronionych oraz przy spełnianiu jednej z przesłanek indywidualnych, jak na przykład interes zdrowia lub bezpieczeństwa powszechnego. W przypadku, gdy zagrożenie jest udokumentowane oraz gdy spełnione są wszystkie przesłanki niezbędne do wydania zezwolenia nie ma przeciwskazań, aby zezwolenie takie uzyskać. Niemniej jednak, należy zaznaczyć, że ewentualne zezwolenia wydawane są wyłącznie na wniosek podmiotu zainteresowanego uzyskaniem stosowanego odstępstwa. Zasadnym jest również podkreślenie, że w przypadku gdy wniosek obiektywnie nie może być załatwiony w formie pisemnej, podmiot zainteresowany uzyskaniem zezwolenia może uzyskać decyzję ustną, po rozpatrzeniu wniosku złożonego drogą elektroniczną. W tym celu należy skontaktować się telefonicznie z GDOŚ pod numerem telefonu podanym na stronie internetowej Urzędu.
Resort podkreśla, iż podstawową formą ochrony dobytku przed szkodami wyrządzanymi m.in. przez wilki, jest jego odpowiednie zabezpieczenie. Zgodnie z orzeczeniem TK obowiązująca regulacja prawna w zakresie zasad odpowiedzialności Skarbu Państwa za szkody powodowane przez niektóre gatunki zwierząt jest zgodna z Konstytucją RP. Trybunał Konstytucyjny stwierdził, że nie istnieje ogólne prawo do odszkodowania od Skarbu Państwa dla określonej kategorii podmiotów. Ponadto, TK opowiedział się przeciwko całkowitej automatyzacji refundacji szkód, zwracając uwagę, że działania odszkodowawcze Skarbu Państwa winny być, powiązane z oceną działań prewencyjnych podejmowanych przez właścicieli i posiadaczy mienia, w którym zaistniała szkoda, gdyż każdy z właścicieli jest odpowiedzialny za dobro własnego mienia. Właściciel lub użytkownik mienia przewidując możliwość wyrządzenia szkody przez zwierzęta ochroną gatunkową w pierwszej kolejności sam powinien podjąć stosowne czynności, zmierzające do uniknięcia szkody lub zminimalizowania jej rozmiarów.
Należy też podkreślić, iż sprawy dotyczące sytuacji konfliktowych z udziałem wilków traktowane są priorytetowo przez resort środowiska, w tym GDOŚ – organ właściwy do wydania zezwoleń na ewentualną eliminację poszczególnych osobników.
Źródło: pismo MKiŚ
