W odpowiedzi na wystąpienie Zarządu Krajowej Rady Izb Rolniczych z 15 marca 2023 r. realizujące wniosek przyjęty podczas XV Posiedzenia Krajowej Rady Izb Rolniczych VI Kadencji w dniu 22 lutego 2023 r. o objęcie produktów spożywczych importowanych z Ukrainy szczegółowymi badaniami pod względem zawartości pozostałości pestycydów, antybiotyków i GMO resort rolnictwa przedstawił następującą odpowiedź:
"Urzędowej kontroli granicznej w punktach kontroli granicznej podlegają wszystkie przesyłki zwierząt i towarów pochodzenia zwierzęcego wprowadzane na teren Unii Europejskiej (UE) z krajów trzecich wymienione w art. 47 ust. 1 rozporządzenia (UE) nr 2017/6251), tj. zwierzęta oraz produkty pochodzenia zwierzęcego, materiał biologiczny, produkty uboczne pochodzenia zwierzęcego, siano i słoma oraz środki spożywcze zawierające zarówno produkty pochodzenia roślinnego, jak i produkty przetworzone pochodzenia zwierzęcego („produkty złożone”).
Szczegółowy wykaz gatunków zwierząt i towarów podlegających weterynaryjnej kontroli granicznej w punkcie kontroli granicznej (BCP) znajduje się w załączniku do rozporządzenia wykonawczego Komisji (UE) nr 2021/6322).
Każda przesyłka podlega kontroli dokumentacji, natomiast kontrole identyfikacji i kontrole bezpośrednie są przeprowadzane zgodnie z rozporządzeniem wykonawczym Komisji (UE) nr 2019/21293), które określa podstawowe poziomy częstotliwości kontroli identyfikacyjnych i kontroli bezpośrednich zwierząt, produktów pochodzenia zwierzęcego, materiału biologicznego, produktów ubocznych pochodzenia zwierzęcego, produktów pochodnych, siana i słomy oraz produktów złożonych, z uwzględnieniem informacji dotyczących ryzyka związanego z kategoriami zwierząt lub towarów i dostępnych ocen naukowych. Kontrole te są monitorowane i koordynowane poprzez unijny system TRACES, który służy jako narzędzie analizy ryzyka. W ramach kontroli bezpośredniej pobierane są wyrywkowo próby do badań w laboratoriach urzędowych w ramach krajowego planu monitoringu pozostałości leków weterynaryjnych, zanieczyszczeń mikrobiologicznych oraz skażeń radioaktywnych.
Dodatkowo, osoba odpowiedzialna za przesyłkę, z wyprzedzeniem co najmniej jednego dnia roboczego, ma obowiązek dokonania wcześniejszego powiadomienia właściwych organów w punkcie kontroli granicznej o przybyciu tych przesyłek poprzez wypełnienie i przedłożenie odpowiedniej części dokumentu CHED do systemu IMSOC.
Po przeprowadzeniu kontroli urzędowych, w tym kontroli dokumentacji i, w razie potrzeby, kontroli identyfikacyjnej i kontroli bezpośredniej, właściwe organy podejmują decyzję w odniesieniu do każdej przesyłki produktów pochodzenia zwierzęcego, wskazując w niej, czy przesyłka spełnia wymogi przepisów, a w odpowiednich przypadkach – stosownej procedury celnej. W przypadku, gdy przesyłka nie spełnia wymagań przywozowych, nie zostaje wydana zgoda na jej wwóz na terytorium UE, towar nie zostaje dopuszczony do obrotu, a przesyłka zostaje odesłana do państwa pochodzenia lub poddana zniszczeniu na koszt osoby odpowiedzialnej za przesyłkę.
Należy również zauważyć, że w przypadku podejrzenia niezgodności przesyłek z odpowiednimi przepisami np. w zakresie pozostałości substancji niedozwolonych, właściwe organy przeprowadzają kontrole urzędowe w celu potwierdzenia lub wyeliminowania takiego podejrzenia. Jeżeli właściwe organy mają powody podejrzewać nieuczciwe lub oszukańcze praktyki ze strony podmiotu odpowiedzialnego za przesyłkę lub jeżeli kontrole urzędowe dają powody do podejrzeń, że miało miejsce poważne lub wielokrotne naruszenie odpowiednich przepisów, w stosownych przypadkach nasilają one kontrole urzędowe przesyłek o takim samym pochodzeniu lub zastosowaniu.
Ponadto organy te powiadamiają Komisję i państwa członkowskie UE poprzez system TRACES o swojej decyzji o przeprowadzaniu wzmożonych kontroli urzędowych oraz podają powody swojej decyzji. Zgłoszenie takich naruszeń podlega ocenie przez służby Komisji Europejskiej, w wyniku której na wszystkie państwa członkowskie może zostać nałożony obowiązek przeprowadzania szczegółowych kontroli kolejnych przesyłek pochodzących z tego samego źródła. Tak więc w odniesieniu do produktów pochodzenia zwierzęcego pochodzących z państw trzecich takie pełne kontrole są przeprowadzane zgodnie z przepisami UE i są realizowane w praktyce.
Dodatkowo, w przypadku podejrzenia lub stwierdzenia niezgodności w odniesieniu do przesyłek przywożonych z państw trzecich właściwe organy podejmują odpowiednie działania zgodnie z art. 137 i 138 rozporządzenia (UE) nr 2017/6251), w tym przypadku również mogą zostać wprowadzone „kontrole wzmożone” lub ograniczenie lub zakaz wprowadzania do obrotu, przemieszczania, wprowadzania na terytorium Unii lub wywozu poszczególnych zwierząt i towarów.
W odniesieniu do kontroli produktów spożywczych pochodzenia zwierzęcego przeznaczonych do obrotu w UE w roku bieżącym, do dnia 31 marca br. graniczne inspektoraty weterynarii na granicy PL-UA wykonały 3292 kontroli. Pobrano próbki do badań urzędowych w kierunku m.in. skażeń radioaktywnych, skażeń mikrobiologicznych i pozostałości leków weterynaryjnych. Uzyskane wyniki nie wskazują na jakiekolwiek nieprawidłowości.
Mając na uwadze powyższe, przesyłki żywności pochodzenia zwierzęcego pochodzące z Ukrainy przeznaczone do wprowadzenia na terytorium Polski są poddawane urzędowej kontroli w punktach kontroli granicznej zgodnie z ww. przepisami.
Natomiast odnosząc się do prośby objęcia produktów spożywczych importowanych z Ukrainy szczegółowymi badaniami pod względem GMO, uprzejmie informuję, że organem urzędowej kontroli żywności właściwym do wykonywania czynności dotyczących żywności genetycznie zmodyfikowanej (GMO), w tym również żywności wprowadzanej na rynek UE z państw trzecich jest Główny Inspektor Sanitarny.
Główny Inspektor Sanitarny jest właściwy również w zakresie kontroli żywności pochodzenia roślinnego. W związku z powyższym, ewentualne wnioski dotyczące objęcia produktów spożywczych importowanych z Ukrainy szczegółowymi badaniami pod względem GMO oraz żywności pochodzenia roślinnego, powinny być kierowane do tego organu."
