Komunikat prasowy nr 75
z dnia 9 stycznia 2023 r.
z posiedzenia Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi Parlamentu Europejskiego
Tematy główne:
- Zmiana rozporządzenia Rady (WE) nr 1217/2009 w odniesieniu do przekształcenia sieci danych rachunkowych gospodarstw rolnych w sieć danych dotyczących zrównoważonego charakteru gospodarstw rolnych
- Wymiana poglądów z Komisją na temat ukraińskiej produkcji rolnej i wywozu produktów rolnych z Ukrainy
- Wymiana poglądów z komisarzem ds. rolnictwa Januszem Wojciechowskim na temat wpływu inflacji na budżet WPR
Podczas posiedzenia Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi Parlamentu Europejskiego w dniu 9 stycznia 2023 r. omówiono następujące tematy:
- Zmiana rozporządzenia Rady (WE) nr 1217/2009 w odniesieniu do przekształcenia sieci danych rachunkowych gospodarstw rolnych w sieć danych dotyczących zrównoważonego charakteru gospodarstw rolnych [COM (2022) 296]
Wniosek legislacyjny COM (2022) 296 został ogłoszony w strategii "Od pola do stołu". Rozszerza on zakres gromadzonych danych tak, aby oprócz wymiaru ekonomicznego obejmował on również wymiar środowiskowy i społeczny poprzez:
- uproszczenie i modernizację obecnego zbioru danych;
- zachęcanie rolników do uczestnictwa w sieci danych;
- oferowanie państwom członkowskim wsparcia w procesie gromadzenia danych (np. odniesienia do innych odpowiednich baz danych, wkład w proces konwersji).
Sprawozdawca tego dossier (Jérémy Decerle, Renew) zaproponował 22 poprawki obejmujące trzy główne zagadnienia:
- charakter nowych zmiennych, które są wprowadzane do FSDN;
- tworzenie zachęt dla rolników do uczestnictwa w sieci, która ma charakter dobrowolny, poprzez dostarczanie informacji zwrotnych o charakterze doradczym;
- biorąc pod uwagę opinię Europejskiego Urzędu Ochrony Danych, sprawozdawca proponuje bardziej rygorystyczne ramy ochrony danych (np. sprawozdawca jasno stwierdza, że dane indywidualne, nawet spseudonimizowane, nie powinny być udostępniane publicznie).
Stanowisko posła Krzysztofa Jurgiela:
Nowy wniosek Komisji ma charakter dość techniczny. Należy je ocenić pozytywnie, jako że ma ono uprościć metody gromadzenia danych i zmniejszyć obciążenia państw członkowskich, w tym odpowiednio obniżyć koszty. Dotychczasowa współpraca z posłem Decerle przy innych dokumentach przebiegała pozytywnie. Prezentuje on stanowisko zbliżone do stanowiska EKR, dlatego przygotowywane przez niego sprawozdanie będzie do zaakceptowania przez naszą grupę.
Na uwagę zasługuje zaakcentowanie przez sprawozdawcę dobrowolnego charakteru sieci danych i podkreślenie możliwości wprowadzenia systemu zachęt dla rolników. Ponadto sprawozdanie komisji AGRI przewiduje większy stopień ochrony danych osobowych niż pierwotny wniosek, stanowiąc, że jedynie zanonimizowane dane z FDSN mogą być udostępniane (w kontraście do propozycji Komisji, która przewiduje możliwość udostępniania także spseudonimizowanych danych).
Wątpliwości może budzić jedynie treść nowego załącznika z bardzo ogólnie zdefiniowanym zakresem zbieranych w ramach FSDN danych (zwłaszcza kategorie środowiskowe i społeczne). W praktyce zbieranie danych nie będzie ograniczone do zadania pojedynczego pytania, czy też w pełni zautomatyzowanego pobrania danych z innego systemu. Przedstawiony zakres może być pod względem organizacyjnym i kosztowym nie do zrealizowania w ramach wydatków w budżecie krajowym na realizację programu FADN (np. Polska na ten cel przeznacza ponad 10 mln euro rocznie). Należy też mieć na względzie brak woli rolników i doradców nadmiernie obciążonych dodatkowymi obowiązkami do uczestniczenia w FSDN. W związku z tym poseł Krzysztof Jurgiel złoży odpowiednie poprawki.
- Wymiana poglądów z Komisją na temat ukraińskiej produkcji rolnej i wywozu produktów rolnych z Ukrainy
W związku z wojną na Ukrainie i blokadą portów na Morzu Czarnym, przez które w normalnej sytuacji większość towarów spożywczych opuszcza Ukrainę, latem 2022 r. powołano Inicjatywę na rzecz bezpiecznego transportu zboża i artykułów spożywczych z portów ukraińskich, zwaną również Inicjatywą na rzecz Zboża z Morza Czarnego. Inicjatywa na rzecz Zboża z Morza Czarnego została powołana obok innych inicjatyw prowadzonych przez UE, mających na celu przemieszczanie żywności i pasz koleją i drogami, które zostały ustalone wcześniej, ale zgodnie ze względu na przepustowość nie mogą w pełni zastąpić eksportu drogą morską.
Inicjatywa na rzecz Zboża z Morza Czarnego to porozumienie między Rosją i Ukrainą zawarte z Turcją i Narodami Zjednoczonymi w celu zapewnienia stałego przesyłu znacznych ilości komercyjnych zboża z trzech kluczowych portów ukraińskich na Morzu Czarnym (Odesa, Chornomorsk, Yuzhny) na rynki światowe.
Pierwotna umowa miała wygasnąć 19 listopada 2022 roku. Negocjacje w sprawie odnowienia zostały na krótko przerwane przez różne manewry rosyjskie. 17 listopada 2022 roku ONZ i Ukraina ogłosiły, że porozumienie zostało przedłużone o kolejne 120 dni.
Inicjatywa koncentruje się na eksporcie z Ukrainy zboża, innych artykułów spożywczych oraz nawozów sztucznych, w tym amoniaku.
Według danych ONZ do końca 2022 roku w czasie istnienia Inicjatywy na rzecz Zboża z Morza Czarnego za jej pośrednictwem zrealizowano łącznie kilkaset transportów. Na świecie przetransportowano prawie 16 mln ton zbóż, na które składają się głównie kukurydza (45%), pszenica (29%), a w dalszej kolejności jęczmień, rzepak, słonecznik, soja, olej słonecznikowy, śruta rzepakowa, śruta słonecznikowa itp. Najwięcej ładunków (według tonażu w kolejności malejącej) trafiło do: Hiszpanii, Chin, Turcji, Włoch, Holandii, Egiptu, Tunezji, Indii, Indonezji, Belgii, Korei.
- Wymiana poglądów z komisarzem ds. rolnictwa Januszem Wojciechowskim na temat wpływu inflacji na budżet WPR
W publikacji Farm Europe z października 2022 roku wskazano, że budżet WPR szybko się kurczy z powodu inflacji, co znacznie ogranicza finansowanie inwestycji przewidzianych w ramach zielonego ładu. Komisja zawsze zapewniała, że wszelkie negatywne skutki dla dochodów rolników wynikające z nowych polityk mogą być zrekompensowane przez WPR, jednak tak nie jest.
Farm Europe zwraca uwagę na dwa problemy w tym podejściu:
Po pierwsze, budżet WPR jest już rozdysponowany, więc przeniesienie środków na nowe formy wsparcia oznacza wycofanie środków z dotychczasowych priorytetów.
Po drugie, co bardziej istotne, budżet WPR kurczy się z powodu wysokiej inflacji, co zmniejsza realną wartość wsparcia.
Podczas gdy budżet WPR został uzgodniony z myślą o inflacji na poziomie 2%, dziś średnia inflacja w UE wynosi blisko 10%.
W oparciu o dane EBC, w latach 2021-2027 realna wartość budżetu WPR zmniejszy się o prawie 85 mld euro. Byłby to ogromny spadek budżetu WPR o 387 mld w tym okresie. Oznacza to, że realna wartość budżetu WPR skurczy się w tym okresie o blisko 22%. W roku 2027 realna wartość będzie niższa o 34% w stosunku do roku 2020.
Farm Europe w swoim dokumencie argumentuje, że albo budżet WPR musi zostać dostosowany do inflacji, albo należy znaleźć nową ścieżkę polityczną, aby przestawić zielony ład ze strategii opartej na regulacjach na strategię inwestycji prowzrostowych wspierających systemowe podejścia agronomiczne i innowacje.
Komisarz Janusz Wojciechowski zapewnił, że Komisja monitoruje wzrost inflacji w UE. Do tej pory podjęła następujące kroki nadzwyczajne:
- po raz pierwszy uruchomiono rezerwę kryzysowa (wsparcie dla rolników najbardziej dotkniętych kryzysem) oraz
- wprowadzono tymczasowe ramy kryzysowe, by pozwolić państwom członkowskim na wsparcie ich gospodarek w czasie agresji Rosji na Ukrainę (w październiku 2022 wprowadzono do tych ram kryzysowych poprawkę, która zwiększyła limity finansowe do 250 tys. euro).
Inflacja przekłada się na wszystkie programy – w tym WPR. Komisarz Wojciechowski wytłumaczył, że w samej WPR nie ma korekt inflacyjnych, ponieważ ta polityka jest bardziej nakierowana na rynek. Jednak bieżąca inflacja i wpływ rosnących cen produktów rolnych przełożyły się na szkody dla rolników. Pierwsze szacunki Eurostatu wskazują, że wzrosty kosztów produkcji są wyższe niż wzrosty cen produktów rolnych.
Komisarz Wojciechowski przypomniał, że w liście intencyjnym z września 2022 r. Ursula von der Leyen zapowiedziała przedstawienie przeglądu funkcjonowania wieloletnich ram finansowych (WRF) w 2023, czyli rok wcześniej niż Komisja pierwotnie założyła. Przegląd WRF to inicjatywa Komisji, nie obowiązek prawny.
Zmiana wieloletnich ram finansowych wymagałaby natomiast osiągnięcia porozumienia w Radzie i zgody w Parlamencie Europejskim, co jest procesem długim i trudnym. Zmiana taka nie miałaby zastosowania wstecz.
Ponadto komisarz zapowiedział, że pod koniec roku 2023 KE przedstawi pierwsze sprawozdanie celem oceny wszystkich planów strategicznych WPR.
