W maju 2021 r. wystąpiliśmy do ministra rolnictwa w sprawie problemu wypłaty pomocy spadkobiercom w przypadku ubiegania się o wsparcie w ramach mechanizmu „Pomoc dla rolników szczególnie dotkniętych kryzysem COVID-19”. Sprawa dotyczyła rolnika, który przed wydaniem decyzji administracyjnej w tej sprawie zmarł, a mimo to ARIMR wydała decyzję i wypłaciła pomoc finansową na rachunek bankowy należący uprzednio do zmarłego i jego żony. Następnie ARiMR wszczęła postępowanie w sprawie zwrotu nienależnie pobranych płatności wobec żony zmarłego.
Jak czytamy w udzielonej nam odpowiedzi, działanie „Wyjątkowe tymczasowe wsparcie dla rolników, mikroprzedsiębiorstw oraz małych i średnich przedsiębiorstw szczególnie dotkniętych kryzysem związanym z COVID-19” zostało dodane do PROW 2014-2020 w sierpniu 2020 r. Była to nadzwyczajna, jednorazowa pomoc dla rolników szczególnie dotkniętych kryzysem związanym z COVID-19. Budżet tego działania wyniósł 273 379 123 euro (wydatki publiczne) - wsparcie na to działanie nie mogło przekroczyć 2% całkowitego wkładu EFRROW do programu rozwoju obszarów wiejskich.
Biorąc pod uwagę wysokość strat w poszczególnych sektorach, jak również ograniczony budżet przewidziany na to działanie, określono, że wsparcie zostanie skierowane do producentów rolnych zajmujących się produkcją: wołowiny, mleka, trzody chlewnej (prosiąt), baraniny/jagnięciny, kóz, drobiu rzeźnego (kurczęta, gęsi i indyki), drobiu hodowlanego w związku z prowadzeniem produkcji jaj wylęgowych kur rzeźnych oraz roślin ozdobnych pod osłonami ogrzewanymi. W trakcie prac nad zmianą PROW 2014-2020 ustalono, że największe straty w dochodach rolników prowadzących produkcję w ww. sektorach wystąpiły w miesiącach marzec i kwiecień 2020 r., kiedy to, z uwagi na zamknięcie lub znaczne ograniczenie funkcjonowania wielu lokalnych miejsc handlu detalicznego, zamknięcie sektora usług hotelarskich i gastronomicznych w wielu krajach UE oraz ograniczeń w eksporcie, w tym wprowadzonych kontroli na granicach i zakłóceń w transporcie międzynarodowym, nastąpił niespodziewany i gwałtowny spadek popytu na produkty rolne i, w konsekwencji, spadek cen.
W rozporządzeniu Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 24 sierpnia 2020 r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania oraz wypłaty pomocy finansowej na operacje typu „Pomoc dla rolników szczególnie dotkniętych kryzysem COVID-19” w ramach działania „Wyjątkowe tymczasowe wsparcie dla rolników, mikroprzedsiębiorstw oraz małych i średnich przedsiębiorstw szczególnie dotkniętych kryzysem związanym z COVID-19” objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020 (Dz.U. z 2020 r. poz. 1467) określono: warunki dostępu do pomocy, sposób ustalania czy są one spełnione (m.in. na podstawie danych zawartych w rejestrze zwierząt gospodarskich oznakowanych i siedzib stad tych zwierząt), sposób obliczania wysokości pomocy, tryb przyznawania i wypłaty pomocy.
Zgodnie z ww. rozporządzeniem, pomoc mogła być przyznana osobie, która o nią wnioskowała, jeżeli spełnione były warunki przyznania pomocy, w tym osoba ta była posiadaczem zwierząt określonego gatunku, płci, typu użytkowego i wieku według stanu na dzień 1 marca 2020 r., co ustalano na podstawie danych zawartych w rejestrze zwierząt gospodarskich oznakowanych i siedzib stad tych zwierząt zgodnie ze stanem aktualizacji tych danych na dzień 15 lipca 2020 r.
Zgodnie z § 9 ww. rozporządzenia, w razie śmierci tej osoby, nie jest możliwe wstąpienie do toczącego się postępowania na miejsce wnioskodawcy przez jego następcę prawnego. Ze względu na specyficzny charakter tej pomocy oraz ograniczenia czasowe dotyczące jej przyznawania, nie było możliwe uwzględnienie w procesie przyznawania pomocy sytuacji, w której w miejsce wnioskodawcy wstępuje inna osoba dokumentująca fakt zaistnienia następstwa prawnego albo dokumentująca, że trwa postępowanie sądowe o stwierdzenie nabycia spadku. Ponadto, nawet jeśli możliwe byłoby wstąpienie następcy prawnego wnioskodawcy do toczącego się postępowania w sprawie przyznania pomocy, to nie spełniłby on warunku przyznania pomocy w zakresie posiadania zwierząt według stanu na określony dzień – nie można by było tego ustalić na podstawie danych zawartych w rejestrze zwierząt gospodarskich oznakowanych i siedzib stan tych zwierząt zgodnie ze stanem aktualizacji tych danych na dzień 15 lipca 2020 r.
Przedstawiając powyższe wyjaśnienia, resort rolnictwa podkreślił, że była to jednorazowa pomoc – odbył się jeden nabór wniosków o przyznanie pomocy, wnioski zostały rozpatrzone, pomoc przyznana i wypłacona. Nie przewiduje się kontynuowania tej pomocy.
