W odpowiedzi na pismo KRIR z dnia 25 lutego 2020 r. w sprawie wniosku Podlaskiej Izby Rolniczej odnośnie wprowadzenia obowiązku tworzenia w sklepach wielkopowierzchniowych stoisk zawierających wyłącznie produkty spożywcze pochodzące z Polski, w dniu 8 kwietnia 2020 Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi poinformowało co następuje:

"W odniesieniu do propozycji dotyczącej obowiązku tworzenia w sklepach wielkopowierzchniowych stoisk zawierających wyłącznie produkty spożywcze pochodzące z Polski, a także oznakowanie ich w sposób umożliwiający jednoznaczną identyfikację w każdym sklepie, informuję że w Polsce istnieją już przepisy umożliwiające identyfikację kraju pochodzenia produktów spożywczych. Obowiązkowe podawanie kraju pochodzenia wymagane jest obecnie na podstawie przepisów unijnych dla:

- świeżych owoców i warzyw objętych przepisami unijnymi;

- wołowiny i cielęciny (tu konieczność podawania kraju urodzenia, chowu, uboju i rozbioru);

- miodu;

- wina (kraj, w którym wyprodukowane są winogrona);

- oliwy z oliwek;

- jaj (nadruk symbolu literowego kraju pochodzenia);

- ryb i owoców morza (zarówno dla opakowanych jak i sprzedawanych luzem);

- surowego, pakowanego mięsa ze świń, kóz, owiec i drobiu (kaczki, gęsi, kury, indyki).

Dla pozostałych środków spożywczych w Unii Europejskiej stosuje się ogólne przepisy dotyczące wskazywania kraju pochodzenia rozporządzenia (UE) nr 1169/2011 w sprawie przekazywania konsumentom informacji na temat żywności (…). Zgodnie z tymi przepisami podawanie kraju pochodzenia jest dobrowolne. Trzeba podać kraj pochodzenia tylko w przypadku, gdy brak tej informacji mógłby w istotnym stopniu wprowadzić konsumenta w błąd tj. gdyby informacje towarzyszące środkowi spożywczemu lub etykieta jako całość mogły sugerować, że dany środek spożywczy pochodzi z innego kraju lub miejsca.

Dodatkowo od dnia 1 kwietnia br. wchodzą w życie przepisy rozporządzenia wykonawczego Komisji (UE) nr 2018/775 wprowadzającego wspólne regulacje dotyczące uzupełniania podanej w oznakowaniu informacji o kraju pochodzenia produktu spożywczego informacją o pochodzeniu jego podstawowych składników (jeśli ich pochodzenie jest inne niż gotowego produktu). W przypadku, gdy podmiot odpowiadający za oznakowanie produktu umieści na opakowaniu w jakiejkolwiek formie informacje odnoszące się lub sugerujące kraj lub miejsce pochodzenia środka spożywczego, a pochodzenie „składnika podstawowego” (tj. najważniejszego ilościowo lub jakościowo) jest inne niż kraj/miejsce pochodzenia tego środka spożywczego – na opakowaniu musi zostać podana informacja o pochodzeniu „składnika podstawowego”. Dodatkowo, Komisja Europejska opracowała wytyczne do stosowania rozporządzenia (UE) nr 2018/775 na podstawie pytań i problemów związanych z interpretacją ww. rozporządzenia zgłoszonych przez państwa UE.

Niezależnie od przepisów unijnych Polska podejmowała i obecnie również prowadzi działania legislacyjne zmierzające do opracowania rozwiązań w zakresie przedstawiania konsumentom informacji o pochodzeniu surowców rolnych możliwych do wprowadzenia na poziomie krajowym.

Biorąc pod uwagę rosnące zainteresowanie polskich konsumentów krajowymi produktami spożywczymi oraz konieczność oznakowania tych produktów tak, aby były łatwo zauważalne w sklepach, Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi opracowało przepisy umożliwiające producentom podawanie dobrowolnej informacji „Produkt polski”. Przepisy w tej sprawie zostały wdrożone ustawą z dnia 4 grudnia 2016 r. o zmianie ustawy o jakości handlowej artykułów rolno – spożywczych (Dz.U. z 13.12.2016, poz. 2007) i zaczęły obowiązywać od dnia 1 stycznia 2017 r. Pozwalają one na wyróżnianie na rynku wyprodukowanych w Polsce surowych produktów rolnych oraz przetworzonych z krajowych surowców, poprzez oznakowanie ich informacją „Produkt polski” bądź znakiem zawierającym taką informację. Znak ten dzięki prostej grafice nawiązującej do flagi polskiej jest łatwo zauważalny dla konsumentów, którzy właśnie odniesienie do polskiego pochodzenia traktują jako kryterium zakupu produktu.

Należy podkreślić, że stosowanie tego znaku nie wymaga żadnej rejestracji, nie powoduje dodatkowych kosztów, a grafika jest możliwa do pozyskania ze strony www.minrol.gov.pl.

Wskazać należy także, że od 2018 r. obowiązuje w Polsce wymóg dotyczący podawania kraju pochodzenia dla sprzedawanego „na wagę” świeżego, schłodzonego i zamrożonego mięsa ze świń, owiec, kóz i drobiu (kaczki, gęsi, kury, indyki). Przepis ten stanowi uzupełnienie przepisów unijnych wymagających podawania informacji o pochodzeniu dla ww. rodzajów mięsa sprzedawanego w opakowaniach.

Zauważyć należy również, że w maju 2019 r. weszły w życie przepisy nakładające obowiązek przekazywania konsumentom informacji o państwie pochodzenia ziemniaków dostępnych w obrocie detalicznym (w tym również poprzez znakowanie wizerunkiem flagi tego państwa). Informacja jest wymagana zarówno w przypadku ziemniaków pakowanych (z wyłączeniem tych, których opakowania oznakowano logo „Produkt polski”) jak i sprzedawanych „na wagę”.

Ponadto, w trakcie procedowania jest projekt rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi, w którym proponuje się uzupełnienie obowiązku oznakowania mięsa sprzedawanego bez opakowań informacją o jego państwie pochodzenia o wskazanie wizerunku flagi państwa pochodzenia. Aktualnie projekt znajduje się w notyfikacji.

Niezależnie od powyższego informuję, że mając na uwadze obecną trudną sytuację związaną z pandemią wirusa SARS-CoV-2 wystosowałem apel o zaangażowanie się w prowadzoną przez MRiRW kampanię informacyjną „Kupuj świadomie - Produkt polski”, której celem jest zwiększanie wiedzy Polaków nt. znaczenia świadomych decyzji zakupowych. Istotne jest, aby polskie społeczeństwo zrozumiało wagę i znaczenie własnych, podejmowanych codziennie decyzji zakupowych dla funkcjonowania gospodarki i wspierania krajowego rolnictwa. Materiały informacyjne i promocyjne do pobrania i wykorzystania znajdują się na stronie www.polskasmakuje.pl w zakładce Produkt Polski (https://www.polskasmakuje.pl/produkt-polski/)."