Przed posiedzeniem Rady Europejskiej w dniach 17 i 18 października Komisja Europejska wezwłaa szefów państw i rządów UE do przedstawienia wytycznych politycznych i nadania nowej dynamiki negocjacjom, aby umożliwić osiągnięcie porozumienia w sprawie sprawiedliwego, wyważonego i nowoczesnego długoterminowego budżetu UE na lata 2021–2027 jeszcze przed końcem bieżącego roku. Kolejne wieloletnie ramy finansowe (WRF) powinny być współmierne do obecnych i przyszłych wyzwań, tak aby UE mogła sprostać oczekiwaniom obywateli.

W opublikowanym 9 października 2019 r. komunikacie Komisja Europejska przedstawia najważniejsze kwestie, które wymagają rozważenia i jasnych wytycznych ze strony przywódców UE, aby umożliwić szybkie osiągnięcie porozumienia. Są to między innymi następujące postulaty:

• całkowity poziom finansowania powinien być współmierny do wspólnych priorytetów Unii;
• budżet powinien być nowoczesny i zapewniać odpowiednią równowagą między politykami oraz silny nacisk na wartość dodaną UE;
• należy przyjąć bardziej przejrzyste podejście do finansowania budżetu UE i wprowadzić nowe źródła dochodów, aby wesprzeć realizację priorytetów i zmniejszyć obciążenie z tytułu wkładów krajowych; oraz
• należy zapewnić większą spójność polityki poprzez ściślejsze powiązanie finansowania z priorytetami politycznymi oraz silniejsze narzędzia służące ochronie budżetu UE w przypadku braków w zakresie praworządności.

Strategiczne decyzje w sprawie tych kwestii powinny pomóc osiągnąć postępy w toczących się obecnie negocjacjach w sprawie przyszłego długoterminowego budżetu UE, tak aby możliwe było osiągnięcie porozumienia przed końcem roku – zgodnie z ustaleniami przywódców UE z czerwca.

Przewodniczący Komisji Europejskiej Jean-Claude Juncker stwierdził: Długoterminowy budżet UE ma na celu działanie w tych obszarach, w których UE wnosi największą wartość dodaną. Oznacza to inwestowanie w światowej klasy badania naukowe w całej Europie, finansowanie transgranicznej infrastruktury, wsparcie dla małych przedsiębiorstw oraz sieć bezpieczeństwa dla naszych rolników. Dla pokoleń młodych Europejczyków oznacza to też możliwość kształcenia się w innym państwie UE. Wniosek Komisji dotyczący ram finansowych na kolejne siedem lat odzwierciedla właśnie te priorytety. Nasza propozycja stanowi też przyszłościowy, odpowiedzialny i pragmatyczny plan pokazujący, jak uzyskać więcej mniejszym nakładem środków. Wzywam Parlament Europejski i nasze państwa członkowskie do szybkiego osiągnięcia porozumienia.

Komisarz do spraw budżetu i zasobów ludzkich Günther H. Oettinger powiedział: Wiosną ubiegłego roku Komisja przedstawiła propozycję kolejnego długoterminowego budżetu UE, którą uznano powszechnie za dobrą bazę do negocjacji. W ciągu ostatnich 16 miesięcy dokonano wprawdzie postępów w pracach, ale zaczyna nam brakować czasu. Wszyscy musimy teraz dążyć do kompromisu. Powinniśmy zabrać się energicznie do działania i pokonać ostatnią prostą. Europa stoi przed wielkimi wyzwaniami i nie może sobie pozwolić na opóźnienie długoterminowego budżetu. Nasi obywatele czekają na konkretne rezultaty; przyszedł czas na wzięcie odpowiedzialności. Przyszedł czas na decyzje.

W maju i czerwcu 2018 r. Komisja przedstawiła wniosek dotyczący nowego i nowoczesnego długoterminowego budżetu, ściśle dostosowanego do priorytetów Unii, wraz z wnioskami ustawodawczymi w sprawie 37 programów sektorowych. W oparciu o te wnioski przeprowadzono już dużą część prac zarówno w Parlamencie Europejskim, jak i w Radzie. Poczyniono postępy w odniesieniu do ogólnych ram finansowych i wielu wniosków dotyczących programów sektorowych.

Konieczne są jednak dalsze wysiłki. Nadchodzi decydujący moment negocjacji. Aby nowe programy mogły zostać uruchomione w planowanym terminie, tzn. 1 stycznia 2021 r., potrzebne są teraz wytyczne strategiczne od przywódców unijnych.

- Uzyskanie budżetu na miarę zaplanowanych zadań

Komisja zaproponowała, aby długoterminowy budżet wynosił 1,114 proc. dochodu narodowego brutto (DNB) państw UE-27. Obecnie Unia 27 inwestuje 1,16 proc. DNB UE-27, z uwzględnieniem Europejskiego Funduszu Rozwoju. Proponowany budżet jest już zatem niższy od obecnego. Jeszcze większe cięcia budżetowe utrudnią Unii osiągnięcie jej priorytetów oraz udzielanie potrzebnego wsparcia na rzecz rolników, studentów, naukowców i setek tysięcy innych beneficjentów budżetu UE. Unijni przywódcy powinni w związku z tym postawić sobie za cel realistyczny budżet na miarę zaplanowanych zadań.

- Przyjęcie sprawiedliwszego podejścia do finansowania budżetu UE

Obecnie niektórym z najbogatszych państw członkowskich UE przysługują zniżki od wkładów do budżetu UE (zwane również rabatami). W efekcie ich wkład w stosunku do dochodu narodowego brutto na mieszkańca jest najniższy (zob. załącznik). System rabatów wprowadzono w 1984 r. w związku ze Zjednoczonym Królestwem. Wystąpienie tego państwa z UE stanowi okazję do zreformowania strony dochodowej budżetu UE i likwidacji systemu, który stał się nieprzejrzysty i wypaczony. Przywódcy powinni wykorzystać tę szansę i opowiedzieć się za sprawiedliwszym finansowaniem budżetu UE.

- Modernizacja strony dochodowej budżetu UE

Jest to również właściwy moment na przyjrzenie się nowym źródłom dochodów do budżetu UE, które byłyby ściślej powiązane z priorytetami polityki UE. Możliwe źródła obejmują dochody związane z systemem handlu uprawnieniami do emisji lub z ilością odpadów z tworzyw sztucznych niepoddawanych recyklingowi. Przywódcy powinni wykorzystać rosnące poparcie dla tych nowych zasobów własnych i zgodzić się na dywersyfikację źródeł dochodów zasilających budżet UE.

- Modernizacja strony wydatkowej budżetu UE

W swoim wniosku dotyczącym długoterminowego budżetu UE Komisja zaproponowała nowe, wyważone proporcje pomiędzy poszczególnymi obszarami polityki finansowanymi z budżetu UE. Chociaż polityka spójności i wspólna polityka rolna nadal odgrywają kluczową rolę w kształtowaniu przyszłości Europy, są one obecnie modernizowane w odpowiedzi na nowe priorytety. Jednocześnie więcej środków płynie do kluczowych obszarów polityki takich jak badania i innowacje, mobilność studentów, działania na rzecz klimatu, migracja, zarządzanie granicami i bezpieczeństwo, cyfryzacja, a także obronność i działania zewnętrzne Unii. Przywódcy powinni poprzeć te wysiłki na rzecz modernizacji budżetu UE i dopilnować, aby przynosił on realne efekty w obszarach, które są ważne dla europejskich obywateli.

Źródło: KE