17 września 2019 r. miało miejsce podsumowanie efektów prac Porozumienia Rolniczego, w ramach którego 10 zespołów roboczych wypracowało ok. 180 zaleceń i rekomendacji dla rolnictwa, a które są teraz analizowane przez resort rolnictwa. W spotkaniu udział wziął Prezes KRIR Wiktor Szmulewicz oraz Wiceprezes Mirosław Borowski.

Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi podziękował Prezesowi KRIR za podjęcie inicjatywy wspólnej pracy organizacji i związków zawodowych funkcjonujących w rolnictwie, podkreślając, że było to bardzo dobre forum dyskusyjne, miejsce wymiany poglądów i wypracowywania kierunków działań.

Główne efekty prac Porozumienia Rolniczego w podziale na Zespoły

Zespół ds. stabilizacji  i  wsparcia  rynku  mięsa  wieprzowego

Członkowie Zespołu zwrócili uwagę na:

• Wprowadzenie  uregulowań  prawnych  umożliwiających  skrócenie łańcucha żywnościowego pomiędzy gospodarstwem, a konsumentem. W zakresie przepisów dotyczących bezpieczeństwa żywności Ministerstwo Rolnictwa  i  Rozwoju  Wsi  wprowadziło  szereg  uregulowań  prawnych umożliwiających  sprzedaż  żywności  przez  rolników  konsumentom końcowym w ramach krótkich łańcuchów dostaw.
• Utworzenie polskiej giełdy na podstawie której będą ustalone ceny skupu  trzody  chlewnej  w  Polsce,  wprowadzenie  cen  minimalnych  oraz walka z cenami dumpingowymi Ministerstwo  Rolnictwa  i  Rozwoju  Wsi zgłosiło do Strategii na rzecz Odpowiedzialnego  Rozwoju projekt  strategiczny  pn.  „Platforma Żywnościowa”. Celem tego projektu jest uruchomienie przez podmiot rynku kapitałowego elektronicznej platformy sprzedażowej dla produktów rolno-spożywczych.
• Przygotowanie  i  wdrożenie  strategii  odbudowy  pogłowia  polskiej hodowli  zarodowej  rasy  WBP(Wielka Biała Polska)i  PBZ (Polska Biała Zwisłoucha)oraz ich krzyżówek WBPxPBZ (F1) jako rasy krajowe

Zespół ds. stabilizacji i wsparcia rynku mięsa wołowego

Członkowie Zespołu zwrócili uwagę na:

• Poprawa jakości żywca wołowego oraz podniesienie ceny wołowiny
• Wdrażanie  innowacyjnych  rozwiązań  w  produkcji  i  znakowaniu wołowiny (technologia blockchain)
• Uporządkowanie regulacji dotyczących systemu Identyfikacji i Rejestracji Zwierząt
  W związku z pojawiającymi się przypadkami naruszeń tych przepisów, które negatywnie wpływają na wizerunek polskiej wołowiny, MRiRW pracuje nad zmianami w prawodawstwie, które mają wzmocnić nadzór nad przestrzeganiem wymogów z zakresu identyfikacji i rejestracji bydła. MRiRW,  we  współpracy  z  ARiMR  oraz  Inspekcją Weterynaryjną, sprawującą nadzór w tym zakresie, pracuje nad rozwiązaniami mającymi na  celu  zapewnienie  właściwego  funkcjonowania  tego  systemu  i ograniczenie  przypadków  naruszeń  przepisów,  przy    jednoczesnym możliwie najmniejszym obciążeniu administracyjnym posiadaczy zwierząt. Przykładem może być udostępnienie przez ARiMR aplikacji Portal IRZplus, który pozwala posiadaczom zwierząt gospodarskich, w tym bydła, na składanie w formie elektronicznej zgłoszeń zdarzeń do Systemu IRZ.
• Umożliwienie rolnikom uboju bydła w rzeźni rolniczej lub mobilnej i sprzedaży mięsa z takiego uboju
  W MRiRW powstał projekt rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju  Wsi  w  sprawie  niektórych  wymagań  weterynaryjnych,  jakie powinny  być  spełnione  przy  produkcji  produktów  pochodzenia zwierzęcego w rzeźniach o małej zdolności produkcyjnej, położonych na terenie gospodarstw, w którym  proponuje się wprowadzenie specjalnych dostosowań dla rzeźni o małej zdolności produkcyjnej położonych na terenie  gospodarstw,  nazwanych  „rzeźniami  rolniczymi”.  W  takich rzeźniach  będą  mogły  być  poddawane  ubojowi  zwierzęta  będące własnością podmiotu prowadzącego tę rzeźnię (rolników utrzymujących  zwierzęta), a także zwierzęta innych podmiotów utrzymujących zwierzęta w  gospodarstwach  położonych  w  tym  samym  powiecie,  w  którym usytuowana jest ta rzeźnia oraz powiatach sąsiednich. Projekt przekazany w dniu 14.08.2019 r. do notyfikacji Komisji Europejskiej i czekamy na odpowiedź.

Zespół ds. stabilizacji i wsparcia rynku owoców i warzyw

Członkowie Zespołu zwrócili uwagę na:

• Zbyt długie terminy płatności za dostarczone owoce i warzywa
• Doprecyzowanie  zapisów  związanych  z  umową  sprzedaży  owoców i warzyw
  W Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi został przygotowany projekt ustawy o zmianie ustawy o organizacji niektórych rynków rolnych oraz ustawy  o  przeciwdziałaniu  nieuczciwemu  wykorzystywaniu  przewagi kontraktowej w obrocie produktami rolnymi i spożywczymi. Projekt został przekazany 15 lipca 2019 r. do notyfikacji przez Komisję Europejską. KE ma miesiące na odpowiedź. Równolegle projekt ustawy wpłynął do Sejmu i czekamy na odpowiedź z KE, żeby dalej procedować.
• Skuteczna ekspansja i efektywne konkurowanie owoców i warzyw, i ich przetworów na rynku (patriotyzm konsumencki, poszerzanie dostępu do rynków krajów trzecich, działania promocyjne)
• Uproszczenie  procedur  związanych  z  zatrudnianiem  cudzoziemców w rolnictwie

Zespół ds. stabilizacji   i   wsparcia   rynku chmielu,   tytoniu,   roślin strączkowych, nasiennictwa

Członkowie Zespołu zwrócili uwagę na:

• Zwiększenie zakupów polskiego chmielu przez producentów piwa oraz określenie  minimalnych  wymagań  jakościowych  dla  piwa  (definicja piwa)
• Zwiększenie  kontraktacji tytoniu   krajowej   produkcji   i   uproszczenie systemu monitorowania rynku tytoniu
  W wyniku spotkań z KOWR i uczestnikami podzespołu ds. tytoniu system monitorowania rynku tytoniu zostaje uproszczony. Między innymi:-udostępniono  na  stronach  KOWR  elektroniczną  wersję  formularza informacyjnego do wypełniania przez producentów tytoniu,-będzie  istniała  możliwość  przekazywania  formularza  do  KOWR  za pomocą portalu eRolnik przez producentów tytoniu posiadających profil zaufany lub podpis kwalifikowany,-w   przypadku   potrzeby   korekty   przez   rolnika   danych   zawartych   w formularzu, będzie należało wypełnić tylko informacje ulegające zmianie, a nie cały formularz,-zmniejszono zakres danych, które producenci tytoniu powinni rokrocznie przekazywać do KOWR
• Kontynuacja płatności związanych z produkcją
• Zwiększenie dostępności środków ochrony roślin, w tym dla upraw małoobszarowych MRiRW  podejmuje  wszechstronne  działania  mające  na  celu zaktywizowanie  posiadaczy  zezwoleń  na  wprowadzanie  środków  do obrotu  do  składania  wniosków o rozszerzenie  istniejących  zezwoleń o możliwość  stosowania  środka  we  wszelkich  możliwych  uprawach zakwalifikowanych  jako  małoobszarowe,  w  tym  również  roślin bobowatych  i  upraw  zielarskich. Dodatkowo, zachęcamy organizacje  i instytucje branżowe do ścisłej współpracy z posiadaczami zezwoleń w celu wspólnego  rozwiązywania  problemów  w  ochronie  upraw małoobszarowych.

Zespół ds. odbudowy suwerenności paszowej i ograniczenia GMO

Członkowie Zespołu zwrócili uwagę na:

• Poszukując  zdywersyfikowanych  źródeł  białka paszowego  należy zapewnić w ramach podejmowanych działań, aby żadne ogniwo w cyklu wytwarzania  produktów  rolno-spożywczych  nie  straciło  na wprowadzanych zmianach
  Temat  budowania  niezależności  paszowej  w  systemie  gospodarki wolnorynkowej i w bardzo konkretnych uwarunkowaniach prawnych nie jest sprawą łatwą. Kierunek wniosków wypracowanych przez Zespół jest zgodny z działaniami, które realizowane są przez MRiRW.
• Konieczny  jest  rozwój  upraw  soi  w Polsce,  co  pozwoli na  większą dywersyfikację źródeł surowców paszowych i ograniczenie importu śruty sojowej z krajów trzecich
• Należy realizować programy badań, które byłyby ukierunkowane na procesy technologiczne, co ułatwi wytwórniom pasz stosowanie roślin strączkowych  na  skalę  przemysłową;  a  programy  finansowane  ze środków publicznych powinny być realizowane wspólnie z przemysłem, aby zapewnić praktyczną realizację wyników badań

Zespół ds. odbudowy rolnictwa na obszarach górskich

Członkowie Zespołu zwrócili uwagę na:

• Wprowadzenie rozwiązań w zakresie rzeźni rolniczych  dostosowanych do terenów górskich
  Wniosek zostanie wzięty pod uwagę przy opracowywaniu ostatecznego tekstu rozporządzenia  Ministra  Rolnictwa  i  Rozwoju  Wsi  w  sprawie  niektórych wymagań  weterynaryjnych,  jakie  powinny  być  spełnione  przy  produkcji produktów pochodzenia  zwierzęcego  w  rzeźniach  o  małej  zdolności produkcyjnej, położonych na terenie gospodarstw (tzw. rzeźnie rolnicze).Proponuje się aby na obszarach górskich (dominacja małych gospodarstw) limit uboju był skorelowany z limitami RHD, MOL, co pozwoliłoby nałożyć jak najmniejsze niezbędne wymagania sanitarne na rolnika, a ubój zwierząt wg tych minimalnych norm winien dotyczyć zwierząt z własnego gospodarstwa aby rolnik nie musiał zakładać i prowadzić działalności gospodarczej.
• Usprawnienia systemu dzierżawy na obszarach górskich
• Większe dostosowanie wsparcia do warunków panujących na obszarach górskich

Zespół ds. gospodarki wodą, zasobami i glebą

Członkowie Zespołu zwrócili uwagę na:

• Stworzenie państwowego programu wspierającego działania mające na celu  zwiększenie  powierzchni  źródeł  wody  dla  rolnictwa  i  jego promowanie w mediach i w Ośrodkach Doradztwa Rolniczego
• Przejęcie nadzoru nad spółkami wodnymi przez gminy oraz skuteczne egzekwowanie należności na rzecz spółek
  Kwestia przejęcia nadzoru nad spółkami wodnymi była planowana do wprowadzenia w ramach prac nad nową ustawą –Prawo wodne, jednak propozycja  ta  nie  została  zaakceptowana  przez  gminy.  Natomiast aktualnie na wniosek MRiRW Minister Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej zobowiązał się do doprecyzowania przepisów przy okazji najbliższej  nowelizacji  ustawy  Prawo  wodne  w  celu  skutecznego  egzekwowania  świadczeń  na  rzecz  spółek  wodnych,  a  także  w  celu poprawy nadzoru nad tymi organizacjami.
• Promowanie i stwarzanie zachęt finansowych dla działań mających na celu zwiększenie materii organicznej w glebie

Zespół ds. infrastruktury obszarów wiejskich

Członkowie Zespołu zwrócili uwagę na:

• Zapewnić  gminom wiejskim  i  miejsko –wiejskim środki  finansowe wspierające  inwestycje  z  zakresu gospodarki   wodno –ściekowej, umożliwiające osiągnięcie wskaźników pokrycia potrzeb w tym zakresie występujących na terenach miejskich
  W ramach prac nad nowym okresem programowania 2021-2027 Minister Rolnictwa  i  Rozwoju Wsi podkreśla potrzebę zapewnienia środków na dalszą  rozbudowę  systemów  wodociągowo –kanalizacyjnych    na obszarach wiejskich, aby zapewnić wszystkim mieszkańcom dostęp do odpowiedniej  infrastruktury.  Duży  nacisk  kładziony  jest  również  na inwestycje związane z zagospodarowaniem osadów ściekowych. 
• Zmienić przepisy określające parametry zjazdów z dróg publicznych na tereny nieruchomości rolnych, poprzez umożliwienie budowy zjazdów o 100 % szerszych niż szerokość drogi, z której następuje zjazd. Celem rekomendacji jest umożliwienie wykonania manewrów maszynami rolniczymi bez uszczerbku dla jezdni, zjazdu, jak i maszyny rolniczej.
• Pilnie  zakończyć  prace  nad  nową  ustawą  o  planowaniu  i zagospodarowaniu  przestrzennym  uwzględniając  m.  in.  niżej przedstawione zalecenia:-wprowadzenie  instrumentów  przeciwdziałających  sytuacjom konfliktowym w relacjach miedzy grupami mieszkańców, związanych z potencjalną  uciążliwością  produkcji  rolnej  wobec  otoczenia,  z poszanowaniem reguł technologicznych produkcji rolnej,-zapewnienie  możliwości  pozarolniczej  działalności  gospodarczej  na obszarach  wiejskich  na  warunkach  porównywalnych  z  obszarami miejskimi,  z  jednoczesnym  efektywnym  ograniczeniem  wykorzystywania na te cele gruntów o wysokich klasach bonitacyjnych

Zespół ds. biogospodarki

Członkowie Zespołu zwrócili uwagę na:

• Utrzymanie możliwości wykorzystania surowców rolnych do produkcji bioenergii, w tym biopaliw transportowych i biometanu na różne cele
  Celem Zespołu jest szukanie rozwiązań, aby transfer wiedzy do praktyki był jak  najlepszy,  ale  również spowodowanie  większego  zainteresowania przedsiębiorców  i  stowarzyszeń  nowymi  możliwościami   w   zakresie biogospodarki i pogłębienie współpracy przedsiębiorców z rolnictwem w tym  zakresie. Rozwój biogospodarki to lepsze  wykorzystanie  biomasy w postaci    surowców  z  rolnictwa i  opadów  z przetwórstwa  rolno-spożywczego, a przez to wypełnienie pewnych nisz, które mogą dać rolnikom dywersyfikację  dochodów.  Na  chwilę  obecną wypracowane wnioski mają bardzo ogólny charakter i wymagają dalszych prac zespołu.
• Należy  kontynuować  działania  lub  podejmować  nowe  związane  z zachowaniem produktywności gleb i utrzymaniem  wysokiego  poziomu produktywności roślin w związku z przewidywanym rosnącym popytem na biomasę przeznaczoną na cele nieżywnościowe.  W  tym  zakresie należy wspierać działania dotyczące dostosowania produkcji rolnej do zmian klimatycznych, np.: doskonalenie odmianowe ukierunkowane na zwiększenie  odporności  na  negatywne  czynniki  ograniczające efektywność ekonomiczną produkcji rolnej (susza, mróz, patogeny) czy optymalizację  procesów  wykorzystania  dostarczanych  roślinom składników pokarmowych (formulacja, dawkowanie)
• Zwiększenie  efektywności  zagospodarowania  surowców  rolniczych i surowców z przemysłu rolno-spożywczego (kaskadowe wykorzystanie biomasy)     poprzez opracowywanie  i  wdrożenie  innowacyjnych produktów, tj. bionawozy, biowęgiel, biostymulatory jako alternatywa dla środków chemicznych i syntetycznych

Zespół ds. wysokiej jakości żywności

Członkowie Zespołu zwrócili uwagę na:

• Żywność wysokiej jakości -krajowe i unijne systemy jakości żywności
  Konsumenci oczekują żywności wysokiej jakości, bezpiecznej, bogatej w składniki odżywcze i zdrowotne, wytworzonej specyficznymi metodami produkcji rolnej, w szczególności w odniesieniu do identyfikowalności, autentyczności,  dobrostanu  zwierząt,  poszanowaniu  środowiska  oraz zrównoważonego charakteru. Systemy jakości żywności są gwarancją żywności spełniającej ww. oczekiwania, dlatego też istotnym jest aby ukierunkować interwencje Planu strategicznego  WPR  po  2020  roku  na wsparcie  rozwoju  żywności  wysokiej  jakości  oraz  rozwiązań umożliwiających śledzenie produktów w łańcuchu dostaw.
• Bezpieczeństwo  i  jakość- uporządkować  system  prawny  dotyczący kontroli żywności MRiRW opracowało projekt ustawy o zmianie ustawy o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych oraz niektórych innych ustaw.
  Celem nowelizowanej ustawy jest skonsolidowanie nadzoru nad jakością handlową artykułów rolno-spożywczych przez powierzenie  wszystkich kompetencji  w  tym obszarze  Inspekcji  Jakości  Handlowej  Artykułów Rolno-Spożywczych. Regulacja  ta  jest  korzystna  dla  konsumentów,  bo  przyczyni  się  do zwiększenia  efektywności  kontroli  artykułów  rolno-spożywczych  w obszarze  jakości  handlowej  oraz  skuteczniejszego  eliminowania nieuczciwych praktyk w handlu nią (np. fałszowania żywności).
• Jasny  przekaz  dotyczący  polskiej  żywności –promocja  wśród konsumentów oznaczenia Produkt polski i certyfikatów uznawanych przez MRiRW oraz notyfikowanych przez KE krajowych systemów jakości żywności

Źródło: MRiRW