20 sierpnia 2019 r. w Warszawie miała miejsce konferencja prasowa Zarządu Krajowej Rady Izb Rolniczych na temat bieżącej sytuacji w rolnictwie i prezentacji stanowiska Zarządu KRIR odnośnie polityki rolnej na przyszłe lata wobec zbliżających się wyborów parlamentarnych.

Zarząd KRIR zwrócił uwagę m.in. na tegoroczną suszę, która wg  stanu na 31 lipca 2019 r. wystąpiła  we wszystkich monitorowanych uprawach (IUNG). Dotyczy upraw: zbóż jarych, zbóż ozimych, krzewów owocowych, truskawek, roślin strączkowych, kukurydzy na ziarno, kukurydzy na kiszonkę, drzew owocowych, warzyw gruntowych, tytoniu, buraka cukrowego, ziemniaka i chmielu.  Straty w uprawach rolnych szacowane są przez 1298 komisji powołanych przez wojewodów, które działają w  1250 gminach. Według danych z początku sierpnia br. w 134 289 gospodarstwach rolnych – na powierzchni 1 805,5 tys. ha upraw straty spowodowane przez suszę oszacowano na 1 mld 87 mln 955 tys. zł, a Komisje  nadal pracują.  

W związku ze zbliżającymi się wyborami parlamentarnymi Zarząd KRIR przygotował dokument dotyczący najważniejszych uwarunkowań i problemów rozwoju rolnictwa i wsi w Polsce, który chciałby przedyskutować z komitetami wyborczymi i wskazać problemy, które wymagają pilnych zmian.

Sektor rolno-spożywczy stoi przed szeregiem wyzwań. Podstawowe wyzwanie sprowadza się do potrzeby zapewnienia szeroko rozumianego bezpieczeństwa żywnościowego przy ograniczonych zasobach ziemi, wody i powietrza. Rolnictwo, w przeciwieństwie do większości pozostałych sektorów gospodarki, jest w ogromnym stopniu uzależnione od warunków pogodowych. Zmiany klimatyczne powodują, że zwiększa się częstotliwość i intensywność zjawisk ekstremalnych. Przykładem są nie tylko susze, ale też powodzie, huragany, przymrozki wiosenne czy pożary. Skutkiem takich zjawisk często jest częściowa lub całkowita utrata dochodu przez producentów rolnych, którzy bez wsparcia zarówno z budżetu krajowego, jak i budżetu UE, nie są w stanie poradzić sobie w ciężkiej sytuacji. Na wsparcie ze strony państwa oraz wypłatę stosownych odszkodowań powinni również liczyć rolnicy, którzy ponieśli straty w uprawach i płodach rolnych, wyrządzone przez zwierzynę łowną..

Rolnictwo to nie tylko ważna dla zdrowia produkcja wysokiej jakości żywności. Rolnictwo to także działalność, która generuje liczne dobra publiczne i usługi w zakresie środowiska, np. kształtowanie krajobrazu rolniczego, kreowanie cennych ekosystemów rolniczych (np. łąk i pastwisk), czy zapewnienie odpowiedniej retencji wody.

Dlatego też, przed wyborami Zarząd KRIR planuje zorganizować konferencję z komitetami wyborczymi, aby dowiedzieć się jak poważnie traktują sprawy rolnictwa oraz jakie mają propozycje rozwiązań m.in. w kwestii walki z ASF, odbudowy produkcji zwierzęcej w kraju, walki z suszą, czy ograniczenia populacji dzikich zwierząt.

Najważniejsze uwarunkowania i problemy rozwoju rolnictwa i wsi w Polsce wg Zarządu KRIR

• Polskie rolnictwo jest silnie zróżnicowane.
• Obszary wiejskie są naturalnym miejscem prowadzenia produkcji rolniczej.
• W całej Polsce obserwowany jest głód ziemi.
• Rolnictwo, w przeciwieństwie do większości pozostałych sektorów gospodarki, jest w ogromnym stopniu uzależnione od warunków pogodowych.
• Postępujące zmiany klimatyczne mają duży wpływ na rolnictwo, które bezpośrednio zależy od warunków pogodowych.
• Wzrastające w kolejnych latach niedobory wody ograniczające produkcję rolniczą wymagają natychmiastowych działań.
• Występuje znaczny wzrost populacji dzikiej zwierzyny, która powoduje powstawanie znacznych szkód w produkcji rolniczej.
• Ważnym problemem jest bardzo niski poziom usług energetycznych na obszarach wiejskich, gdzie rzadko napięcie prądu elektrycznego u odbiorców końcowych wynosi 230V. Postuluje się konieczność przeprowadzenia operacji reelektryfikacji obszarów wiejskich.
• Rolnictwo ma olbrzymi potencjał w dziedzinie wykorzystania odnawialnych źródeł energii.
• Trzeba dążyć do odbudowy produkcji zwierzęcej w kraju, jednakże z uwzględnieniem ograniczenia nadmiernej koncentracji produkcji.
• Państwo powinno wziąć na siebie wszelkie koszty związane z występowaniem ASF.
• Postuluje się wspieranie lokalnych, tradycyjnych: produktów, metod produkcji, systemów żywienia zwierząt oraz ras zachowawczych zwierząt z polskim genotypem.
• Jakość to słowo kluczowe w całym łańcuchu żywnościowym "od pola do stołu.
• Jakość żywności jest podstawowym motorem sukcesu polskiego eksportu artykułów rolno-spożywczych.
• Dalszy rozwój sektora rolno-spożywczego wymagać będzie lepszego uregulowania kwestii funkcjonowania łańcucha dostaw żywności, pozycji rolników w tymże łańcuchu oraz ograniczenia nieuczciwych praktyk handlowych.
• Otwarcie rynku europejskiego na towary rolne z krajów trzecich oraz nadmierny import tych towarów do UE (w tym z państw Mercosur) może prowadzić do pogorszenia konkurencyjności rolnictwa polskiego i europejskiego.
• Wzrost cen żywności na półkach sklepowych niekoniecznie przekłada się na zyski dla samych rolników. W realizowanej polityce rolnej istnieje potrzeba wprowadzenia instrumentów zarządzania ryzykiem.
• Istnieje potrzeba zwiększenia kompetencji samorządu gmin i samorządu rolniczego w odniesieniu do rolnictwa i obszarów wiejskich.
• Koniecznym jest wyłonienie silnej reprezentacji interesów rolnictwa. Najbardziej predysponowany do pełnienia takiej funkcji jest pochodzący z demokratycznego wyboru samorząd rolniczy, jakim są Izby Rolnicze mogące pełnić funkcje „Sejmu/Sejmiku Chłopskiego”.
• Zarząd KRIR intensywnie uczestniczy w dyskusji nad przyszłą WPR na forum krajowym oraz międzynarodowym m.in. w Grupie Wyszehradzkiej, inicjatywie Trójmorza, a także w ramach systematycznie prowadzonych prac w tematycznych grupach roboczych COPA-COGECA i Grupach Dialogu Społecznego, koordynowanych przez Komisję Europejską.
• Dzięki środkom unijnym dokonuje się bezprecedensowa modernizacja polskiego rolnictwa i obszarów wiejskich.
• W ramach WPR po 2020 r. powinny zostać zagwarantowane takie środki finansowe, które umożliwią dalsze wsparcie polskich rolników oraz mieszkańców wsi, a produkcja wysokiej jakości żywności będzie gwarantem utrzymania żywotnego i zrównoważonego polskiego rolnictwa.
• Prowadzona w Polsce polityka rolna, obok korzystania z instrumentarium Wspólnej Polityki Rolnej, wymaga również stosowania dodatkowych mechanizmów finansowanych ze środków krajowych.