12 kwietnia 2019 r. do Biura KRIR wpłynęła odpowiedź Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi na wniosek z dnia 20 marca 2019 r. w sprawie świadczeń dla rolników opłacających dodatkowe składki na ubezpieczenie emerytalno-rentowe.
Zgodnie z przepisami ustawy z dnia 24 kwietnia 2009 r. o zmianie ustawy o ubezpeiczeniu społecznym rolników, wprowadzone zostały zmiany do ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz.U. z 2019 r. poz. 299). Celem tych zmian było m.in. zwiększenie udziału niektórych ubezpieczonych z finansowaniu wydatków na świadczenia emerytalno-rentowe. Charakterytyczną cechą ubezpieczenia emerytalno-rentowego przed tą zmianą było nierównomierne obciążenie składką dochodów z produkcji rolniczej. Rolnicy ubezpieczeni w tym systemie opłacali bowiem jednakową składkę bez względu na dochód osiągany z gospodarstwa rolnego. Składka była bardzo dużym obciążeniem dla gospodarstw o niskim poziomie dochodów z produkcji rolniczej, natomiast stanowiła niewielki odsetek dochodów dla gospodarstw o znacznym dochodzie. Składka w równej wysokości dla wszystkich ubezpieczonych uruchamiała zatem niekorzystny mechanizm redystrybucji socjalnej. Wszyscy ubezpieczeni otrzymywali bowiem świadczenie emerytalne w porównywalnej wysokości. Oznaczało to, że system w jednakowym stopniu dotował rolników osiągających niskie dochody i tych, których stać było na większy udział w finansowaniu świadczenia emerytalnego. Nie kwestionowano wówczas, jak i obecnie, możliwości wprowadzenia rozwiazania polegającego na zróżnicowaniu składki, przy założeniu, że dotacja z budżetu państwa powinna być kierowana do tych ubezpieczonych, którzy osiągają niskie dochody i nie stać ich na sfinansowanie ubezpieczenia społecznego.
Dlatego wprowadzono zwiększoną składkę na uezpieczenie emerytalno-rentowe dla rolników prowadzących działalność rolniczą na dużą skalę, tj. prowadzących gospodarstwa rolne, których obszar użytków rolnych przekracza 50 ha przeliczeniowych. Gospodarstwa rolne o powierzchni 50 ha użytków rolnych i więcej zaliczane są przez IERiGŻ, który zajmuje się miedzy innymi badaniem dochodowości w gospodarstwach rolnych, do gospodarstw bardzo dużych. Dlatego też uznano, iż rolnicy prowadzących działalność rolniczą w gospodarstwach rolnych, których obszar użytków rolnych przekracza 50 ha przeliczeniowych, mogą bez uszczerbku dla prowadzonej działalności opłacać wyższe składki na ubezpieczenie emerytalno-rentowe.
Intencją projektodawców było, aby skladka na ubezpieczenie emerytalno-rentowe rolników na najwyższym poziomie, z jednej strony nie przekraczała skladki samofinansującej świadczenie, gdyż podwyższenie składek w założeniu nie miało wpływu na wzrost świadczeń emerytalno-rentowych z ubezpieczenia, a z drukiej strony była niższa niż składka w systemie powszechnym dla osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą. Do porównań przyjęto wylącznie składki na ubezpieczenie emerytalno-rentowe, gdyż w systemie rolnym ubezpieczenie wypadkowe, chorobowe i macierzyńskie jest finansowane wyłącznie ze składek rolników bez udziału dotacji budżetowej. Dzięki tej zmianie można wskazać na solidarnościową naturę prawa zabezpieczenia społecznego rolników, szczególnie jego części emerytalno-rentowej i tym samym nie ma podstaw do różnicowania wysokości świadczeń emerytalno-rentowych rolniczych.
