W związku z wnioskiem samorządu rolniczego dotyczącym objęcia ścisłą kontrolą fitosanitarną płodów i produktów rolnych sprowadzanych z Ukrainy resort rolnictwa poinformował, że działania są już realizowane przez Państwową Inspekcję Ochrony Roślin i Nasiennictwa.

Zgodnie z przepisami art. 79 pkt 1 ustawy z dnia 18 grudnia 2003 r. o ochronie roślin PIORiN odpowiada za prowadzenie granicznej kontroli fitosanitarnej towarów importowanych do Polski z państw trzecich. Celem tej kontroli jest niedopuszczenie do wprowadzenia na obszar kraju (a od dnia akcesji Polski do Unii Europejskiej także na obszar państw członkowskich) organizmów szczególnie szkodliwych dla roślin. Graniczna kontrola fitosanitarna nie obejmuje cech jakościowych sprowadzanych towarów żywnościowych oraz ewentualnej obecności w takich towarach substancji niebezpiecznych dla zdrowia konsumenta (kontrole w tym zakresie wykonuje Inspekcja Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych oraz Państwowa Inspekcja Sanitarna).

Wskazano, że przepisy UE (dyrektywa 2000/29/WE wdrożona rozporządzeniem w sprawie zapobiegania wprowadzaniu i rozprzestrzenianiu się organizmów kwarantannowych) określają wykaz organizmów szkodliwych, których wprowadzanie na obszar UE jest zabronione, wykaz roślin i produktów roślinnych, których wprowadzanie na obszar UE jest zabronione ze względu na zagrożenie fitosanitarne, jakie one stwarzają, a także wykaz roślin i produktów roślinnych, które powinny być zaopatrzone w świadectwo fitosanitarne (i podlegać obowiązkowi granicznej kontroli fitosanitarnej), wraz ze wskazaniem wymagań specjalnych, jakie te rośliny i produkty roślinne powinny spełniać. Podstawą ustanowienia zakazu lub ograniczeń we wprowadzaniu określonego towaru jest przeprowadzenie analizy ryzyka, jakie stwarza dany towar dla roślin uprawnych i dziko rosnących na terytorium UE.

Resort poinformował, że w ramach importu roślin, produktów roślinnych i przedmiotów podlegających granicznej kontroli fitosanitarnej, w roku 2017 skontrolowanych przez jednostki organizacyjne Państwowej Inspekcji Ochrony Roślin i Nasiennictwa i dopuszczonych do wjazdu na teren Unii Europejskiej zostało 1 213,37 ton i 2 831 398 szt. takich towarów (w tym 13,20 ton warzyw świeżych), natomiast w okresie od 1 stycznia do 30 września 2018 r. skontrolowanych i dopuszczonych do wjazdu na teren Unii Europejskiej zostało 1 769,91 ton i 1 908 185 szt. takich towarów (w tym 899,73 ton i 36 szt. warzyw świeżych). Znaczący wzrost ilości kontrolowanych warzyw świeżych wynika przede wszystkim z wprowadzenia przez Komisję Europejską w styczniu 2018 r. świeżych owoców pomidora na listę towarów podlegających granicznej kontroli fitosanitarnej (w roku 2017 pomidory kontroli takiej nie podlegały).

Zaznaczono, że w przypadku importu zbóż z Ukrainy obowiązkowej granicznej kontroli fitosanitarnej podlegają jedynie nasiona kukurydzy przeznaczone do siewu (w 2017 r. skontrolowano 5 przesyłek nasion kukurydzy, przeznaczonych do siewu, w 2018 r. do dnia 30 września również 5 przesyłek).

Niezależnie od tego, mając na uwadze potrzebę monitorowania stanu fitosanitarnego wprowadzanych do Polski z państw trzecich roślin, produktów roślinnych i przedmiotów, które nie podlegają obowiązkowi granicznej kontroli fitosanitarnej inspektorzy graniczni PIORiN realizują w tym zakresie kontrole wyrywkowe. W ramach monitoringu prowadzonego w latach 2017- 2018 (do dnia 21 października 2018 r.) przeprowadzono kontrolę następujących gatunków zbóż importowanych z Ukrainy: jęczmień, sorgo, pszenica, proso, owies, żyto, gryka oraz kukurydza. Kontrolą objętych jest 10% przesyłek zbóż importowanych z Ukrainy wprowadzanych przez dany punkt wwozu. W roku 2017 kontrolami takimi objęto 2 881 przesyłek zawierających zboża o łącznym tonażu 28 659,12 ton.

Szczegółowe informacje o zbożach poddanych kontroli monitoringowej w 2017 r. zawiera poniższa tabela:

Natomiast w samym roku 2018 (do dnia 21 października 2018 r.) przeprowadzono kontrolę następujących gatunków zbóż importowanych z Ukrainy: jęczmień, kukurydza, pszenica, proso, żyto i owies. Kontroli w tym okresie poddano 386 przesyłek o łącznym tonażu 19 419,18 ton. Szczegółowe informacje o zbożach poddanych kontroli monitoringowej w 2018 r. (do dnia 21 października 2018 r.) zawiera poniższa tabela:

Przekazano, że w wyniku powyższych działań monitoringowych nie stwierdzono zagrożenia fitosanitarnego (stwierdzona w niektórych przypadkach nieznaczna obecność nasion chwastów nie stanowi podstaw do podjęcia działań fitosanitarnych).