W odpowiedzi na przedstawiony do zaopiniowania projekt ustawy o zmianie ustawy o ubezpieczeniu upraw i zwierząt gospodarskich, Zarząd KRIR przekazał, że w związku z przygotowaniem projektu zmiany ustawy o ubezpieczeniach upraw rolnych i zwierząt gospodarskich, chciałby wyrazić akceptację dla wszelkich działań, których efektem będzie lepsza jakość ochrony ubezpieczeniowej świadczonej przez zakłady ubezpieczeń w ramach dotowanych przez polskie państwo ubezpieczeń. Podkreślono, że w działaniach wokół przedmiotowej ustawy zaangażowane są wszystkie strony: strona rządowa, przedstawiciele samorządu rolniczego, zakłady ubezpieczeń, z udziałem stosownych ekspertów.
Samorząd rolniczy zaznaczył, że przedstawiony projekt jest z jednej strony efektem dyskusji i porozumienia pomiędzy zakładami ubezpieczeń, Ministerstwem Rolnictwa i Rozwoju Wsi oraz przedstawicielami samorządu rolniczego. Jednak z drugiej strony szczegółowe zapisy dotyczące stosowania w ubezpieczeniu suszy franszyzy redukcyjnej prowadzą nas do niskiego poziomu zaspokojenia faktycznych strat, które mogą zaistnieć w gospodarstwie rolnym w skutek zjawiska suszy.
Przekazano wyliczenia ubytku w przychodach dla uprawy pszenicy, w oparciu o faktyczne dane, dotyczące kosztów i możliwych do uzyskania przychodów z uprawy pszenicy ozimej (dane z sierpnia 2018r.).
Kalkulacja opłacalności produkcji pszenicy ozimej na 1 ha
Nakład |
Wartość pozycji |
Franszyza 20% |
Franszyza 25% |
Franszyza 30% |
materiał siewny, nawożenie (saletra amonowa, polifoska 6-20-30, ca/mg co 4 lata), ochrona roślin, inne (sznurek), usługi (kombajnowanie, wapnowanie plus prasa), praca ciągnika (orka, siew, opryski, transport), podatek, ubezpieczenie uprawy, OC rolników, koszty ogólnogospodarcze (w tym amortyzacja), koszt pracy ludzkiej |
||||
Suma kosztów |
4986,59 |
|||
Wartość produkcji |
||||
Produkt główny (netto) |
4360,20 |
|||
Ryczałtowy zwrot VAT |
305,21 |
|||
Produkt uboczny (słoma), dopłata do materiału siewnego |
457,77 |
|||
Dopłata bezpośrednia |
912,94 |
|||
Suma przychodów |
5578,35 |
|||
Wynik finansowy bez suszy |
591,76 |
|||
Przychody ze sprzedaży (40% ubytku plonu z powodu suszy) |
2799,25 |
2799,25 |
2799,25 |
2799,25 |
Odszkodowanie |
0,00 |
872,04 |
654,03 |
436,02 |
Wynik finansowy końcowy |
-1274,40 |
-341,32 |
-574,59 |
-807,86 |
Źródło: wyliczenia zrealizowano na bazie materiałów z izb rolniczych.
Zastosowane w kalkulacji poziomy franszyzy w wysokości 20%, 25% i 30% jednoznacznie wskazują, że wypłacone odszkodowanie nie pozwala - razem z uzyskanymi przychodami z tytułu sprzedaży pozostałego plonu - na pokrycie pełnych kosztów zasiania uprawy w kolejnym sezonie. Zmniejsza faktycznie negatywny wynik finansowy. A trzeba ponadto zwrócić uwagę na płodozmian i konieczność zastosowania nieco innych środków lub droższych nasion (na przykład w przypadku wprowadzenia rzepaku jako uprawy następczej).
W konsekwencji zauważono, że krok związany ze stosowaniem redukcji wypłacanego odszkodowania, to możliwość realizacji ubezpieczeń upraw przez zakłady ubezpieczeń, bo oznacza dla nich mniejsze ich zagrożenie i w konsekwencji istnieje możliwość zastosowania odpowiednich, czyli akceptowanych przez rolników, stawek.
Ale ta propozycja nowelizacji ustawy nie rozwiązuje, zdaniem izb rolniczych, problemu pokrywania kosztów skutków suszy w Polsce.
Statystycznie analizując zjawisko suszy w oparciu o wskazania Instytutu Upraw Nawożenia i Gleboznawstwa w Puławach należy podkreślić, iż ubytki w plonie na poziomie 40% lub 50% są rzadkością. W konsekwencji najczęściej będziemy mieć do czynienia ze stratami na poziomie niewiele wyższym od 25% do 30%. Czyli rolnik nie uzyska żadnego odszkodowania, przy zakupie ubezpieczenia z franszyzą 25% lub 30%, lub to wypłacone odszkodowanie będzie miało wartość symboliczną.
Dlatego ważne jest dla całego środowiska rolniczego i akceptacji ubezpieczeń upraw przez rolników szczegółowe wyjaśnianie konsekwencji wyboru odpowiedniego poziomu franszyzy. A jest to szczególnie istotne, bo faktycznie wprowadzane jest do ubezpieczeń nowe rozwiązanie - dotychczas niestosowane. Rolnicy wiedzą z dotychczasowego funkcjonowania ubezpieczeń upraw czym jest udział własny, a funkcjonowanie franszyzy, i to na tak wysokich poziomach, wymaga szczegółowych wyjaśnień. Być może szczegółowe zapisy w tym zakresie powinny znaleźć się w umowach podpisywanych corocznie pomiędzy zakładami ubezpieczeń i Ministerstwem Rolnictwa i Rozwoju Wsi, jako wymaganie dla sprzedawców ubezpieczeń.
Jednocześnie Krajowa Rada Izb Rolniczych zgłosiła swoją gotowość do spopularyzowania nowego rozwiązania poprzez stosowne materiały w publikatorach poszczególnych wojewódzkich izb rolniczych, udział w szkolenia i spotkaniach itp.
W merytorycznym zakresie rozwiązania i w konsekwencji wprowadzanych zmian Krajowa Rada Izb Rolniczych zasugerowała również zmianę przepisów ustawy w zakresie stosowania dopłat/reasekuracji państwa dla ryzyka suszy. Zawnioskowano o rozważenie zwiększenia poziomu pokrywania negatywnego wyniku dla zakładów ubezpieczeniowych ponad 60%. To może zmniejszyć ryzyko zakładów ubezpieczeń - bez stosowania zaproponowanych franszyz redukcyjnych.
Przekazano, że proponowane rozwiązanie nie powinno wstrzymać dotychczasowych prac nad przedmiotową zmianą ustawy, a powinno być objęte osobną analizą, która z pewnością może być procedowana legislacyjnie i wdrażana w kontekście oczekiwanych przez środowisko rolnicze zmian w zakresie ubezpieczenia upraw.