Zarząd Krajowej Rady Izb Rolniczych wystąpił 13 listopada 2017 r. do Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi o zmianę przepisów dotyczących pomocy finansowej w ramach poddziałania „Płatności na rzecz rolników kwalifikujących się do systemu dla małych gospodarstw, którzy trwale przekazali swoje gospodarstwo innemu rolnikowi” objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014–2020, które uzależniają przyznanie tej płatności od zaprzestania na 5 lat ubezpieczenia w KRUS. Problem dotyczy często rolników w wieku przedemerytalnym, którzy dotychczas byli ubezpieczeni w KRUS i liczą na ustalenie prawa do emerytury rolniczej w ciągu kilku najbliższych lat. O ile warunek zaprzestania działalności rolniczej wydaje się zasadny, to wymóg niepodlegania ubezpieczeniu w KRUS jest trudny do zrozumienia ponieważ pozbawia osoby w wieku powyżej 60 lat możliwości przejścia na emeryturę rolniczą w ciągu 5 lat i zmusza ich do opłacania składek w ZUS. Zarząd wnioskował o umożliwienie rolnikom wieku powyżej 60 lat, którzy chcą przekazać gospodarstwo innemu rolnikowi w ramach ww. poddziałania PROW, pozostanie w dotychczasowym systemie ubezpieczenia rolniczego na zasadzie domownika.
W odpowiedzi resort rolnictwa przedstawił następujące wyjaśnienia:
Zgodnie z przepisami § 16 ust. 2 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 18 kwietnia 2016 r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania, wypłaty oraz zwrotu pomocy finansowej w ramach poddziałania „Płatności na rzecz rolników kwalifikujących się do systemu dla małych gospodarstw, którzy trwale przekazali swoje gospodarstwo innemu rolnikowi" objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020 (Dz. U. poz. 598 oraz z 2017 r. poz. 1531):
„Beneficjent przez 5 lat od dnia przekazania gospodarstwa rolnego na rzecz przejmującego gospodarstwo rolne nie może:
1) podejmować działalności rolniczej;
2) podlegać ubezpieczeniu społecznemu rolników."
Jednocześnie, zgodnie przepisami § 4 ww. rozporządzenia:
„Warunek zaprzestania prowadzenia działalności rolniczej, o którym mowa w § 2 ust. I p. kt 4, uważa się za spełniony, jeżeli po przekazaniu gospodarstwa rolnego łączna powierzchnia gruntów rolnych posiadanych lub współposiadanych przez rolnika i jego małżonka nie przekracza 0,5 ha, a działalność rolnicza prowadzona na tych gruntach służy wyłącznie zaspokajaniu potrzeb własnych rolnika oraz osób pozostających z nim we wspólnym gospodarstwie domowym.".
Oznacza to, iż rolnik, który przekazał gospodarstwo w ramach poddziałania 6.5, może pozostawić na własne potrzeby 0,5 ha gruntów rolnych. Przedstawiona w Państwa piśmie propozycja dalszego podlegania beneficjentów przedmiotowego poddziałania ubezpieczeniu w KRUS stoi w sprzeczności z przepisami dotyczącymi ubezpieczenia społecznego rolników. Biorąc pod uwagę przepisy ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników należy stwierdzić, że rolnik, który przekazał gospodarstwo w ramach poddziałania 6.5 PROW 2014-2020 zostawiając na własne potrzeby grunty o powierzchni nieprzekraczającej 0,5 ha, nie spełnia warunków do podlegania ubezpieczeniu społecznemu rolników.
Należy również podkreślić, że warunek niepodlegania ubezpieczeniu społecznemu rolników w KRUS po przekazaniu gospodarstwa w ramach poddziałania 6.5, był jednym z ustaleń podjętych podczas negocjacji Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020 z przedstawicielami Komisji Europejskiej. Propozycja wprowadzenia możliwości pozostania beneficjenta poddziałania w KRUS na zasadzie domownika wymagałaby zmiany Programu i uzgodnienia ze służbami Komisji Europejskiej.
