Zarząd Krajowej Rady Izb Rolniczych, wystąpił 14 września 2017 r. do Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi o wyjaśnienie czy w 2018 roku wnioski o dopłaty bezpośrednie rolnicy będą mogli składać wyłącznie w formie elektronicznej oraz wnioskował o stopniowe wprowadzanie wniosków elektronicznych.

Obowiązek elektronicznego składania wniosków dla wielu rolników wiąże się z wieloma utrudnieniami. Wielu rolników nie zna się na internecie lub w ogóle nie posiada komputerów. Przykładem może być powiat sieradzki, gdzie w 2017 roku złożono 11 045 wniosków o dopłaty bezpośrednie i tylko 80 z nich w formie elektronicznej. Zdaniem samorządu rolniczego należy rozważyć, że każdy wniosek jest inny; są przypadki prostsze ale również bardziej skomplikowane.

Biorąc powyższe pod uwagę Zarząd KRIR wnioskował o stopniowe wprowadzanie wniosków elektronicznych. Proponujemy, żeby w 2018 r. obowiązek składania wniosków w wersji elektronicznej dotyczył rolników posiadających do 10 ha, w których nie jest konieczna dywersyfikacja upraw i zapewnienie obszarów proekologicznych. Pozostali rolnicy mogliby składać wnioski na dotychczasowych zasadach w formie papierowej lub elektronicznej.

W odpowiedzi Podsekretarz Stanu w MRiRW Ryszard Zarudzki poinformował, co następuje.

Zgodnie z art. 17 ust. 2 rozporządzenia wykonawczego Komisji (UE) nr 809/2014 państwa członkowskie mają obowiązek systematycznego wdrażania tzw. geoprzestrzennego wniosku, zgodnie z poniższym harmonogramem:

— od 2016 r. — co najmniej 25% obszaru zatwierdzonego do płatności w roku poprzednim,

— od 2017 r. — 75%,

— od 2018 r. — 100% (tzn. obszar zatwierdzony dla wszystkich beneficjentów).

Jednocześnie, zgodnie z art. 17 ust. 3 ww. rozporządzenia, jeżeli beneficjent nie jest w stanie złożyć wniosku o przyznanie płatności z wykorzystaniem geoprzestrzennego formularza, właściwy organ zapewnia beneficjentowi:

 — albo niezbędną pomoc techniczną,

— albo z góry ustalone formularze i odpowiednie materiały graficzne w formie papierowej. W tym przypadku właściwy organ przenosi informacje otrzymane od beneficjenta do geoprzestrzennego wniosku o przyznanie płatności.

Ponadto, zgodnie z art. 17 ust. 4 ww. rozporządzenia, w z góry ustalonych formularzach określa się maksymalny kwalifikujący się obszar na działce referencyjnej oraz obszar zatwierdzony wg działek rolnych do jednolitej płatności obszarowej w poprzednim roku. Materiały graficzne dostarczane beneficjentowi wskazują granice oraz unikalną identyfikację działek referencyjnych oraz granice działek rolnych zatwierdzonych w poprzednim roku, aby umożliwić beneficjentowi prawidłowe wskazanie wielkości i położenia każdej działki rolnej. Od roku 2016 materiały te mają też wskazywać wielkość, rodzaj i lokalizację obszarów proekologicznych zatwierdzonych w roku poprzednim.

Pomimo faktu, że składanie wniosków przez Internet za pomocą aplikacji e-Wniosek jest możliwe w Polsce od 2011 r. to zainteresowanie rolników tą formą składania wniosków na przestrzeni kolejnych lat jest niewielkie. W 2017 r. wnioski drogą elektroniczną złożyło 11 230 beneficjentów. Mając na uwadze, iż w Polsce o płatności wnioskuje ok. 1 355 mln beneficjentów, udział wniosków złożonych w postaci elektronicznej nie przekracza 1%.

W tej sytuacji to pracownicy Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (ARiMR), przenoszą do GSAA wszystkie informacje z dostarczanych przez rolników wniosków, w tym z materiałów graficznych. Jest to proces trudny i czasochłonny, wymagający zaangażowania bardzo dużej liczby pracowników oraz generujący duże koszty i utrudnienia dla administracji.

Mając na uwadze fakt, że od 2018 r. wnioski o przyznanie płatności powinny być co do zasady składane za pośrednictwem Internetu, z każdym kolejnym rokiem, zarówno Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi jak i ARiMR podejmują działania mające na celu zwiększenie zainteresowania rolników wnioskiem elektronicznym:

— zostały uproszczone zasady legowania oraz nadawania kodu dostępu do systemu teleinformatycznego; od 2017 r. wnioskowanie o nadanie kodu dostępu odbywa się jedynie drogą elektroniczną poprzez rejestrację na stronie internetowej ARiMR;

— stale usprawniana jest aplikacja, tak aby była jak najbardziej przejrzysta, przyjazna i intuicyjna;

— podkreślane są korzyści dla rolnika wynikające z tej formy składania wniosków;

— szkoleni są doradcy rolni.

W celu zwiększenia liczby wniosków o przyznanie płatności składanych za pomocą aplikacji e-Wniosek, również przedstawiciele ODR-ów zadeklarowali podjęcie działań zachęcających doradców do wypełniania wniosków przez Internet, zwracając uwagę na korzyści wynikające z obsługi e-wniosków zarówno dla doradców jak i dla rolników.