Podczas dwudniowego posiedzenia Rady Ministrów UE, które odbyło sie w dniach 17-18 lipca 2017 r., Polska zgłosiła kilka tematów m.in. obrót nieruchomościami rolnymi w UE – przeciwdziałanie spekulacji i zapewnienie rolnikom dostępu do ziemi, ASF – afrykański pomór świń oraz WPR po 2020 – wspólne deklaracje.
Polska podkreśliła w wystąpieniu, że ziemia rolna jest dobrem narodowym oraz szczególnym czynnikiem produkcji. Stanowi podstawę prowadzenia działalności rolniczej. Dzięki niej możliwa jest realizacja nadrzędnych celów interesu publicznego, jakimi są w szczególności: zapewnienie bezpieczeństwa żywnościowego obywateli UE, ochrona gospodarstw rodzinnych, zachowanie społeczności rolniczych i rozwój obszarów wiejskich jako całości. Ziemia rolna musi być zatem traktowana jako kluczowy i wymagający szczególnej ochrony czynnik produkcji w rolnictwie.
Realizacja tych funkcji jest obecnie zagrożona ze względu na zachodzące procesy spekulacji i nadmiernej koncentracji ziemi rolnej w rękach podmiotów, które nie prowadzą na niej działalności rolnej i nie zamierzają takiej działalności prowadzić. Tego typu inwestycje w ziemię rolną prowadzą jedynie do wzrostu cen gruntów rolnych i utrudniają dostęp do ziemi producentom rolnym.
Państwa doświadczające skutków tych zjawisk uznały za konieczne przyjęcie stosownych przepisów w celu poprawy funkcjonowania obrotu ziemią.
Wniosek Polski został poparty w formie wspólnego dokumentu (nr 11238/17 z dnia 12 lipca 2017r.) przez Węgry, Słowację, Litwę, Bułgarię i Rumunię. Podczas dyskusji nad tym wnioskiem głos zabrały kolejne państwa (Niemcy, Słowenia, Łotwa, Chorwacja, Grecja) popierając nasz wniosek i wskazując na potrzebę by to ministrowie rolnictwa zajęli się sprawą ochrony ziemi przed spekulacją w jej obrocie.
Komisja Europejska potwierdziła, że ziemia jest szczególnym zasobem niezbędnym do produkcji rolniczej, jednak środek ten nie może być wyłączony ze swobodnego przepływu na wewnętrznym rynku UE. Komisarz Hogan zapowiedział przygotowanie Wytycznych KE w oparciu o istniejące orzecznictwo TSUE.
Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem TSUE - ta podstawowa swoboda nie jest jednak bezwzględna i podlega ograniczeniom pod warunkiem, że środki ograniczające tę swobodę służą realizacji interesu ogólnego, są proporcjonalne i nie mają charakteru dyskryminacyjnego.
Inną ważną sprawą dla Polski, omawianą podczas Rady była informacja KE na temat ASF.
Komisarz V. Andriukaitis poinformował o sezonowym nasileniu się ognisk ASF na Litwie, Łotwie i w Polsce. Poinformował też o wystąpieniu w czerwcu br. przypadków wirusa ASF u dzików w Czechach. Zaapelował o podjęcie niezbędnych działań, w tym ograniczenie udziału czynnika ludzkiego w przenoszeniu choroby. Ważne jest też odpowiednie zarządzanie liczebnością dzików. Aktywność w zakresie zwalczania wirusa należy do państw członkowskich, przy wsparciu Komisji.
KE poinformowała, że na wsparcie odpowiednich działań wydatkowała 36,2 mln euro.
W dyskusji głos zabrało 12 ministrów (PL, CZ, SI, FI, SK, LV, RO, BE, EL, HU, LT, HR).
Polska przedstawiła kompleksowy program działań podejmowanych w celu ograniczenia rozprzestrzeniania się wirusa ASF. Do współpracy włączono wiele instytucji (służby weterynaryjne, policję, służby celne, władze regionalne). Powołano pełnomocnika Rządu oraz Zespół międzyresortowy i Grupę zadaniową do działań związanych z wystąpieniem ASF. Wdrożono nowe przepisy prawa krajowego usprawniające realizację sanitarnego odstrzału dzików, wprowadzono podwyższone wymagania bioasekuracji w gospodarstwach utrzymujących trzodę chlewną. Prowadzone są kampanie informacyjno- doradcze na temat choroby ASF. Inspekcje weterynaryjne podejmują wszelkie niezbędne działania mające na celu likwidację choroby i ograniczenie jej rozprzestrzeniania się. Prowadzone są wzmożone kontrole na granicy środków transportu oraz bagażu osób wjeżdżających na teren UE.
Polska zaapelowała do KE o jednakowe traktowanie państw dotkniętych wirusem ASF oraz współpracę wszystkich stron i zabezpieczenie wsparcia finansowego i technicznego niezbędnego do zwalczania ASF, kładąc nacisk na działania trans graniczne.
Podczas omawiania punktu Sprawy różne - Polska przedstawiła konkluzje z działań podjętych w ramach przewodniczenia Grupie Wyszehradzkiej w okresie lipiec 2016 r. – czerwiec 2017r. Ministrowie Grupy Wyszehradzkiej oraz Bułgarii, Rumunii i Słowenii przyjęli wspólną deklarację dotyczącą przyszłej polityki rolnej po 2020r. Ministrowe pokreślili istotną rolę płatności bezpośrednich w dochodach rolniczych oraz konieczność zapewnienia równych warunków konkurencji. Dla wyrównywania różnic rozwojowych oraz poprawy konkurencyjności rolnictwa ważną rolę pełni drugi filar WPR. Podczas prac polskiej prezydencji w Grupie Wyszehradzkiej ministrowie omawiali też problemy związane z obrotem ziemią rolną; zadeklarowali potrzebę wspólnych działań w tej sprawie. Podpisana w Warszawie wspólna deklaracja dotycząca realizacji projektów Horyzont 2020 stanowi dobrą podstawę do dalszych wspólnych działań w dostępie do finansowania projektów z budżetu UE.
Na marginesie Rady Ministrów UE 18 lipca br., z inicjatywy Litwy, ministrowie Grupy Wyszehradzkiej (Polska, Czechy, Słowacja, Węgry) oraz Litwy i Łotwy podpisali wspólną deklarację dotyczącą przyszłej WPR po 2020 r. W spotkaniu uczestniczył także minister Estonii, który wspiera zapisy deklaracji, jednak ze względu na fakt, że Estonia pełni obecnie funkcję prezydencji w Radzie UE nie podpisał się pod wspólną deklaracją.
W deklaracji ministrowie podkreślają potrzebę zapewnienia silnej WPR po 2020 r. obejmującej dwa solidne filary o odpowiednim budżecie. Wyrównanie dopłat bezpośrednich jest kluczową sprawą dla Polski, Słowacji, Litwy oraz Łotwy.
Źródło: MRiRW
