Odpowiadając na pismo z dnia 15 maja 20 17 r., znak: KRIR/MR/553/2017, w sprawie wniosku Prezydium Rady Kobiet i Rodzin z Obszarów Wiejskich przy KRIR, o zmianę przepisów dotyczących płatności składki zdrowotnej, ponieważ, zdaniem wnioskodawczyń, przepisy w tym zakresie są krzywdzące dla rolników prowadzących działy specjalne, Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi przedstawiło szczegółowe wyjaśnienie zasad opłacania składek przez rolników.

Zasady opłacania składek na ubezpieczenie zdrowotne za rolników i ich domowników oraz sposób ich finansowania określa ustawa z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 201 6 r., poz. 1793 z późn. zm.).

W zależności od rodzaju i rozmiaru prowadzonej działalności rolniczej, składki te wymierzone są i opłacane według następujących zasad:

1 W przypadku działalności rolniczej prowadzonej w gospodarstwach rolnych obejmujących wyłącznie grunty rolne:

1) o powierzchni poniżej 6 ha przeliczeniowych użytków rolnych składkę na ubezpieczenie zdrowotne za rolnika i domowników opłaca KRUS ze środków budżetu państwa za każdego ubezpieczonego w wysokości 1 zł za każdy ha przeliczeniowy.

2) o powierzchni 6 i więcej ha przeliczeniowych składkę na ubezpieczenie zdrowotne za rolnika i domowników opłaca rolnik, za każdego ubezpieczonego w wysokości 1 zł za każdy ha przeliczeniowy przyjęty dla celów ustalenia wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne rolników.

2. W przypadku działalności rolniczej prowadzonej w gospodarstwach rolnych obejmujących zarówno działy specjalne produkcji rolnej, jak i grunty rolne składka na ubezpieczenie zdrowotne za domownika wymierzana jest wyłącznie od powierzchni gospodarstwa rolnego, natomiast za rolnika jedynie od dochodu z działu specjalnego. I tak w gospodarstwach rolnych, w skład których wchodzą działy specjalne i grunty rolne:
   • O powierzchni poniżej 6 ha przeliczeniowych użytków rolnych składkę na ubezpieczenie zdrowotne za domownika opłaca KRUS ze środków budżetu państwa w wysokości 1 zł za każdy ha przeliczeniowy za każdego ubezpieczonego domownika,
   • o powierzchni 6 i więcej ha przeliczeniowych składkę na ubezpieczenie zdrowotne za domownika opłaca rolnik w wysokości 1 zł za każdy ha przeliczeniowy za każdego ubezpieczonego domownika,
   • bez względu na   powierzchnię prowadzonego gospodarstwa rolnego składkę na ubezpieczenie zdrowotne za rolnika opłaca rolnik w wysokości 9% kwoty zadeklarowanego dochodu z działu specjalnego produkcji rolnej do opodatkowania podatkiem dochodowym, ale nic mniej niż 9% kwoty minimalnego wynagrodzenia.

3. W gospodarstwach rolnych stanowiących samoistne działy specjalne produkcji rolnej:
   • Składkę na ubezpieczenie zdrowotne za rolnika opłaca rolnik w wysokości 9% kwoty zadeklarowanego dochodu z działu specjalnego produkcji rolnej do opodatkowania podatkiem dochodowym, ale nie mniej niż 9% kwoty minimalnego wynagrodzenia,
   • Składkę na ubezpieczenie zdrowotne za domownika opłaca rolnik w wysokości 9% kwoty podstawy wymiaru stanowiącej 33,4% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w czwartym kwartale roku poprzedniego, włącznie z opłatami z zysku.

Rolnicy prowadzący gospodarstwa rolne obejmujące zarówno działy specjalne produkcji rolnej, jak i grunty rolne opłacają składki na ubezpieczenie zdrowotne tylko z jednego tytułu. Składkę zdrowotną za siebie i małżonka (którego w świetle przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników uznaje się za rolnika) rolnik obowiązany jest opłacać wyłącznie od dochodu z działu specjalnego, a za domowników wyłącznie od powierzchni gospodarstwa rolnego i to jedynie w przypadku, gdy powierzchnia tego gospodarstwa stanowi 6 i więcej ha przeliczeniowych. Jeśli gospodarstwo rolne jest mniejsze to składka zdrowotna za domownika opłacana jest przez KRUS ze środków budżetu państwa.

Jednocześnie wyjaśniam, że składka na ubezpieczenie wypadkowe, chorobowe i macierzyńskie, jest to składka na ubezpieczenie społeczne rolników, a nie na ubezpieczenie zdrowotne. Opłacana jest na podstawie ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz. U. z 2016 r., poz. 2777 z późn. zm.) przez rolnika za każdą osobę ubezpieczoną w jego gospodarstwie rolnym w jednakowej wysokości bez względu na wielkość gospodarstwa rolnego czy dochodowość działu specjalnego.