W odpowiedzi na przedstawiony przez MRiRW do opiniowania projekt dokumentu „Strategia krajowa dla zrównoważonych programów operacyjnych organizacji producentów oraz zrzeszeń organizacji producentów na ryku owoców i warzyw w Polsce na lata 2018-2022”, Zarząd KRIR przedstawił następujące uwagi.
W związku z tym, że do chwili obecnej, liczba Organizacji Producentów realizująca programy operacyjne jest zbyt mała, wydaje się, iż przedstawione w projekcie rozwiązania bardziej zachęcą OP do ich realizacji. Proponowane w Strategii działania prośrodowiskowe stwarzają szansę, że Organizacje Producentów znajdą dla siebie odpowiednie oraz proste działania, co dotychczas było pewnym utrudnieniem i niewątpliwie miało znaczący wpływ na ilość realizowanych Programów Operacyjnych.
Analizując szczegółowo przedstawiony projekt Strategii proponujemy rozważenie poniższych uwag:
1. Zasadne byłoby by zakup, najem, leasing środków technicznych służących zbieraniu był możliwy, jako działanie Programu Operacyjnego w celu „Działania mające na celu poprawę lub utrzymanie jakości produktu”. Maszyny i narzędzia do zbioru pozwalają przeprowadzić zbiór w optymalnym czasie, jednocześnie przy jak najmniejszych uszkodzeniach, co samo w sobie jest działaniem na rzecz poprawy jakości. Dokonanie zbioru w optymalnym czasie dojrzałości zbiorczej powoduje, że produkt jest wartościowszy do bezpośredniej sprzedaży, a przede wszystkim, lepiej przygotowany do przechowywania. Systematycznie wzrastają również koszty oraz realny dostęp do siły roboczej i wydaje się zasadne w aktualnej sytuacji by Organizacja wsparła producentów poprzez dostarczenie im środków technicznych do przeprowadzenia zbioru
2. Proponujemy umieszczenie w Strategii Krajowej w celu „poprawa lub utrzymanie jakości produktów” działania doradztwo produkcyjne. Do tej pory tego działania w Strategii Krajowej nie ma z powodu interpretacji pkt 7 załącznika IX Rozporządzenia 543/2011, który to stanowi, że kosztami kwalifikowanymi nie mogą być koszty spotkań i programów szkoleniowych, z wyjątkiem tych związanych z programem operacyjnym. Przepis ten należałoby interpretować w ten sposób, że jeśli w Strategii Krajowej znalazłoby się działanie pod tytułem „doradztwo produkcyjne” i jakaś OP wpisze takie działanie do swojego Programu Operacyjnego, to koszty takiego doradztwa, mogłyby być kosztami kwalifikowanymi, ponieważ są związane z programem operacyjnym.
3. W działaniu 3.2.1.1. odnoszącym się do zapobiegania niepożądanym spadkom plonów wskaźnikiem rezultatu jest zmiana łącznej wielkości produkcji sprzedanej (T) oraz zmiana wartości jednostkowej produkcji sprzedanej (PLN/kg). Wykazanie tego będzie w niektórych przypadkach niemożliwe. Jest to szczególnie widoczne w odniesieniu do pkt 2 tego działania, gdyż ochrona przed przymrozkami wykorzystywana jest okazjonalnie tylko o ile zaistnieje takie zjawisko pogodowe. Dlatego też jest wielce prawdopodobne, że w takcie np. 3 letniego Programu Operacyjnego nie wystąpi ono na obszarze gospodarstwa członka, u którego dana instalacja została zamontowana, a nawet na obszarze gospodarstw wszystkich członków danej OP lub ZOP, a więc z tytułu jej nabycia i posiadania nie można będzie wykazać rezultatu polegającego na wzroście wielkości lub wartości produkcji sprzedanej.
