Poniżej przedstawiamy wspólną deklarację Komitetów COPA i COGECA pt. "Rolnictwo w walce ze zmianami klimatycznymi" przygotowaną na Konferencję Narodów Zjednoczonych w sprawie
Zmian Klimatu w dniach 1-12 grudnia br. w Poznaniu. W niniejszym dokumencie COPA-COGECA podkreśla fakt, iż ostatnie zmiany na poziomie praktyk rolnych, bardzo
restrykcyjna legislacja UE dotycząca środowiska oraz ostatnie reformy
strukturalne (zasada wzajemnej zgodności, płatności bezpośrednie, instrumenty
rozwoju obszarów wiejskich) przyczyniają się w znacznej mierze do
redukcji emisji gazów cieplarnianych pochodzących z rolnictwa.
ROLNICTWO W WALCE ZE ZMIANAMI KLIMATYCZNYMI
Deklaracja COPA-COGECA na Konferencję Narodów Zjednoczonych w sprawie Zmian Klimatu w Poznaniu
27 listopada 2008
Jako reprezentant europejskich rolników i ich spółdzielni, Komitety Copa-Cogeca uważają, iż Konferencja Stron Ramowej Konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie Zmian Klimatu (COP 14) w Poznaniu jest, w ramach negocjacji w okresie post-Kioto, kluczowym elementem redukcji emisji gazów cieplarnianych, pochodzących z działalności człowieka.
Obecnie sektor rolnictwa musi sprostać wielu wyzwaniom: produkcja żywności dla wzrastającej populacji, większe wahania cen, niestabilność rynku, wzrost cen energii, wzrastający popyt na bioenergię, spekulacja w handlu produktami rolnymi i coraz większe oczekiwania związane z ochroną środowiska. W związku z tym, wszelkie działania mające na celu walkę ze zmianami klimatycznymi powinny zostać podjęte i powinny opierać się na sile społeczności rolników na obszarach wiejskich.
W 2005 roku europejskie rolnictwo było odpowiedzialne za 9,2% całkowitych emisji gazów cieplarnianych w UE-27, jednak w latach 1990- 2005 udało mu się ograniczyć te emisje o 20%. Europejskie rolnictwo ma udział w emisjach trzech głównych gazów cieplarnianych, to znaczy dwutlenku węgla (CO2), metanu (CH4) i podtlenku azotu (N2O). Jednakże profil rolnictwa w kwestii emisji gazów cieplarnianych różni się znacznie od profilu innych sektorów, takich jak przemysł, gospodarstwa domowe i transport, zważywszy na fakt, iż charakteryzuje się on głównie przez obecność metanu i podtlenku azotu. Uwalnianie metanu generowane jest przez fermentację jelitową przeżuwaczy oraz przez obornik, podczas gdy stosowanie nawozów, ekologicznych lub nie, może spowodować emisje podtlenku azotu. Są to procesy ekologiczne, zmienne w swojej istocie.
Rolnicy, dzień po dniu, przystosowują się do zmian klimatycznych. Rolnicy zdają sobie szczególnie sprawę z konieczności walki ze zmianami klimatycznymi, zważywszy na fakt, że to oni pierwsi ponoszą ich konsekwencje: ekstremalne zjawiska, takie jak pożary, powodzie i susze, długotrwałe i ostre przymrozki, większe różnice pomiędzy porami roku, poziom opadów międzysezonowych i międzyrocznych wpływający na cykle upraw oraz szerzenie się nowych chorób roślin i zwierząt. Wszystkie te czynniki stanowią obecnie i w przyszłości duże ryzyko dla spadku wydajności rolnej. Członkowie Komitetów Copa-Cogeca zaangażowani są w ulepszanie efektów swoich działań dotyczących zmian klimatycznych, aby umożliwić kontynuację zaopatrywania konsumentów w żywność dobrej jakości, produkowaną zgodnie z wysokimi normami środowiskowymi i sanitarnymi.
Komitety Copa-Cogeca pragną zwrócić uwagę na fakt, że rolnictwo może być odpowiedzią na zmiany klimatyczne. Europejskie rolnictwo może zaoferować alternatywne rozwiązania dla paliw pochodzenia kopalnego oraz dla produktów ropopochodnych. Co więcej, odnawialne źródła energii, takie jak energia wiatrowa i energia słoneczna, cała seria surowców rolnych i drzewnych przeznaczonych na produkcję bioenergii, a także uprawy energetyczne mogą zredukować w znaczny sposób emisje CO2, przyczyniając się tym samym do budowania przyszłego bezpieczeństwa energetycznego Unii Europejskiej. Dzięki fotosyntezie rośliny absorbują CO2 z atmosfery i produkują biomasę, która może być przekształcona w biogaz, w biopaliwa oraz w produkty przemysłowe. Rosnące stosowanie surowców rolnych w produkcji materiałów przemysłowych (np. polimery, nawilżacze, substancje powierzchniowo czynne, rozpuszczalniki i włókna) może również pozwolić na zmniejszenie zależności wobec nieodnawialnych źródeł. Inicjatywy te różnicują produkcję i ekosystemy rolne.
Komitety Copa-Cogeca uważają, że zmiany klimatyczne powinny zostać włączone do wszystkich aspektów polityki europejskiej, a nie jedynie do polityki rolnej. Komitety Copa-Cogeca podkreślają fakt, iż zmiany na poziomie praktyk rolnych, bardzo restrykcyjna legislacja UE dotyczącą środowiska oraz ostatnie reformy strukturalne (zasada wzajemnej zgodności, płatności bezpośrednie, instrumenty rozwoju obszarów wiejskich) przyczyniły się – i nadal będą – do znacznej redukcji emisji gazów cieplarnianych pochodzących z rolnictwa. Domagamy się strategii, która brałaby pod uwagę żywotność gospodarczą rolnictwa i uznawałaby, że produkcja żywności jest głównym zadaniem rolników. Oprócz istniejącej legislacji europejskiej, Rada Europejska zobowiązała się w 2007 roku do znacznej redukcji emisji gazów cieplarnianych w Europie oraz do ustalenia poziomów na 2020 rok. Obowiązkowy 10-procentowy udział odnawialnych źródeł w transporcie do 2020 roku jest skutecznym instrumentem do zmniejszenia zależności energetycznej UE oraz w walce ze zmianami klimatycznymi. Rewizja europejskiego systemu handlu kwotami emisyjnymi oraz propozycja dotycząca « podziału wysiłków » pokrywająca wszystkie pozostałe sektory, włącznie z rolnictwem, mają również na celu przyczyniać się do redukcji emisji gazów cieplarnianych. Te działania faworyzowałyby wysiłki poczynione w celu redukcji emisji gazów cieplarnianych.
Powinna zostać wypracowana metoda wyliczania oparta na nauce i biorąca pod uwagę wszelkie wysiłki poczynione przez sektor rolnictwa. Rolnictwo ma znaczny potencjał, zarówno jeśli chodzi o produkcję roślinną, jak i o sektory hodowli. Należałoby uznać środki służące użytkowaniu ziem rolnych jako biotopów obniżających zawartość dwutlenku węgla na tej samej zasadzie, co ulepszenia w dziedzinie wydajności energetycznej i zaopatrzenia przez sektor rolny w energię odnawialną, w przeciwnym razie te ostatnie byłyby wliczane do sektora energetycznego, transportu i budownictwa.
Na terytorium europejskim istnieją duże różnice w stosowaniu i potencjale środków łagodzących i nie istnieje jedno rozwiązanie, które mogłoby być zastosowane dla wszystkich państw członkowskich. Warunki rolno-klimatyczne, zróżnicowane w zależności od regionu UE, mają duże znaczenie w łagodzeniu zmian klimatycznych. Dlatego też rozwój rozwiązań, które biorą pod uwagę specyficzny wpływ regionalny jest konieczny, przy jednoczesnym wykorzystaniu okazji, jakie oferują poszczególne systemy rolne. W tym kontekście, wydaje się oczywiste, iż rolnicy potrzebują wsparcia finansowego, aby mieć dodatkowy udział, wychodzący poza restrykcyjne normy środowiskowe, które obowiązują obecnie w sektorze rolnictwa. Sektor rolny może wdrożyć jedynie ograniczoną liczbę opcji łagodzenia zmian klimatycznych zerowym kosztem. Produkcja odnawialnej energii, utrzymanie systemów opartych na trwałych łąkach, polepszenie produkcyjności zwierząt hodowlanych przy respektowaniu dobrostanu zwierząt, zmiany na poziomie systemu żywieniowego zwierząt, lepsze zarządzanie obornikiem (składowanie i stosowanie), ulepszenie budynków rolnych, dobre zarządzanie ziemią, przywrócenie gleb uprawianych ekologicznie oraz lepsze wykorzystanie substancji odżywczych i wydajności energetycznej są częścią innych możliwych środków mających na celu ograniczenie emisji gazów cieplarnianych. Rolnictwo i leśnictwo są jedynymi sektorami produkcji, zdolnymi do znacznego ograniczenia emisji CO2.
Komitety Copa-Cogeca nalegają na konieczność inwestycji w badania w zakresie rolnictwa, które miałby zrekompensować obecny brak wiedzy na temat potencjału redukcji emisji gazów cieplarnianych oraz niektórych opcji łagodzenia, na temat ich akceptacji oraz ich kosztów na poziomie gospodarstwa. Ponadto, ważne jest udostępnienie sektorowi rolnictwa wystarczającej elastyczności, przy jednoczesnym zaoferowaniu stabilnych ram politycznych pozwalających na wybranie słusznych strategii. Co więcej, trzeba podkreślić środki, które uczestniczą w redukcji emisji gazów cieplarnianych oraz które oferują dodatkowe korzyści środowiskowe, takie jak lepsza ochrona bioróżnorodności, zarządzania zasobami wody i jakością gleby.
Europejscy rolnicy i ich spółdzielnie chcą pracować ze wszystkimi ogniwami łańcucha żywnościowego oraz z innymi zainteresowanymi stronami nad walką ze zmianami klimatycznymi. Dla Komitetów Copa-Cogeca, ograniczenie emisji gazów cieplarnianych pochodzących z europejskiego rolnictwa i narażających na szkodę konkurencyjność i produktywność europejskich rolników oraz zaopatrzenie w żywność, nie jest trwałym rozwiązaniem. Wycieki emisji dwutlenku węgla stanowią duże ryzyko dla produkcji rolnej i przetwórstwa w Unii Europejskiej. Dlatego trzeba koniecznie połączyć rozwój sytuacji rynkowej z wysiłkami dotyczącymi łagodzenia zmian klimatycznych. Aby zagwarantować przyszłość produkcji żywności w Europie, europejscy rolnicy powinni być wspierani w ich wysiłkach złagadzania efektów zmian klimatycznych, w szczególności poprzez badania i innowację technologiczną.
Zmiany klimatyczne są największym zagrożeniem dla rolnictwa. Ponadto, wzrasta popyt na surowce rolne, w związku ze wzrostem demograficznym, a zmiany klimatyczne mają wpływ na bezpieczeństwo żywności. Dlatego też, Komitety Copa-Cogeca apelują do instytucji europejskich oraz do krajów członkowskich, aby uczuliły społeczeństwo na kwestie związane ze zmianami klimatycznymi. Wspólna polityka rolna UE musi przewidzieć odpowiednie instrumenty i właściwy budżet, aby utrzymać produkcję rolną na całym terytorium europejskim.
Europejscy rolnicy i ich spółdzielnie są zdania, iż będzie możliwe stawienie czoła wyzwaniom dotyczącym ocieplania klimatu w ramach nowego porozumienia światowego oraz zdają sobie sprawę z własnej odpowiedzialności i możliwości.
